Şubat ayı ve basit usulde vergilendirilenler

Şubat ayı ve basit usulde vergilendirilenler

Şubat ayının yaklaşması dolayısıyla bu ayı yakından ilgilendirilen iki yükümlülükten birini (diğer ücretlilere ilişkin yükümlülükleri) geçen yazımızda irdelemiştim. Bu yazımda da diğerini, bir başka deyişle ticari kazançları basit usûlde vergilendirilen yükümlülüğü aktarmaya çalışacağım.

Gelir Vergisi Kanunu’muzda ticari kazancın kavranma ve vergilendirme yöntemlerinden biri de “basit usûl”dür. 4369 sayılı Kanun’la götürü usûlün yerini alan ve gerçekten adı gibi basit bir vergilendirme usulü öngören bu usûl, günümüzde kayıt dışı ekonominin artışında rol oynadığı gerekçesi ile ağır eleştirilere uğramaktadır.

Basit usûlden yararlanacakların belirlenmesi açısından Gelir Vergisi Kanunu hem genel hem de özel koşullar belirlemiştir. Mükelleflerin bu usulden yararlanabilmeleri için her iki gruptaki koşulları da taşıması gerekmektedir. Genel koşular kanunun 47. maddesinde belirtilmiştir. Bunlar kısaca; kendi işinde bilfiil çalışmak, iş yeri kirasının / emsal kira bedelinin belli tutarları aşmaması ve başkaca bir ticari / zirai veya mesleki faaliyet dolayısıyla gerçek usulde mükellefiyetin bulunmaması şeklinde sayılabilir. Özel koşullar ise kanunun 48. maddesinde faaliyet alanlarına alım-satım veya hasılat tutarları için çizilmiş sınırlardan oluşmaktadır.

Kanunun 51. maddesinde ise basit usûlden yararlanamayacak olanlar sayılmıştır. Bunları kısaca; kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları, ikrazat işleriyle uğraşanlar, sarraflar ile kıymetli maden ve mücevherat alım satımı ile uğraşanlar, inşaat ve onarma işini taahhüt edenler, sigorta prodüktörleri, ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar, gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar, tavassut işi yapanlar, naden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler, şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip veya işleticileri şeklinde sayabiliriz.

Basit usûlde vergilendirilenlerin kazancı, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki olumlu farktır. Bu fark yapılan faaliyetle ilgili olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanır. Bu suretle tespit ve beyan olunan kazanç vergi tarhına esas alınır.

Basit usûlde vergilendirilen mükellefler, faaliyetlerine ilişkin mal alış ve giderleri ile hasılatlarını gösteren belgeleri ayrı ayrı dosyalarda saklamak zorundadırlar. Bu belgelerin kayıtları, mükelleflerin bağlı bulundukları meslek odalarının oluşturdukları bürolarda tutulur ve bu mükellefler ayrıca defter tutmazlar. Bu usûlde vergilendirilenler, Vergi Usul Kanunu’nun bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile vergi kanunlarında ikinci sınıf tüccarlara ilişkin olarak yer alan hükümlere tabidirler. Dolayısıyla bu usûlde vergilendirilenler, defter tutmazlar, kendilerine yapılan ödemelere vergi kesintisi (stopaj) uygulanmaz, geçici vergi ödemezler, teslim ve hizmetleri KDV’ye tâbi değildir.

Basit usûle tabi ticaret erbabından, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenler, bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren ikinci sınıf tüccarlara ilişkin hükümlere tabi olurlar.

Basit usûle tabi olmanın genel veya özel koşullarından her hangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usûlde vergilendirilirler. Basit usûlde vergilendirilenler beya yeni işe başlayanlar, bu usûlden feragat edebilir ve gerçek usûlde vergilendirilmeyi tercih edebilirler.

Gelir Vergisi Kanunu’nda basit usûldekilerle ilgili bir indirim ve bir istisna düzenlemesi söz konusudur. Bunlardan birincisi, kanunun 89. maddesinin 1. fıkrasının 15. bendinde yer alan ve 2018 yılı gelirleri için 9 bin lira olarak uygulanması öngörülen indirimdir. İkincisi ise kanunun mükerrer 20. maddesinde yer alan 75 bin lira tutarlı istisnadır. Ancak her ikisinden birden yararlanmak mümkün değildir. Burada koşulları taşıyıp taşımama durumuna göre tercihi mükellefin kendisi yapacaktır.

Basit usûlde vergilendirilenlerin yıllık beyannamelerini, beyana tabi gelirlerinin sadece basit usûle tâbi kazançtan oluşması koşulu ile bu ay içerisinde, 26 Şubat akşamına kadar vermeleri gerekmektedir. Ancak söz konusu mükelleflerin başkaca beyana tabi gelirlerinin bulunması halinde beyannamelerini, örneğin ayrıca beyanı gereken kira gelirinin bulunması halinde, beyannamenin mart ayında (26. gün akşamına kadar) verilmesi gerekmekterdir. Şubat ayında beyanname verenler, beyannamede çıkacak ödenecek vergiyi şubat ve haziran ayları içerisinde iki taksitte ödemek zorundadırlar.

Bu yazı 1,479 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.