En Sıcak Konular

Burcu Şensoy


Burcu Şensoy
25 Ekim 2017

İş Kanununda İşçi Kavramı



İş Kanunu’nda İşçi Kavramı

 

Bu hafta iş hukukunun önemli aktörlerinden işçi kavramını ele alacağız. İşçi, iş kanunu tarafından, iş (hizmet) akdine (sözleşme) dayanarak herhangi bir işte ücret karşılığı çalışan kişi olarak tanımlanmaktadır. İşçi sıfatının kazanılması iş akdinin varlığına bağlı olmasından ötürü öncelikle serbest irade ile kabul edilmiş bir sözleşme ilişkisinin kurulması zorunludur.

 

İşçi kavramının temel unsurları aşağıda belirttiğimiz hali ile değerlendirebilir:

 

a)     Geçerli bir iş ilişkisinin olması,

İş Kanunu işçi sayılabilmek için hizmet akdine dayalı çalışmayı arar. Her iş ilişkisi, işçi sayılmak için yeterli değildir. Öncelikle, hukuken geçerli bir iş ilişkisi olması gerekir. Yapılacak işin hizmet akdine dayanması, herşeyden önce, ortada serbest irade ile 
kabul edilmiş hukuki bir borç ilişkisinin bulunması gerekir. Tutuklu veya hükümlülere yaptırılan iş serbest iradeye dayanmadığından işçi sayılmazlar. Çalışan tutuklu ve hükümlülerde işgörme edimi (emek), serbest iradeyle kurulmuş değildir bu nedenle iş hukuku anlamında bir iş ilişkisi bulunmamaktadır. Hükümlü ve tutukluların çalıştırılması, kamu hukuku yükümlerinin yerine getirilmesine ilişkin hükümleri içerir. Yargıtaya göre hükümlülerin cezaevi dışında üçüncü kişilere yaptıkları işler hizmet akdine dayanmaktadır ve geçerlidirler. 

 

Asli ve sürekli görevlere atanma işlemine dayanarak çalışanların, yani memurların işçi sayılması sözkonusu değildir. Memurların hukuki durumları ile İdare Hukuku ilgilenir. Ayrıca memurlara 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uygulanmaktadır. Memurlar işçilere tanınan sendika hakkı ile toplu sözleşme ve grev haklarından yararlanamamaktadırlar. Bir kimsenin memur ya da işçi sayılması, uygulanacak mevzuat hükümlerinin farklılıklar göstermesi nedeniyle önemlidir. Hizmet akdiyle çalışan işçilere İş Hukuku ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

           Bir kimsenin işçi niteliği taşıyabilmesi için özel kesime ait bir işyerinde çalışması gerekmez. İşveren devlet de olsa, çalışan ile yapılan sözleşme iş akdi ise çalışan kişi işçi sıfatını taşır. 

 

Hizmet akdi yazılı olmak zorunda değildir. Fiilen çalışmış olmak sözleşmenin varlığını ortaya koymaktadır.

 

 

 

Ayrıca çalışmayı konu alan istisna (eser), vekalet, komisyon gibi akitler İş Kanununun kapsamı dışında kalmaktadır.

 

b)    İşin yapılması, 

İşçi, işverene karşı iş yapmakla yükümlü kişidir. Buradaki iş, kişinin ekonomik bakımdan çalışmasıdır. Bu çalışma, kişinin bedenen veya fikren çalışmaları (bilgi işçileri) olabilir. İşin niteliği ve mesleği önemli değildir.  Aradaki ilişki iş akdi olmak kaydıyla vasıflı veya vasıfsız işçiler gibi avukat, doktor, sanatçı, bilim adamı da işçi niteliği taşıyabilir.

 

c)     Karşılıklılık,

Bir kişinin işçi sayılabilmesi için, onun o işi bir karşılık uğruna yapması gerekir. Sözkonusu karşılık, para biçiminde (yani ücret olarak) belirlenebileceği gibi, eşya biçiminde de olabilir. Ücretin sözleşmede açıkça kararlaştırılmamış olması, işçi sıfatının kazanılmasına engel değildir. Burada önemli olan ücretin varlığıdır.
İşçi yaptığı iş karşılığında ücret alır. Bu durum, 4857 sayılı İş Kanununda açıkca yer alan bir esastır. Yargıtaya göre de, ücret bir çalışma karşılığı olduğundan çalışılmayan süre için ücret talebinde bulunulamaz.


d) Bağımlılık unsuru,

İş hukuku, bağımlı çalışan olan yani işçilerin iş ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Bu bakımdan işçi sayılabilmek için, işverenin emir ve talimatlarına uygun biçimde ve onun gözetim, denetim ve yönetimi altında işini görmesi gerekmektedir.

 

Bir örnekle bu unsurları pekiştirmek istiyorum. Bir avukat kamu kuruluşuna atanırsa memur sayılacak, bir özel şirkete iş akdi ile bağlanırsa işçi niteliği taşıyacak, özel bürosunda serbest çalışırsa müvekkilleri ile vekalet akdi yapacaktır.

           Tüm bu anlatımlar doğrultusunda görülüyor ki İş Hukuku işçilerin özel hukukudur ve bu nedenlerle, işçi, İş Hukukunun temel kavramlarının başında yer alır.
4857 sayılı İş Kanunu çalışma hayatımızı, işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen, kamu düzenine ilişkin hükümler içeren zorlayıcı bir yasadır. Bunun nedeni çalışanlar (işçi) ile çalıştıranlar (işverenler) arasındaki çalışma koşullarını ve çalışma düzenini adilane kurmak ve çalıştırmaktır. Bu da aynı zamanda en büyük işveren olan Devletin başlıca görevleri arasındadır.

 

 



Bu yazı 4,699 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 17 Nisan 2018 Yıllık Ücretli İzin
    • 10 Nisan 2018 Ücret Garanti Fonu
    • 3 Nisan 2018 Kısa Çalışma Ödeneği
    • 26 Mart 2018 Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma
    • 19 Mart 2018 Asgari Ücret
    • 6 Mart 2018 Ücret Hesap Pusulası
    • 13 Şubat 2018 ÜCRET
    • 6 Şubat 2018 Toplu İşçi Çıkarma
    • 30 Ocak 2018 İşverenin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı
    • 23 Ocak 2018 İşçinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı
    • 16 Ocak 2018 İş Sözleşmesinin Feshi İçin Geçerli Sebepler
    • 3 Ocak 2018 İş Güvencesi
    • 26 Aralık 2017 Süreli Fesih Ve İhbar Tazminatı
    • 5 Aralık 2017 Engelleri Aşmak İçin
    • 28 Kasım 2017 İş Sözleşmesi Kavramı Ve Türleri-2
    • 22 Kasım 2017 İş Sözleşmesi Kavramı Ve Türleri
    • 17 Kasım 2017 Özel İstihdam Büroları
    • 7 Kasım 2017 Geçici İş İlişkisi
    • 31 Ekim 2017 İş Kanununda İşyerinin Devri
    • 25 Ekim 2017 İş Kanununda İşçi Kavramı




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    6,817 µs