23 Haziran 2020

Çalışan, esnek çalışmayla haklarını kaybedecek

Covid-19 salgınına karşı önlemler kapsamında kamu ve özel sektörde kısmen uygulanan esnek çalışmayı kalıcı hale getirecek adımlar atılıyor.

İşsizliğe çözüm amaçlı, istihdamı kolaylaştıracak düzenlemeler olarak “esnek çalışma” adı altında kamuoyuna sunulan düzenlemeler ile aslında ihbar ve kıdem tazminatları ortadan kaldırılıyor.

Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre, bu hafta TBMM’ye sunulması beklenen “istihdam kalkanı paketi” içinde yer alması öngörülen düzenlemede, 10 günden az çalıştırılma, kısmi zamanlı çalışma ve 25 yaş altındaki gençler ile 50 yaş üstündekiler için belirli süreli iş sözleşmesi yapma kolaylığı öngörülüyor.

OBJEKTİF KOŞUL ARANMAYACAK      

İş sözleşmeleri genel olarak “belirsiz süreli” olarak yapılıyor. Sözleşmenin sona erdirilmesinde belirli koşullar aranıyor. Sözleşmenin sona erme şekline bağlı olarak da çalışanın kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanması söz konusu oluyor.

Belirli süreli iş sözleşmesi ise belirli süreli işlerde veya belirli bir işin tamamlanması ya da belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi “objektif koşullara”  bağlı olarak yapılabiliyor. Diğer bir deyişle, çalışanla belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilmesi için, yapılacak işin süresinin belirli olması veya tamamlandığında sona ermesi ya da belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullar aranıyor.

Sözleşmeye göre işin bitiminde ya da sözleşme süresinin sonunda sözleşme kendiliğinden sona eriyor.

Diğer yandan, belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamıyor. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul ediliyor.

Düzenlemeye göre, belirli süreli iş sözleşmesi için “objektif koşullar” aranmayacak. Sözleşme iki yılı geçmemek üzere zincirleme olarak yapılabilecek.

Belirli süreli iş sözleşmesi için objektif koşul aranmamasına ilişkin düzenleme hayata geçtiğinde, objektif koşul aranmaksızın, süreklilik arz eden işler için de defaten ya da kümülatif olarak 24 aya kadar belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilecek.

Sözleşme, sözleşmede belirtilen sürenin sonunda ya da sözleşme konusunun gerçekleşmesine bağlı olarak kendiliğinden sona ereceğinden, çalışanın ihbar ve kıdem tazminatı hakkı olmayacak. Diğer bir deyişle, işveren belirli süreli iş sözleşmesi sona erdiğinde ihbar ve kıdem tazminatı ödemeyecek.

10 GÜNDEN AZ ÇALIŞMA

Ev hizmetlerinde çalışanlar için uygulanmakta olan 10 günden az çalışma, 25 yaşından küçükler için yaygınlaşıyor.

Ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanlar hariç olmak üzere, bir gün bile çalışma tüm sigorta kollarına tabi olmayı gerektirirken, diğer işlerde de sadece yüzde 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödeyerek işçi çalıştırmak mümkün olabilecek.

İşveren on günden az çalıştırdığı işçi için yüzde 37.5 yerine yüzde 2 oranında prim ödeyecek. 4/a (SSK) statüsünden emekli olacakların prim günü kaybı olacak. Emeklilik için gereken prim gün sayısını tamamlamak zorlaşacak.

50 YAŞ ÜZERİNDEKİLER İÇİN KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA

Özellikle EYT’liler için düşünüldüğü belirtilen kısmi süreli çalışma modeli ile 50 yaş ve üzerinde olup, tam süreli çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçenler için gelir vergisi istisnası öngörülüyor.  Ayrıca kısmi süreli çalışmaya geçenlerin çalışmadıkları sürelere ilişkin emeklilik primleri devletçe karşılanacak. Ayda 15 gün çalışan kişi, 15 günlük ücret alacak, ancak emeklilik primleri 30 gün üzerinden yatırılacak.

İşveren de kısmi süreli çalışmaya geçen işçiden doğan istihdam açığını tamamlayacak şekilde kısmi süreli çalışacak bir başka kişiyi istihdam edecek. Böylece işsiz sayısı da azalmış olacak!

Bu yazı 1,623 defa okundu.