0 0 0000

Gayrimenkulü olan 2008’de çeşit çeşit vergi ödeyecek

Şükrü KIZILOT
skizilot@yaklasim.com

Gayrimenkulü olan 2008’de çeşit çeşit vergi ödeyecek

GAYRİMENKUL sahibi şahıslar ve şirketler, gayrimenkulleri dururken ya da alıp satarken, çeşit çeşit vergi ve harç ödeyecekler. Gayrimenkul sahibinin ölümünde de mirasçıları vergi ve harç ödeyecekler.

2008 yılında; ev, dükkan, mağaza, büro, yazlık, arsa ve arazi gibi gayrimenkullerin, ’emlak vergisi değeri’ yüzde 3.6 oranında artırıldı. Buna bağlı olarak, gayrimenkullerin 2008’de ödenecek emlak vergisi de yüzde 3.6 oranında artmış oldu. 2008’de de Mart-Mayıs ve Kasım aylarında, iki taksitte ödenecek olan emlak vergisinin yüzde 10’u oranında da ’Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı’ ödenecek.

2008 yılında Emlak Vergisi, tabloda belirtilen oranlara göre hesaplanacak.

Şu anda, TBMM’de bekleyen ’İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Tasarısı’nda, emlak vergisi oranlarının, yüzde 50 artırılması öngörülüyor. Tasarı yasalaşırsa, örneğin İstanbul’daki bir evin, emlak vergisi oranı binde 3, İzmir’deki arsanın oranı da binde 9 olacak.

Şirketlerin, gayrimenkullerini 2 yıl ve daha fazla süre geçtikten sonra satmaları halinde, bu satış KDV’den istisna olacak (KDV Kanunu Md. 17/4-r).

KİMLER EMLAK VERGİSİ ÖDEMEYECEK

Brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan bir konuta sahip olmaları koşuluyla; emekliler, işsizler, ev hanımları ve engelliler, 2008 yılında da emlak vergisi ödemeyecekler.

Her ikisi de emekli, karı ve kocanın, 200 metrekareyi aşmayan birer konutları varsa, ikisi de emlak vergisi ödemeyecekler.

200 metrekaresinin altında, iki eve yüzde 50 hisse ile sahip olan emekli için, ’iki yarım, bir tam yapar’ denilmeyecek ve her iki ev için de emlak vergisi alınacak.

Konut inşaatında net 150 metrekare sınırı

BAKANLAR Kurulu tarafından, 1 Ocak 2008 itibariyle yapılan değişiklikliğe göre; Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan ve ’net alanı 150 metrekareye kadar olan’ konutlara ilişkin inşaat taahhüt işlerinde, yüzde 1 oranında KDV uygulanacak. Konut kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde ise 150 m2 sınırı aranmıyor. Buna göre, kooperatif konutları net 250 hatta 500 m2 olsa bile, yüzde 1 KDV uygulanacak.

Ayda 7 bin YTL işyeri kirasına vergi yok, hatta iade var

2008 yılında, işyeri kira geliri elde edenler, yıllık gayrisafi tutarı 19 bin 800 YTL’yi aştığında, bu gelirlerini beyan edecekler.

Beyan edecekler ama aylık 7 bin, yıllık 84 bin YTL civarındaki kira gelirleri için gelir vergisi ödemeyecekler. Hatta üste vergi iadesi bile alacaklar.

Bu durum, kira ödemelerindeki yüzde 20 stopajın (vergi kesintisinin) mahsubundan kaynaklanıyor.

Evini satan Gelir Vergisi verecek

SATIN aldıkları gayrimenkulü, edinme tarihinden itibaren 4 yıl (1 Ocak 2007’den itibaren edinenler 5 yıl) içinde satanların, elde ettikleri kazanç "Değer Artışı Kazancı" kabul edilecek. Tarifeye göre yüzde 15-35 oranında gelir vergisi ödenecek (GVK Mükerrer Md. 80/6). Kooperatif evini satanlarda, 4 ya da 5 yıllık süre, tahsis tarihinden örneğin "kura çekimi" tarihinden itibaren başlıyor. Kazancın saptanmasında, gayrimenkulün maliyet bedeli (kooperatiflerde aidatlar), satılan ay hariç, aylık ÜFE oranına göre yükseltilerek belirleniyor.

Konutta 136 bin YTL’lik saksı çiçeği vergisine devam

KONUTLARDA, net alanın 150 m2’ye kadar olması halinde, yüzde 1; 150 m2’yi aşması durumunda ise yüzde 18 KDV uygulanıyordu. Buna göre, net alan 150 yerine 150,20 m2 olursa, Neriman Teyze, 0,20 m2 yani küçük bir saksı çiçeği koyabileceği alan için 800 bin YTL’ye aldığı eve, 136 bin YTL ilave KDV ödüyordu (Bkz. 13.10.2007 tarihli Hürriyet).

Bu sorun yine çözümlenmedi. Kooperatif evleri, net 300 m2’de bile yüzde 1 KDV ödenirken, normal konutlarda, net alan 150 m2’yi 0,20 m2 geçse bile yüzde 18 KDV alınmaya devam edilecek!..

Faiz ve repo geliri 19 bin YTL’yi aşan emekli Emlak Vergisi ödeyecek

EMEKLİNİN, 200 metrekareyi aşmayan bir konutu için ’sıfır oranlı emlak vergisi’ne tabi olması yani emlak vergisi ödememesi için, emekli aylığı dışında başka gelirinin olmaması gerekiyor.

Ancak, emeklinin; banka mevduat faizi, repo geliri, döviz tevdiat hesabı, Hazine bonosu ve tahvil ile Eurobond faizi, kár payı veya temettü geliri gibi menkul sermaye iradı olması halinde, bu gelirlerinin yıllık tutarı, 19 bin YTL’yi aşmadığı sürece, 2008 yılında, emlak vergisi ödemeyecek.

Bu sınır işsiz vatandaşlar ve ev hanımları için de geçerli olacak.

2007’de ev alanların Emlak Vergisi 2008’de

2007 yılında ev, dükkan, büro ya da arsa alanlar, bu gayrimenkule ait emlak vergisini 2007’de yasa gereği ödemedi. Ancak 2008 yılı Mart-Mayıs ve Kasım aylarında, 2 eşit taksitte ödeyecekler.

Alan da satan da binde 15 harç verecek

2008 yılında, gayrimenkul alan ve satanlar, tapu işlemleri sırasında, emlak vergisi asgari değerine göre, binde 15’er oranında harç ödeyecekler.

Miras kalan gayrimenkulün tapusu alınırken, mirasçılar emlak vergisi asgari değeri üzerinden, binde 9 oranında, "tapu harcı" ödeyecekler.

Miras kalan gayrimenkul satınca durum değişiyor

MİRAS kalan ev, büro, dükkan, yazlık, arsa ya da tarla, ne zaman ve kaç YTL’ye satılırsa satılsın, satış kazancı gelir vergisine tabi değil (Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer Md. 80/6).

ÖRNEK : Hüsamettin Kesekağıdı, 20 Eylül 2007 tarihinde ölen babasından miras kalan evi 200 bin YTL, arsayı da 500 bin YTL olarak veraset ve intikal vergisi beyannamesinde beyan etmiştir.

5 Ocak 2008 tarihinde de evi 400 bin arsayı 900 bin YTL’ye satmıştır.

Bu durumda, miras kalan ev ve arsanın satışından doğan kazanç, gelir vergisine tabi olmayacak.

Şirketler gayrimenkul satış kazancına yüzde 5 vergi verecek

ŞİRKETLERİN, 2008 yılında satacakları gayrimenkullerde, önemli bir vergi avantajı var. Satıştan doğan kazancın, yüzde 5’i kadar, "Kurumlar Vergisi" ödeyebilecekler. Bu satışın KDV’si ise hiç ödenmeyecek. Bu avantajdan yararlanabilmek için 5 koşul aranıyor.

1- Gayrimenkulün, en az iki tam yıl şirketin aktifinde kayıtlı olması,

2- Kurumlar Vergisi mükellefi olması,

3- Gayrimenkul ticareti ile uğraşılmaması,

4- Gayrimenkulün, satış suretiyle devir ve tesliminin yapılması,

5- Satıştan doğan kazancın, beş yıl süre ile ayrı bir fon hesabında gösterilmesi ya da sermayeye ilave edilmesi gerekiyor.

Örnek : Bir anonim şirketin, 2004 yılında 400 bin YTL’ye aldığı ve şirketin aktifine kaydettiği gayrimenkul, 2008 yılında 3 milyon YTL’ye satılmıştır. Bu durumda, yaklaşık 2 milyon 600 bin YTL kazanç doğuyor.

Bu kazancın, normal Kurumlar Vergisi, 520 bin YTL.

Ancak, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/e maddesi uyarınca, kazancın yüzde 75’i, vergiden müstesna tutulup, kalan 650 bin YTL üzerinden yüzde 20 yani 130 bin YTL Kurumlar Vergisi ödenecek.

130 bin YTL’lik bu vergi de, toplam satış kazancı olan 2 milyon 600 bin YTL’nin, yüzde 5’ine isabet ediyor.

Konut kirasının 2 bin 400 YTL’si vergi dışı

2008 yılında konut kira geliri elde edenler, yıllık 2.400 YTL’lik istisnadan yararlanacaklar. Konut kirasının yıllık tutarı bu sınırı aşıyorsa beyan edilecek. Kiradan, önce 2.400 YTL istisna, sonra "yüzde 25 götürü gider" düşülecek. Kalan tutar üzerinden, tarifeye göre gelir vergisi ödenecek. Evini kiraya verip, kirada oturanlar ile banka kredisi kullananların, götürü gider yerine "gerçek gider" yöntemini seçmeleri daha avantajlı. 

Bu yazı 3,694 defa okundu.