En Sıcak Konular

Bumin Doğrusöz
Ekonomim.com

Bumin Doğrusöz
13 Aralık 2018

Kur farkı stopaj ilişkisi



Kur farkı stopaj ilişkisi

Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK), dar mükellef kurumlara yapılan bazı ödemelerden stopaj yapılmasını öngörmüştür. Kanunun 30. maddesinde dar mükelleflere yapılan ödemelerden stopaja tabi tutulması öngörülenleri kısaca aşağıdaki gibi sayabiliriz.

- Birden fazla takvim yılına sari inşaat ve onarım işleri dolayısıyla yapılan ödemeler,

- Serbest meslek faaliyetleri ile ilgili ödemeler.

- Gayrimenkul sermaye iratları kapsamındaki ödemeler.

- Bazı menkul sermaye iratları kapsamındaki ödemeler.

- Anonim ve limited şirketlerden dağıtılan kâr payları.

- Telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığı yapılan ödemeler.

- Vergi cennetlerinde bulunan kurumlara yapılan ödemeler.

Ancak vergi mevzuatımızda vergi cennetleri belirlemesi yapılmadığı için, vergi cennetlerinde bulunan kurumlara yapılan ödemeler üzerinden stopaj yapılmamaktadır.

Bu stopajın dar mükellefe hesaben veya nakden ödeme sırasında yapılması ve bu tarihe göre verilecek muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.

Nakden ödeme ile kastedilen fiilen ödemedir. Hesaben ödeme ise, stopaja tabi kazanç ve iratları hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade etmektedir (GVK md. 96, KVK md.30/10).

Yurt dışından yapılan hizmet alımları dolayısıyla gelen faturaların defterlere kaydedilmesi ve dar mükellefin alacaklandırılması, vergi kanunlarımızda hesaben ödeme olarak nitelendirilmiş olduğundan, fatura tutarının (bu tutar net ödeme tutarı kabul ediliyorsa brütleştirilerek) stopajın yapılması ve muhtasar beyanname ile beyanı gerekmektedir. Fiili ödemenin de aynı tarihte olması halinde bir sorun yoktur.

Ancak ödemenin ileri bir tarihte olması halinde ve hesaben ödeme tarihine göre kurun değişmesi halinde, kur farkı üzerinden tekrar stopaj yapılıp yapılmayacağı konusu tartışmalıdır. Örneğin faturanın geldiği ve defterlere kaydedildiği tarihte kurun 4.50 TL, buna karşılık fiili ödeme tarihinde kurun 5.10 TL olması ve ödeme tutarının da 1000 dolar olması halinde, ayrıca aradaki 500 TL üzerinden stopaj yapılması gerekmekte midir?

Bir görüşe göre, kur artışından kaynaklanan fark üzerinden de stopaj yapılması gerekmektedir(1).

Bu görüşü savunanlara göre, fiili ödeme tarihinde kurun tersine dönmesi halinde ise, vergi idaresinden hata hükümlerine göre fazla stopaj yapıldığı gerekçesi ile düzeltme talep edilmesi gerekmektedir.

Bu görüşe katılmak, bence mümkün değildir. Zira stopajın yapılacağı anı belirleyen 96. madde, “nakden veya hesaben” ödeme anında stopaj yapılmasını emretmektedir. Nakden ve hesaben kelimeleri arasındaki bağlaç, dikkat edilirse, “veya” şeklidedir. Bu da Kanun koyucunun, hangisi önce gerçekleşirse, o noktada stopaj yapılmasını istediğini göstermektedir. Eğer kanun koyucu her iki aşamada da stopaj yapılmasını öngörse idi “ve” bağlacını kullanırdı. Bu nedenle stopaja tabi tutulmuş bir ödemenin ikinci kere stopaja tabi tutulması için kanunda bu konuda bir düzenlemenin yer alması gerekmektedir. Böyle bir düzenleme ise yoktur. (Nitekim kur farklarını doktora tezi olarak irdeleyen değerli bir çalışmada da -ki bu konuda bildiğim kadarı ile tek kitaptır- aynı sonuca varılmıştır)(2).

Konu geçmişte Danıştay kararlarına da konu olmuştur. Bu kararlarda yargı anlayışı, hesaben ödeme sırasında vergi kesintisi yapılan konularda ödeme sırasında ortaya çıkan kur farklarından da vergi kesintisi yapılmasını öngören tarhiyatların iptali yönünde olmuştur (Danıştay 3. Dairesi E.1987/1155 K.1988/8 T.12.1.1988; Danıştay 4. Dairesi 2002/39 K.2003/2963 T.18.11.2003) 
Bu nedenle hesaben ödeme sırasında stopaj yapıldıktan sonra nakden ödeme sırasında tekrar stopaj yapılmasına, kur farkının stopaj matrahı kabul edilerek aynı ödemeyi ikinci kez stopaja tabi tutulmasına gerek olmadığı kanaatindeyim.

---------------
(1) Mehmet MAÇ, Kurumlar Vergisi, 3. Bası, İstanbul 1999, sf:825
(2) Celal ÇELİK, Kur Farklarının Vergilendirilmesi, İstanbul 2012, sf:262



Bu yazı 2,975 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 28 Mart 2024 2023 yılında elde edilen kar payları ve beyan yükümlülüğü
    • 26 Mart 2024 Arabulucuya başvuru ve şüpheli alacak karşılığı
    • 21 Mart 2024 Vergi incelemelerinin pişmanlığa etkisi
    • 19 Mart 2024 Binek otomobillerin giderleri ve elektrikli araçlar
    • 14 Mart 2024 Yıllık beyanda eğitim ve sağlık harcamaları indirimi
    • 12 Mart 2024 Kiraların gerçek gider yöntemi ile beyanında idari yaklaşımlar
    • 7 Mart 2024 Kira gelirlerinin gerçek gider yöntemi ile beyanı
    • 5 Mart 2024 Kiraların vergilendirilmesi ve emsal kira bedeli esası
    • 29 Şubat 2024 Vergi suçları ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması
    • 27 Şubat 2024 Özelgeler ve yanıl(t)ma
    • 22 Şubat 2024 Nakdi sermaye artırımını teşvikte 2023 indirim oranı revizesi
    • 20 Şubat 2024 İşletmelerde gider özgürlüğü
    • 15 Şubat 2024 Konut kira gelirlerinde istisna
    • 13 Şubat 2024 Değerli Konutlar Vergisinde muafiyetler
    • 8 Şubat 2024 Değerli konutlar vergisinin 2024 uygulaması
    • 7 Şubat 2024 Afet hukukunun dağınıklığı
    • 1 Şubat 2024 Örtülü sermayenin hesabı
    • 30 Ocak 2024 Her ilmuhaber menkul kıymet midir?
    • 25 Ocak 2024 2023de birden fazla işverenden ücret alanların beyan yükümlülüğü
    • 23 Ocak 2024 Herkesten bilgi istenebilir mi?




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    7,589 µs