Ticari kazancın tespit edilmesi sırasında hangi harcamaların gider olarak kabul edilebileceği hususu gider türlerine göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde ayrı ayrı belirlenmiş olup bu bağlamda indirim konusu yapılamayacak olan harcamalar da “Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler” başlığı altında ayrıca tanımlanmıştır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde ayrı ayrı tanımlanmak suretiyle belirlenmiş bulunan giderlerin öncelikle usulune uygun belgelendirmesi, dönemsel nitelikteki ticari kazancın belirlenmesi ile ilgili olması gerekmektedir. Bir başka anlatımla indirim konusu yapılan giderlerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde sayılmak suretiyle belirlenmiş bulunan gider türlerinde yer alan koşulları içeren özellikleri taşıması ve kanuni defterlere işlenmiş olması gerekmektedir.

Ticari kazancın elde edilebilmesi ve/veya devam ettirilmesi için yapılan harcamaların (giderlerin) temel özelliği gelirin elde edilmesinde, satılan mal veya verilen hizmet maliyetinin oluşmasında doğrudan yer almasıdır. Bir başka anlatımla “Bu tür giderlerin, işletme karlılığının tespiti sırasında indirim konusu yapılabilmesi için ticari kazancın elde edilmesi ve/veya idame ettirilmesi (sürdürülebilmesi) ile bağlantısı olması gerekmektedir.” Bu tür harcamalara tanıtım ve pazarlama giderlerini örnek verebiliriz.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde indirilmesi öngörülen giderlerin belgeye bağlanması ve kanuni defterlere süresi içinde işlenmiş olması gerekmektedir.

Yasal düzenleme gereği “indirim” konusu yapılabilecek giderlerin bazıları şunlardır.

• Ticari kazancın elde edilebilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak koşuluyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)

• İşle ilgili olmak koşuluyla mukavelenameye veya ilana veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan tazminatlar,

• İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği süreye maksur olmak koşuluyla)

• İşletme ile ilgili olmak şartıyla bina, arazi, gider, istihlak, damga belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi resim ve harçlar,

• Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar, (İşletmeye dahil olan, gayrimenkulün iktisadi değerini arttırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir.

• İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar (Şu kadarki ödenen aidatın bir aylık tutarı işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamını aşamaz. )

İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (İşverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen ve ücretle ilgilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacak katkı paylarının toplamı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, gerekse Gelir Vergisi Kanunu’nun 63. maddesinin 1. fıkrasının (3) numaralı bendi konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz.)

Cumhurbaşkanı bu oranı yarısına kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir. 7194 sayılı Kanun genel giderlerin ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılmasına ilişkin bazı sınırlamalar getirmiştir. Buna göre, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5500 Türk Lirası’na kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına( edinimine) ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla (310 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 140.000 Türk Lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu tutarları aşan kısımlar gider olarak dikkate alınmayacak olup, Bu 2020 yılından itibaren hüküm ifade edecektir. Kiralanan veya işletmeye dahil olan taşıtların işle ilgili giderleri 7194 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik sonucu faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilecektir. Bu sınırlama 2020 yılından itibaren hüküm ifade etmektedir.)