0 0 0000

1 Ekim’den önce sigortalı olmanın avantajı

1 Ekim’den önce sigortalı olmanın avantajı
|www.gazeteport.com||23.09.2008|

 

Beş yaşında kızım var. 30 Nisan 2008’den önce sigortalı yaptıramadık. Bizim gibi milyonlarca kişinin olduğunu düşünüyorum. 1 Ekim 2008 tarihine kadar çocuğumuzun iyiliği için yapabileceğimiz bir şey var mı? 1 Ekim 2008’e kadar olan zamanda sigortalı yapabilirsek çocuğumuza faydası olur mu? Kuaför kardeşim var, onun yanında çırak olarak başlatsam mümkün müdür?
Gülşen (09.09.2008)

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girdiğinde SSK’lıların adı 4/a’lı, Bağ-Kur’lular 4/b’li ve memurların adı 4/c’liler olacak. Birden fazla çalışma şekline tabi olarak çalışanların, hangi şartlarla emekli olacağının belirlenme usulü de değişecek.
1 Ekim 2008 gününden önce Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yani sosyal güvenlik şemsiyesi altına girmiş olanların hangi şartlarla emekli olacakları ve emekli aylıklarının hesaplama usulü yine son yedi yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinden en çok SSK’ya mı, Bağ-Kur’a mı, T.C. Emekli Sandığı’na mı prim ödediğine bakılarak belirlenecek. 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ilk defa SGK şemsiyesi altına girenler için ise bütün çalışma hayatlarında en çok hangi sisteme göre (4/a’mı, 4/b’mi yoksa 4/c’mi) olduğuna bakılarak belirlenecek. Sistemi etkilemek 1 Ekim 2008 gününden önce işe girenler için 3,5 yıllık prim ödemesi ile mümkün olabilecek iken 1 Ekim 2008 gününden sonra girenler için daha uzun süre prim ödemesini gerektirecek.
1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanlar, emekli olduklarında sosyal güvenlik destek primine tabi olarak emekli aylıkları kesilmeksizin 4/a kapsamında çalışabilecekler. 1 Ekim 2008’den sonra sosyal güvenlik sistemine girenler ise emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primine tabi olarak 4/a kapsamında çalışamayacaklar. Çalışmaya başlamaları halinde emekli aylıkları kesilecek. 
Kızınızın sigortalılığı konusuna gelince; öncelikle "küçük çocuklar sigortalı olamaz" diye bir yasa hükmünün olmadığını belirteyim. Duruma göre 4 yaşındaki ya da 12 yaşındaki çocuk bile sigortalı olabilir. Örneğin, 12 yaşındaki bir çocuk berberde 2 gün çırak olarak çalışmışsa, "sigortalı" olması gerekir. Ancak SGK küçük yaşta sigortalı yapılan çocuklarla ilgili olarak denetim yapıyor ve gerçekten çalışmadan sigortalı yapılan küçük çocukların sigortalılıkları iptal ediliyor.
Verdiğimiz örnekteki berberin, "Evet iki gün çırak olarak çalışmıştır" demesi halinde, aksi ispat edilemediği sürece bu çocuğun sigortalılığının iptali söz konusu olamaz. Ancak hiç çalışmadan çalışıyor gibi gösterildiği kanıtlanan çocuğun, sigortalılığı iptal olabilir. Zira sigortalılıkta fiili çalışma esastır. Fiilen çalışmadan kağıt üstünde çalışıyor gibi gösterildiği tespit edilen çocukların sigortalılığı iptal edilir.
Bu bağlamda beş yaşındaki kızınızın kuaförde çıraklık yapması inandırıcı bulunmayabilir ve büyük ihtimalle sigortalılığının iptali söz konusu olabilir.
Kızınız gibi küçük çocukların ancak reklam, dizi veya sinema filmlerinde oynamaları ve buna bağlı sigortalılıkları söz konusu olabilir.

 

Eşiniz doğum borçlanmasıyla iki yıl erken emekli olur

Son günlerde köşenize doğum borçlanması hakkında bazı sorular geliyor. Yanıtlarınızı dikkatle takip ediyorum. Bir kez de eşimin durumuma ilişkin bilgi alabilmek maksadıyla görüşlerinize başvurma ihtiyacı hissettim.
Eşim 25.01.1965 doğumlu. 01.05.1992 tarihinde çalışma hayatına başladı. Bu tarih aynı zamanda SSK’ya ilk giriş tarihidir. Çalıştığı işyerinden 24.11.1992 tarihinde kendi isteği ile ayrıldı. 01.12.1992 tarihinden günümüze kadar asgari prim tutarı üzerinden isteğe bağlı sigortalılık primlerini düzenli olarak ödedik. Günümüz itibarı ile 5616 gün ödenmiş primimiz var. Sosyal Güvenlik Kurumu internet sitesinde ‘’Ne zaman emekli olabilirim‘’ sorgulaması yaptığımızda 48 yaş, 5525 prim gün ve 20 yıl sigortalılık süresi tamamlandığında yani 25.01.2013 yılında emekli olabilirsiniz diye bilgi veriliyor. Bu durumda artık prim ödemesi yapmıyoruz, eşimin emekli olacağı 25.01.2013 tarihini bekliyoruz.
Bir süre önce gazetelerde yer alan bir haber dikkatimi çekti. Söz konusu haberde 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Yasa da; “8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan ve sigortalı olmadan önce çocuk doğuran (29.03.1990 doğumlu bir oğlum var) kadınlar, borçlanmaları halinde bir çocuk için 2 yıl erken emekli olabilirler” şeklinde bir uygulamanın yer alacağından bahsediliyor.
Bu durumda,
1- Eşim bu olanaktan yararlanabilir mi? En son Mayıs 2008 primini ödedik. Üst üste 3 ay prim ödenmemesi halinde isteğe bağlı sigortalılık hakkının sona ereceğini biliyorum. Bu durumda yeni yasanın yürürlüğe gireceği tarihte eşimin isteğe bağlı sigortalılık hakları sona ermiş olacak. Böyle bir durumda, yani üst üste üç ay prim ödememiş bile olsak eşimin bu yasadaki olanaktan yararlanması mümkün olabilir mi? Yoksa bu haktan yararlanabilmek için ara vermiş olduğumuz prim ödemelerine devam etmemiz gerekir mi?
2- Eşimin bu olanaktan yararlanması halinde emekli olacağı 2013 yılı iki yıl öne (2011) mi gelecek?
3- Eşimin bu olanaktan yaralanması halinde 2 yıllık borçlanma tutarı yaklaşık ne kadar olur ve bu ne şekilde ödenebilir?
4- Belki erken bir soru olacak ama eğer eşim bu olanaktan yararlanabilecek ise, nasıl bir yol izlemeliyiz? Ne tür belgeler gerekir, en geç ne zaman ve SGK’da hangi birime müracaat etmek gerekir?
Sedat Çavuş (12.09.2008)
Doğum borçlanması ile ilgili genel bilgileri, mevcut yasal düzenleme çerçevesinde geçtiğimiz hafta bir başka okuruma verdiğim “SSK’lı anaların doğum borçlanması” başlıklı yanıtta verdim. Bu nedenle uzun sorularınızın yanıtlarını kısa kısa vereceğim. Geniş bilgiyi daha önce verdiğim yanıttan edinebilirsiniz.
Yasa ve Yönetmelikte, borçlanma yapılabilmesi için doğumun gerçekleştiği tarih ile ilgili bir kısıtlama yok. Yasa ve Yönetmelikte, ilk defa sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlanılması halinde, sigortalılığın başlangıç tarihinin, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürüleceği belirtiliyor. Bu hükme göre, eşinizin 1990 yılında yaptığı doğum nedeniyle iki yıllık borçlanma yapması mümkün olabilecek. Borçlanma için sigortalılığın tescil edilmiş olması yeterli olup, borçlanma talep tarihi itibariyle sigortalı olma şartı aranmayacak. Bu bağlamda isteğe bağlı prim ödemeye devam etmenize gerek yok.

Eşiniz iki yıllık borçlanma yaptığında emeklilik tarihi iki yıl öne gelecek ve 25.01.2011 olacak.
Borçlanma tutarı, borçlanma için başvurulan tarihte geçerli olan günlük asgari ücret (yıl sonuna kadar 21,29 YTL) ile günlük asgari ücretin 6,5 katı (yıl sonuna kadar 138,39 YTL) arasında seçilecek günlük kazanç tutarının yüzde 32’si üzerinden hesaplanacak. Buna göre yıl sonuna kadar yapılacak iki yıllık borçlanmanın bedeli en az 4.905,21 YTL, en fazla 31.885,06 YTL olacak. İsteğe bağlı sigorta primlerini asgari tutardan ödediğinizden, asgari tutardan borçlanabilirsiniz.
Borçlanma tutarının, borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi, bir ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma için yeniden başvurmak gerekecek.
Borçlanma talebi, örneği Sosyal Güvenlik Kurumunca hazırlanacak hizmet borçlanması başvuru belgesi veya borçlanma isteğini belirtir dilekçe ile 1 Ekim 2008 tarihinden sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak. Doğumdan sonraki çalışılmayan iki yıllık sürenin borçlanılmasında, çalışılmadığının nasıl belgelendirileceğine ilişkin bir açıklama Yasa ve Yönetmelikte yok. Doğum borçlanması, doğumdan sonraki çalışılmayan iki yıllık süre için söz konusu olduğundan ve bu dönem için işverenden belge alınması söz konusu olamayacağından, doğumu kanıtlayıcı (nüfus cüzdanı, doğum kağıdı, vukuatlı nüfus kaydı gibi) belgelerin yeterli olacağını düşünüyorum.
 

Sigortasız günlerinizi borçlanamazsınız

1960 doğumlu bir bayanım. SSK'lı olarak ilk işe giriş tarihim 0.06.1979’dur. Aradan geçen bunca senede, gerek boşluk gerekse ihmal dolayısıyla çok kaybım oldu. Şu an itibariyle toplam prim ödeme gün sayım ancak 245 gün.
Sigortasız günlerim için geriye dönük borçlanabilir miyim? İsteğe bağlı sigortalı olabilir miyim? Cevabınız olumlu ise ne zaman emekli olabilirim?
F. A.Yaylıoğlu (07.09.2008)

Sigortasız geçen günlerinizi geriye dönük olarak borçlanamazsınız. İsteğe bağlı sigortalı olabilirsiniz. Ancak 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen süreler 4/b (Bağ-Kur) kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek.

 

Babanız SSK’ya 1260 gün prim ödeyip emekli olabilir

Babam 01.07.1936 doğulu olup SSK’dan ilk işe girişi 1969/1 olup ay ve gün yazılmamış. 823 gün prim ödemesi var. 26.03. 2005 tarihinde Bağ-Kur’lu olup, 3 yıl 5 ay 14 gün hizmeti var ve Bağ-Kur sigortalılığı devam etmektedir.

Sorum, Babam 3600 gün kısmi sigortalılıktan yararlanmak için işyerini kapatıp Bağ-Kur’u terk ederek SSK’ya geçip 3,5 yıl prim ödeyerek emekli olabilir mi? 2,5 yıl yaptığı askerlik borçlanmasının faydası olacak mı, öneriniz nedir?

Zeynep Akçiçek (10.09.2008)

Babanızın 2008 Eylül ayı sonu itibariyle SSK ve Bağ-Kur olarak toplam 2088 gün prim ödeme günü olacak. Bağ-Kur sigortalılığını sona erdirip 4/a (SSK) kapsamında 3,5 yıl (1260 gün) prim ödeyip, bu arada 3600 günden eksik kalan [3600-(2088+1260)]=252 günü askerlik borçlanması yaparak tamamladığında SSK’dan kısmi emekli aylığına hak kazanabilir.

 

Anneniz 8.9.1999 sonrası emeklilik şartlarına tabi

20.09.1953 doğumlu annem, aile şirketimiz ... limited şirketinin 1989 yılından itibaren ortağı olmakla birlikte bugüne kadar kayıt ve tescili yapılmamıştı. 04.10.2000 olarak sigortalılık başlangıcı miladını bildiğimiz halde SGK yetkililerinin beyanlarına inanarak ve dayanarak sigortalılık başlangıç tarihini mahkeme kararıyla ortaklık başlangıç tarihine getirebileceğimiz ve üstelik en fazla 21.423 YTL ödenerek emekli olunabileceğine güvenerek 08.09.2008 tarihinde yapılandırmaya başvurduk. Ve başvurunca gördük ki, sigortalılık başlangıcını 04.10.2000 ve 8 yıllık borcu da yaklaşık 21.000 YTL olarak başlatmışlar. Cari dönem borçları ile borcumuz 23.500 YTL ve emekli olmak için 12 sene daha prim ödememiz gerekiyor. Mahkemeler Bağ-Kur başlangıcı konusunda çelişkili kararlar veriyormuş. Biz annemize sosyal güvenlik sağlamaya çalışırken inanılmaz sıkıntıya düşmüş olduk.
Şimdi bu noktada sorularım:
1. Yapılandırma ile tahakkuk eden bu borçları,  5510 sayılı Kanunun geçici 17. maddesi ile durdurup tüm haklarından vazgeçebilir miyimiz? Yani ödeme tablosuna uymayarak borçları yapılandırmadan çıkarak 8 yıllık borç nedeniyle geçici 17. maddeden yararlanmak mümkün mü? Bu aşamada kurum haciz vb. tahsilat yollarına gidebilir mi? (Okuduğum kadarıyla halen yürürlükte olan 1479 sayılı kanun un Ek 19. maddesi de 01.10.2008’e kadar geçerli olduğu halde uygulanmıyormuş.)
2. Bir başka seçenek olarak (SGK yetkilisinin tavsiyesine göre) yapılandırılmış bu borcu, borç harç ödeyip 01.10.2008 tarihine kadar annemi limited şirket ortaklığından çıkararak şirkette SSK’lı olarak işe başlatmamız ve 3,5 yıl prim ödeyerek 3600 günden emekli olmamız. Ancak burada da bence sorun var. 15 yıl sigortalılık süresi gerektiği düşünülürse, sigorta başlangıcımız 04.10.2000 olarak göründüğünden 3,5 sene yeterli olmayacak ve 2015’den önce emekli olunamayacak değil mi? Bu durumda iş mahkemesine dava açarak sigortalılık başlangıcını tespit ettirmek mümkün mü? Bu Bağ-Kur açısından sorun olur mu? Sigortalılık başlangıcı 1989’a çekilse 3,5 yıl prim ödemesi ile 3600 günden emekli olma seçeneğini denemek isteriz.
Bugün aradığım Bağ-Kur müdürlüğü Genel Müdürlüğün talimatı olmadığı sürece 30.04.2008 tarihinde yürürlüğe giren Kanunun geçici 17. maddesini uygulamayacaklarını söyledi. Kanun maddesinin uygulanmaması ya da tebliğ ile daha dar kapsamlı uygulanması mümkün mü?
Ben de SMMM’yim ancak bazen bu Kanun karmaşası karşısında inanın aciz kaldığımı düşünüyorum. Bana bir yol gösterirseniz sevinirim.
Ebru Dilek (11.09.2008)
Öncelikle Annenizin sigorta başlangıcı 08.09.1999 tarihinden sonra (04.10.2000) olduğu için eski hükümlere göre değil, 08.09.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren hükümlere göre emekliliğe hak kazanabileceğini belirtmem gerekiyor.

Buna göre SSK’dan emeklilik için; 58 yaş ve en az 7000 gün veya 58 yaş, 25 yıllık sigortalılık süresi ve 4500 prim günü koşullarına,
Bağ-Kur’dan emeklilik için ise 58 yaş ve en az 25 tam yıl prim veya 60 yaş ve 15 tam yıl prim ödeme koşullarına tabi.

Bu durumda da 04.10.2000 sigorta başlangıcıyla Bağ-Kur’dan daha erken (15 tam yıl prim ödemek koşuluyla) emekli olması söz konusu.
04.10.2000 tarihinde başlatılan Bağ-Kur sigortalılığının şirket ortaklığının başladığı 1989 yılına taşınması için yargı yoluna başvurabilirsiniz. Ancak yargının talebinizi kabul edeceğinin garantisi yok.

Yapılandırdığınız borcu ödemeyip yapılandırmayı bozarak, beş yıldan fazla süreye ilişkin prim borçlusu durumuna gelir ve 5510 sayılı Kanunun geçici 17. maddesi hükmünden yararlanabilirsiniz. Geçici 17. maddesinin uygulanmaması mümkün değil. Ancak bunun için SGK’nın keyfinin gelip yayımlayacağı tebliği beklemeniz gerekecek. Geçici 17. maddeden yararlanmanız halinde sekiz yıllık sigortalılıktan vazgeçmiş olacaksınız.

Yapılandırdığınız borcu ödeyip, prim ödeme süresini 15 yıla tamamladığınızda (04.10.2015 tarihinde) anneniz devredilen Bağ-Kur’dan kısmi yaşlılık aylığına hak kazanır. Yukarıda da belirttiğim gibi, sigortalılığı 08.09.1999 tarihinden sonra (04.10.2000 tarihinde) başladığı için, anneniz 3600 günle SSK’dan emekli olamaz.

Ancak Bağ-Kur sigortalılığının 1989 yılında başlatılmasını sağlar ve annenizin SSK’dan emekli olmasını isterseniz, anneniz şirket ortaklığından ayrılıp SSK sigortalısı olarak 3,5 yıl prim öderse (1989-2000 arası dönemin Bağ-Kur primlerini de ödemesi gerekecek) SSK’dan emekli olur. Bu durumda sigortalılık süresi 20 yıldan fazla, ödediği prim de 5375 günden fazla olacağından tam emekli aylığından yararlanır. Bağ-Kur’dan emekli olmak isterse 2009 yılı itibariyle 20 tam yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olacağından 20 tam yılı tamamladığı tarihte Bağ-Kur’dan emekli olabilir

İsteğe bağlı sigortalı olursanız, mevcut 245 günlük prim ödeme gün sayınızla birlikte 5400 gün (15 tam yıl) prim ödediğinizde devredilen Bağ-Kur’dan emekli olursunuz.

SSK’dan emekli olmak istiyorsanız, 3600 gün prim ödemeniz yeterli. Ancak bunun için emekliliğinize (3600 günü tamamlamaya) 3,5 yıl kala isteğe bağlı sigortalılığınızı sona erdirip, son 3,5 yılda 4/a (SSK) kapsamında çalışarak prim ödemeniz gerekiyor.

Bu yazı 36,981 defa okundu.