19 Eylül 2016

SGK Prim Ve İdari Para Cezası Borçların Yeniden Yapılandırılması

SGK Prim Ve İdari Para Cezası Borçların Yeniden Yapılandırılması

                         

I-Giriş:                                                                                                

Bilindiği üzere; kamuoyunda  Torba Kanun olarak bilinen Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 sayılı  Kanun,  19.08.2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6736 sayılı Kanunla yapılan ve “AF” olarak kabul edilen bu düzenleme, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde çıkarılan  33. “AFFI ” olarak tarihe geçecektir.

6736 sayılı Kanunla, SGK’nın bazı alacaklarının yeniden yapılandırılarak peşin veya taksitler halinde ödenmesi ile ilgili yapılan düzenleme ve bu konuda  SGK’ya borçlu olanların yapacakları işlemler ve süreçler hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanmış olan  2016/18 sayılı genelge, bu makalenin konusunu  oluşturacaktır.

 

II- Yapılandırma Kapsamına Giren Kurum Alacakları:

 

 30.06.2016 tarihi itibarıyla 5.742.400 tüzel ve özel kişinin, SGK’ya toplam 38.953.052.000 TL  borçları bulunduğu Kurumca tespit edilmiştir. Bu borçlar;

 

2016 yılı Haziran ayı ve önceki aylara ilişkin olup bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce tahakkuk ettiği halde bu Kanunun yayımlandığı 19.08.2016 tarih itibarıyla ödenmemiş olan;

              1- 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) (b) ve (c) bentleri kapsamındaki, (SSK’lı, Bağ-Kur’lu ve Emekli Sandığı) sigortalılık statülerinden kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, ek karşılık primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,

2-     Halen ödenebilme kabiliyeti devam etmekte olan (ek 5,  ek 6 ve ek 9 uncu maddeleri

kapsamındaki sigortalılara ait primler dahil) isteğe bağlı sigorta primi ve 506 sayılı Kanunun 86. maddesi kapsamında (noterler, avukatlar ve  Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerin yurt dışındaki iş yerlerinde çalıştırılmak üzere götürdükleri işçilere ait olan) topluluk sigortası primi, damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı, 

3-     5510 sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel

sağlık sigortalısı olanlardan kaynaklanan genel sağlık sigortası primi,

4-     Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş sosyal güvenlik destek primi, 

5-     Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği halde bu Kanunun

yayımlandığı 18.09.2016 tarih itibarıyla ödenmemiş veya Kanunun yayım tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar (30.11.2016) başvurulduğu halde bu sürenin sonuna kadar Kurumca re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edilememiş olan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi,

6- 30.06.2016 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin olup bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce kesinleştiği halde ödenmemiş olan idari para cezası, 

7- Asılları ödenen alacakların; 18.09.2016 tarih itibarıyla ödenmemiş olan gecikme cezası veya gecikme zamları,

8- 2925 sayılı Kanun kapsamındaki tarım sigortalılarına ilişkin sigorta primi,

ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

 yeniden yapılandırılması mümkün olan Kurum alacaklarını oluşturmaktadır.

     III- Başvuru Süresi, Yeri, Şekli Ve Taksit Ödeme Süreleri:

  1- 4/a kapsamında işçi çalıştıran işverenler:

  2016 Haziran ayı  ve önceki aylara ilişkin olup 19/08/2016 tarihine kadar ödenmemiş olan, 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi kapsamında (SSK’lı) çalıştırılan sigortalıların sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, idari para cezası, damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı ve eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarını yapılandırılabilmesini sağlamak için 31.10.2016 tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne/merkezine,  2016/18 sayılı Genelge Ek: 1/a’da yer alan başvuru formunun doldurulmak suretiyle; e-Sigorta kanalıyla veya elden ya da posta yoluyla başvuruda bulunulması  gerekmektedir.

 

 Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin  eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarının yeniden yapılandırma kapsamına alınabilmesi için; işverenlerce 31.10.2016 tarihine kadar Kuruma yapılandırma başvurusunda bulunulmuş olması gerekmektedir. Burada aranan koşul, ihale konusu veya özel bina inşaatı niteliğindeki işlerin 30.06.2016 tarihinden önce tamamlanmış olması ve ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden 31.10.2016 tarihine kadar Kuruma yapılandırma başvurusunda bulunulmuş olmasıdır. Kanun ve genelgede borcun kesinleşmesinden bahsetmediğinden müracaat tarihi belirtilen süre içerisinde olması kaydıyla Kurum tarafından yapılandırma başvuru süresi içerisinde hesaplanamayan ve tebliğ edilemeyen eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları da yapılandırma kapsamına  dahil edilmiştir.

 

 İşverenlerce aynı veya farklı illerde birden fazla işyerinin bulunması halinde her bir işyeri için ayrı, ayrı başvuruda bulunulması gerekmekle birlikte, başvuru süresi içinde bazı işyerleri için yapılandırma başvurusunda bulunulduğu halde bazı işyerleri için yapılandırma başvurusunda bulunulmadığı durumlarda, süresi içinde yapılan başvuru formu ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 31.12.2016 tarihine kadar ibraz edilmek ve yazılı olarak başvuruda bulunmak kaydıyla, bu işyerleri için de süresi içinde başvuruda bulunulmuş kabul edilerek işlemler sonuçlandırılacaktır. Ancak en doğru işlem, her dosya için ayrı müracaat edilmesidir.

 

2- 4/b kapsamında çalışmakta olan aktif/pasif sigortalılar (Bağ-kur’lular):

5510 sayılı Kanunun 4/b maddesi kapsamındaki Bağ-Kur’lulara ait  prim borçları için, herhangi bir sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine, örneği genelge ekinde yer alan başvuru formunun doldurulması suretiyle elden ya da posta yoluyla yapılması gerekmektedir.

 

5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin (a) ve (c) bentleri kapsamında yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı bağlandıktan sonra 5510 sayılı Kanunun 4/b maddesi kapsamında çalışmaya başlayanların, 01.10.2008 tarihinden önceki dönem için herhangi bir sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine,  (b) bendi kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra aynı Kanunun 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya başlayan veya çalışması devam edenlerin 1/10/2008 tarihinden önceki veya sonraki dönem borçları için, 4/a bendi kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra (b) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların 01/10/2008-29/02/2016 dönem borçları için borç dosyalarının oluşturulduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine, 4/c bendi kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra (b) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların 01/10/2008-29/02/2016 dönem borçları için Emeklilik Hizmetleri Genel  Müdürlüğü, Kamu Görevlileri Ödemeler Daire Başkanlığına genelge ekindeki ilgili formları doldurmak suretiyle elden veya posta yolu ile müracaat etmeleri gerekmektedir.

 

IV- Genel Sağlık Sigortası Prim Borçları:

 

Genel sağlık sigortası prim borçlarını peşin veya 12 ayda eşit aylık taksitle ödeyebilmesi için sigortalıların en geç 31.01.2017 tarihine kadar elden veya posta yoluyla ikametgahının bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurmaları gerekmektedir. Gelir testine hiç başvurmayanlardan, 31.12.2016 tarihine kadar  gelir testine başvuranların, gelir testine müracaatları, aynı zamanda yapılandırma müracaatı olarak kabul edilip, gelir testi sonucuna göre güncellenecek prim borçları 12 ayda eşit aylık taksitler halinde ödenebilecek şekilde yapılandırılacaktır.

 

V- Yeniden Yapılandırmanın Usül Ve Esasları:

 

a) Prim, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, damga vergisi, özel işlem vergisi ve  

    eğitime katkı payı alacaklarının genel olarak hesaplanması:

 

6736 sayılı Kanununa göre yapılandırılan tutarın ilk taksit ödeme süresinin sonuna (31.12.6016 tarihine) kadar peşin, taksitle ödeme talebinde bulunmaları halinde ise 6, 9, 12 ve 18 olmak üzere kendilerinin tercih edecekleri taksit adeti kadar ikişer aylık eşit taksitler halinde ödenmesi gerekmektedir.

Yapılandırma kapsamına giren borç asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı alacakların tamamından vazgeçilecektir. Buna göre;

 

- Söz konusu alacakların, ilk taksit ödenme süresi içinde (peşin) ödenmesi halinde bu tutara Kanunun yayımlandığı tarihten, ödeme tarihine kadar geçen süre için her hangi bir faiz alınmayacaktır, 

- İlk taksit ödeme süresi içerisinde (31.12.2016 tarihine kadar) tamamen ödenmesi halinde, fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca % 50 indirim yapılacaktır,

- Kanun kapsamına giren alacakların, asıllarının Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olmasına rağmen gecikme cezası ve zammı borçları 19.08.2016 tarih itibariyle ödenmemiş ise, aslı ödenmiş fer’i alacağın % 40 ının Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde kalan % 60 ının tahsilinden vazgeçilecektir. 

 

VI- Kapsama Giren İdari Para Cezalarına Ait Borçlar :

 

a) İşverenlerin, 30.06.2016 tarihine kadar işlemiş oldukları fiiller dolayısıyla uygulanan idari para cezalarından en geç 18.08.2016 tarihine kadar kesinleşmiş olan idari para cezaları  yeniden yapılandırma kapsamına girmektedir. 

 İdari para cezasının kesinleşmesinde, idari para cezasının borçluya tebliğ tarihinden itibaren 16. gün esas alınmaktadır.

30.06.2016 tarihi ve öncesinde işlenen fiillere ilişkin olan ve 19.08.2016 tarihinden önce kesinleşen idari para cezası alacak asıllarının % 50’si ile bu tutara ödeme vadesinin sona erdiği tarihten 18.08.2016 tarihine kadar geçen süre için gecikme cezası ve gecikme zammı yerine,  Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesap edilen tutarın ilave edilmesi suretiyle yapılandırma kapsamında ödenecek tutar tespit edilecektir.  Bu durumda idari para cezası asıllarının %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

 

b) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun gereği uygulanması gereken idari para cezaları 23.04.2015 tarihinden sonra 6645 sayılı Kanunla Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmiş olup bu tarihten 30.06.2016 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin olan ve 19.08.2016 tarihinden önce kesinleştiği halde ödenmemiş olan idari para cezaları için SGK’ya müracaat edilerek yapılandırılacaktır. 23.04.2015 tarihten önce tahakkuk eden idari para cezaları için  ise ilgili Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir.

 

              VII- Peşin Ödenecek Tutarın Hesaplanması Ve  Ödeme Süresi:

 

   1- Yapılandırılan borçların peşin veya taksitler halinde ödenmesi mümkün bulunduğundan, başvuru formlarına, borcun ne şekilde (peşin veya taksitle) ödeneceği, taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde her bir borç türü için talep edilen taksit sayısı mutlaka yazılacaktır. Başvuru formunda borcun ne şekilde ödeneceği beyan edilmemişse,  borcun azami taksit süresi içinde ödeneceği kabul edilerek işlem yapılacaktır.

2- Kapsama giren tüm borç türleri için aynı ödeme şekli (peşin veya taksitle) tercih edilebileceği gibi bir borç türü için peşin, diğer borç türleri için taksitle ödeme yolu veya bir borç türü için farklı sayıda taksit, diğer borç türü için farklı sayıda taksit de seçilebilecektir.

3- Yeniden yapılandırılan alacak tutarının tamamının Kanunda belirtilen süre içinde peşin veya taksitler halinde ödenmesi durumunda, idari para cezası dışındaki alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı alacakların tamamının,  aslı ödenmiş fer’i alacak nitelikteki alacakların kalan % 60’ının, Kanunun yürürlük tarihi olan 19.08.2016 tarihinden önce kesinleşmiş olan idari para cezası alacak asıllarının kalan % 50’si ile tamamına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı alacaklarının tamamının,  tahsilinden vazgeçilecektir.

4- Peşin ödemenin tercih edilmesi halinde, alacak aslı (idari para cezası alacakları için alacak aslının % 50’si) ile bu alacaklara ödeme süresinin bittiği tarihten Kanunun yayımlandığı 19.08.2016 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle hesaplanan tutarın tamamının 31.12.2016 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir.

 

Hesaplanan tutarın;

6- İlk taksit ödeme süresi içerisinde (31.12.2016) tamamen ödenmesi halinde, bu tutara Kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için gecikme cezası, gecikme zammı ve faiz uygulanmayacak,

7- Borcun, ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca % 50 indirim yapılacaktır.

8- Diğer taraftan, 6736 sayılı Kanun uyarınca yapılan başvuru sırasında, anılan Kanuna göre hesaplanan borcun taksitler halinde ödeneceğinin beyan edilmesine rağmen, borcun tamamının yine ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde de, peşin ödeme talebinde bulunulmuş gibi kabul edilerek, aynı şekilde Kanunun yürürlük tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için gecikme cezası, gecikme zammı ve faiz alınmayacağı gibi peşin ödeme indiriminden de yararlandırılacaktır. 

 

VIII- Eksik İşçilik Prim Borçlarının Ödenmesi Ve Şekili :

 

A-   Eksik İşçilik Prim Borçlarının 31.10.2016 Tarihine Kadar Hesaplanarak 

      İşverene Tebliğ Edilmiş Olması Halinde Peşin Veya Taksitle Ödenmesi:

 

Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarının 31.10.2016 tarihine kadar işverene tebliğ edilmiş olması ve peşin ödeme seçeneği ile yapılandırma başvurusunda bulunulmuş olması halinde, söz konusu borcun tamamının varsa diğer borçlarla birlikte en geç 31.12.2016 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Borcun, ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, gecikme cezası, gecikme zammı  yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca % 50 indirim yapılacaktır.

 

Eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları, 31.10.2016 tarihine kadar işverene tebliğ edildiği takdirde, sigorta prim alacağı ile eksik işçilikten kaynaklanan prim alacağı için bir ödeme planı hazırlanarak, ilk taksit en geç 31.12.2016 tarihine kadar ödenecektir.

 

B-   Eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarının 31.10.2016 tarihine kadar hesaplanarak işverene tebliğ edilememiş olması halinde taksitle ödenmesi:

 

31.10.2016 tarihine kadar başvurulmuş olmasına rağmen, eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarının re’sen tahakkuk ettirilerek 31.10.2016 tarihine kadar işverene tebliğ edilememiş olması halinde, eksik işçilikten kaynaklanan prim alacağının asılları ile bu alacaklara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammının hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden, Kanunun yayımı 19.08.2016  tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarın ilk taksiti ilgililere tebliğ edildiği tarihi izleyen ikinci ayından başlamak üzere Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

 

30.06.2016 tarihine kadar bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlerle ilgili olarak 31.10.2016 tarihine kadar borçlarının yapılandırılması için peşin ödeme başvurusunda bulunmuş olan borçluların, sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası gibi borçlarının yanı sıra, eksik işçilikten kaynaklanan prim borçlarının da bulunması halinde, eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları, 31.10.2016 tarihine kadar işverene tebliğ edilemediği takdirde, sigorta prim alacağı ile eksik işçilikten kaynaklanan prim alacağı ayrı, ayrı hesaplanacak ve sigorta prim alacağı en geç 31.12.2016 tarihine kadar, eksik işçilikten kaynaklanan prim alacağı ise bu borca ilişkin ödeme planının işverene tebliğ edildiği tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar, ödenmesi gerekecektir.

 

Eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları, 31.10.2016 tarihine kadar işverene tebliğ edildiği takdirde, sigorta prim alacağı ile eksik işçilik prim alacağı için bir ödeme planı hazırlanarak sigorta prim borçları en geç 31.12.2016 tarihine kadar keza ödenmesi gerekecektir.

 

IX- Ödemelerin Süresinde Yapılmaması Veya  Eksik Yapılması:

 

Yapılandırmadan yararlanmak isteyen ve borçlarını taksitler halinde ödeme talebinde bulunan borçluların;

- Taksitlerinin ilk ikisini süresinde ve tam olarak ödememesi,

- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında 2’den fazla taksitini ödememesi,

- İlk iki taksit süresinde ve tam olarak ödenmekle birlikte bir takvim yılında en fazla iki taksit ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının yapılandırmanın son taksitini takip eden ay sonuna kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödememesi,

- Çok zor durumda olma hali hariç olmak üzere taksitlerin ödenme süresince tahakkuk eden sigorta primlerinin de bir takvim yılında 2 aydan fazla ödenmemesi, halinde yapılandırma hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.

X- Sonuç Ve Öneriler:

Yapılmış olan bu düzenlemeler, zor durumda olduğu için zamanında prim borcunu ödeyemeyen işverenleri ve sigortalılar için olumlu ve gerekli olan düzenlemelerdir. Ancak, ekonomik açıdan zor durumda oldukları halde, bütün imkanlarını zorlayarak bazen eşten dostsan borç alarak veya bankalardan kredi kullanmak suretiyle zamanında vergisini ve sigorta prim borçlarını ödeyerek yasal sorumluluklarını yerine getiren mükelleflere ve işverenlere de teşvik edici, özendirici bir avantaj sağlayacak bir düzenleme de yapılmalıydı, olmalıydı.

Örnek olarak: “Zamanında vergisini ve sigorta primini ödeyen ve işçisine ücretini ödeyen işverenlere, bir yıl boyunca ödeyecekleri vergi ve sigorta primlerinden, % 10  oranında indirim yapılacaktır.” şeklinde yapılacak bir düzenleme, vergi, sigorta borçlarını ve işçisinin ücretlerini zamanında ödeyen  işverenleri  hem onurlandıracak, hem taktir ve taltif  edildiğini bilerek, düşünerek çalışma azmini arttıracak ve özendirecektir. 

 Ayrıca, işverenlerce özellikle şu konuya dikkat edilmelidir. Diğer yapılandırma genelgelerinde ve uygulamalarından farklı olarak ilk iki taksitin süresinde ve tam olarak ödenmesi gerekmektedir. Aksi taktirde ödeme planı yürürlüğe girmemiş ve yapılandıra bozulmuş olacaktır.

Taksitlerin ödeme süresi iki aylık dönemin ikinci ayının son günü itibariyle sona ermekle birlikte, 6736 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanuna göre ödenecek taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda biter.” hükmü gereğince, ayın son gününün resmi tatile rastlaması halinde vade tarihi, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde sona erecektir.

 

SGK’ya borçlu olan tüm işverenlerin ve sigortalıların borçlarını yapılandırarak bu imkandan yararlanmaları dileğiyle.

Bu yazı 3,434 defa okundu.