Doğum İzni Sonrası Kısmi Süreli Çalışma Ve Ücretlerin
Bankaya
Yatırılması İle İlgili Yapılan Düzenlemeler
Ahmet
Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri
I- GİRİŞ:
Bilindiği gibi
son birkaç ay içinde, çalışma hayatı ile ilgili çok önemli bazı yeni düzenlemeler
ve mevcut uygulamalarda değişiklikler yapılmıştır.
Bunlardan
birisi, 29.01.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 6663 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile
4857 sayılı İş Kanununda, doğum sonrası
kısmi süreli çalışma ile ilgili yapılan
düzenleme, bir diğeri ise ilgili yönetmelikte
yapılan değişiklikle, 01.06.2016
tarihinden itibaren 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenlerin ücret,
prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın bankalar aracılığıyla ödenmesi ile ilgili getirilen zorundadır.
Bu makalenin
konusu, kadın işçiye doğum yapması
halinde doğum öncesi ve doğum sonrası verilecek doğum izninin bitiminden sonra
ve talebi halinde kısmi süreli çalışma şekil ve şartları ile 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenlerin işçilere ait ücretlerini
bankadaki hesaplarına yatırması zorunda olduklarına ilişkin açıklamalar olacaktır.
II- Doğum İzni Bittikten Sonra Sigortalının Talebi
Halinde Kısmi Süreli Çalışma:
6663 sayılı Kanunun 21. maddesiyle
yapılan ve doğum yapacak olan kadın sigortalıları ve eşlerini ilgilendiren bu
düzenlemeye göre, İş Kanunu’nun 74. maddesindeki doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam
16 haftalık doğum izni ve ön görülen
diğer izinlerin bitiminden sonra, çocuğun mecburi ilköğretim çağının
başladığı tarihi takip eden ay başına kadar anne veya babadan birisi kısmi
süreli çalışma talebinde bulunabilecektir. Bu talep işveren tarafından uygun karşılanacak
ve geçerli fesih nedeni sayılmayacaktır. Yani işveren, işçinin işyerinde kısmi
süreli çalışmasına müsaade edecektir. Ancak, anne veya babadan birinin
çalışmaması halinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamayacaktır.
a)
Kısmi Süreli Çalışmaya Devam Ederken Tam Zamanlı Çalışmaya Dönmesi:
Doğum sonrası
kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan
faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir. Kısmi süreli çalışmaya
geçen işçinin tam zamanlı çalışmaya başlaması durumunda yerine işe alınan
işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erecektir. Bu haktan faydalanmak veya
tam zamanlı çalışmaya geri dönmek isteyen işçi, işverene bunu en az bir ay önce
yazılı olarak bildirecektir.
b) Doğum Sonrası 6 Aya Kadar Yarım Gün Çalışma
Yapılabilecek:
6663 sayılı Kanunun
22. maddesiyle 4857 sayılı İş Kanunun 74. maddesinde yapılan düzenlemeye göre, doğum
sonrası kadın sigortalının istemesi halinde 6 aya kadar işyerinde yarım gün
çalışabilecektir.
İş Kanunu’ndaki
doğum sonrası kullanılan analık hali izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi
amacıyla ve çocuğun hayatta olması
kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış
çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere, istekleri halinde birinci
doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay ve sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle
haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilecektir. Çoğul doğum
yapılmış olması halinde bu sürelere 30’ar
gün eklenecektir. Çocuğun engelli doğması halinde bu süre 360 gün olarak verilecek ve
kullanılacaktır. Bu şekilde yarım gün çalışan anneye ayrıca süt izni
verilmeyecektir.
c) Evlat Edinenler de Kısmi Süreli Çalışma
Hakkından Yararlanabilecektir:
Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya eşlerden birsi
tarafından evlat
edinenler de çocuğun fiilen teslim
edildiği tarihten itibaren kısmi süreli çalışma hakkından aynen
faydalanabilecektir.
Çalışma
hayatına yeni girmiş olan doğum sonrası işyerinde kısmi süreli çalışmanın hangi
sektör veya işlerde yapılabileceği ile bu uygulamaya ilişkin usul ve esaslar,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
Ancak buna ilişkin uygulama yönetmeliği Bakanlık tarafından henüz çıkarılmamıştır.
d) Yarım Gün Ücretsiz İzinli Olanlara Yarım
Çalışma Ödeneği Verilecek:
4447 sayılı Kanuna, 6663
sayılı Kanuna eklenen Ek 5. maddeye
göre, doğum ve evlat edinme nedeniyle haftalık çalışma süresinin yarısı
kadar verilen ücretsiz süresince, İş-Kur tarafından doğum ve evlat edinme
sonrası yarım çalışma ödeneği verilecektir. Yarım çalışma ödeneği, çalışılan
aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay
içinde Fondan aylık olarak ödenecektir. Doğum ve evlat edinme sonrası ödenecek
yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı,
asgari ücretin günlük brüt tutarı
kadar olacaktır.
Yarım
gün çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin doğum tarihinden veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda
en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması ayrıca, haftalık
çalışma süresinin yarısı kadar yani, 22,5
saat fiilen çalışmış olması gerekir.
Ayrıca
söz konusu yarım çalışma ödeneği için doğum ve evlat edinme sonra analık hali
izninin bittiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde Türkiye İş Kurumuna
yarım çalışma belgesi ile müracaat etmesi gerekir. Geçici iş göremezlik ödeneği
almaya hak kazananlara, bu durumlarının
devamı süresince ayrıca yarım çalışma ödeneği verilmeyecektir.
Yarım
çalışma ödeneği ile ilgili olarak işverenin yanlış ve hatalı bilgi ve belge
vermesi nedeniyle Kurum tarafından yapılmış olan yersiz ödemeler, kanuni
faiziyle birlikte işverenden tahsil
edilecektir.
e) Yarım Çalışma
Ödeneği Alanların Primleri İş-Kur Tarafından Ödenecektir:
Doğum ve evlat
edinme sonrası haftalık çalışma süresinin
yarısı kadar fiilen kısmi süreli çalışma yapanların yarım günlük sigorta
primleri, asgari ücret üzerinde % 32,5 oranında işçi ve işveren payları olarak yarım
çalışma ödeneği ödenen gün sayısı kadar Fondan SGK’ya ödeneceğinden dolayı,
ayda 30 gün çalışmış gibi hesaplanacak ve emeklilik için gün kayıpları
olmayacaktır.
III- 5 ve Üzerinde
İşçi Çalıştıran İşverenler, İşçi Ücretlerini
Banka Kanalıyla
Ödenmek
Zorundadır.
Bilindiği gibi, Ücret, Prim, İkramiye Ve Bu Nitelikteki
Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik, 21.05.2016 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikte yapılan// yapılan değişiklik ile daha önce 10 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenlerin ücretleri
bankalar kanalıyla ödemek zorunluluğu, 5 işçi çalıştıran işverenler için de
getirilmiştir. Yapılan bu yeni
düzenlemeye göre;
01.06.2016
tarihinden itibaren 5 ve üzerinde
işçi çalıştıran işverenler ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü
istihkakı bankalar aracılığıyla
ödemek zorundadır.
Beş kişiden az işçi çalıştıran işyerlerinde ücretlerin
banka aracılığı ile ödenme zorunluluğu bulunmamaktadır. 5 işçinin hesabında
aynı işverene ait Türkiye genelinde tüm işyerlerinde çalışanların toplam sayısı
dikkate alınacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 102/a maddesi hükmü uyarınca,Türkiye
genelinde en az beş işçi çalıştıran işverenler tarafından ücret, prim, ikramiye
ve bu nitelikteki her türlü istihkakın özel olarak işçi adına açılan banka
hesabına yatırılmaması durumunda, 2016
yılında her işçi ve ay için 161,00
TL idari para cezası kesilecektir. Bu cezaya muhatap olunmaması için Haziran ayından itibaren, bütün
işçilerin aylık ücretlerinin, işçilere
ait banka hesaplarına yatırılması
gerekmektedir.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle