21 Aralık 2008

Yıl İçinde İşveren Değiştiren Ücretlinin Vergilendirilmesi

YIL İÇİNDE İŞVEREN DEĞİŞTİREN ÜCRETLİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
METİN BAŞER
SMMM

Ücretin Tanımı :
Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar (hizmet karşılığının mal olarak verilmesi) ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.(konut, araç sağlanması vb.) Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri, gelir vergisine tabidir. Ücret, bedensel ya da zihinsel bir emek karşılığında işverenden elde edilen hasılatı ifade eder. Bu hasılat para şeklinde olabileceği gibi ayni (hizmet karşılığının mal olarak verilmesi) veya para ile temsil edilebilen menfaat şeklinde de olabilir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması bile ücretin niteliğini değiştirmez.

Aşağıda sayılan ödemeler ücret olarak vergilendirilir.

•Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20’nci maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personellerinin malullük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere kurulan sandıklardan ödenen ve en yüksek devlet memuruna ödenen tutarı aşmayan kısım istisna kapsamında olup bunların dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları, 
•Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler,
•TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile Özel kanunlarına veya İdari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler,
•Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler,
•Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler,
•Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler,

 Ücretin Safi Tutarının Tespiti:

Ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan yararlar toplamından (yani ücretin gayrisafi tutarından) bazı indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır.
 Bu indirimler şunlardır:
•Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,
•Sosyal güvenlik destekleme primi,
•Oyak ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,
•Şahıs sigorta primleri,
•Bireysel emeklilik katkı payları,
•Sendikalara ödenen aidatlar,
•Sakatlık indirimi

Yıl içinde işveren değiştiren ücretlilerin durumu :

Çalışma hayatında kişiler zaman zaman  işveren değiştirmek durumunda kalan ücretlilerin vergilendirilmesinde duraksamalar yaşanmaktadır. Gelir Vergisi Kanunun 86.Maddesinde 2003 yılında yapılan değişiklikler ile aşağıda açıklayacağımız gibi Yıllık Gelir Vergisi beyannamesi verilmesi söz konusu olacaktır.

Özellik ile özel sektörde muhasebe birimleri veya insan kaynakları bölümlerinin yıl içinde işe aldıkları ücretlinin, aynı yıl içinde çalıştığı ve işverenlerden aldıkları ücretten kesilen Gelir Vergisi kesinti tablosu veya bildirimi talep ettikleri gözlenmektedir.

Oysa 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa istinaden çıkarılan 160 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde  “Bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde her bir işverenin ödediği ücretler ayrı ayrı vergilendirilmektedir. Dolayısıyla vergi tarifesi her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanacaktır.”düzenlemesi mevcuttur.

Bir çalışan yıl içersinde birden fazla işverenden ücret aldı ise bu ücretleri ister aynı anda ister farklı zamanlarda elde etmiş olsun her işverenin Gelir Vergisi kanununun 103.maddesindeki dilimlere göre ve 1.dilimden başlayarak Gelir Vergisi kesintisi yapması ve ödemesi gerekir. Başka bir deyişle önceki  işyerindeki kümülatif rakam dikkate alınmayacaktır., işe başlayan her ücretlinin kümülatif Gelir Vergisi matrahı sıfır olarak kabul edilecektir..

Birden Fazla İşverenden Ücret Alınması Ve  Yıllık Beyanname Verilmesi:
Birden fazla işverenden ücret alan ve birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı ( 2008 yılı için bu tutar 19.800 YTL’dir.) aşmayan mükelleflerin, tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretleri beyanname kapsamı dışında tutulmuştur. Bu durumda birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 19.800 YTL’yi aşması durumunda ücretlerin tamamı (ilk işverenden alınan ücrette dahil olmak üzere) yıllık beyannameye dahil edilecektir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı serbestçe belirlenebilecektir. Kesintiye tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir.
ÖRNEK 1: Bay (A), üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır.

  Birinci işverenden alınan ücret  (Vergi Matrahı)               30.000-YTL
  İkinci işverenden alınan ücret   (Vergi Matrahı)               15.000-YTL
  Üçüncü işverenden alınan ücret (Vergi Matrahı)                 5.000-YTL
Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretler toplamı (15.000 YTL + 5000 YTL) 20.000 YTL , 19.800YTL’lik beyan sınırını aştığı için 50.000 YTL ücret gelirinin tamamı Mart ayında beyan edilecek. İşverenlerce kesilen vergi, hesaplanan vergiden düşülecek. Kalan tutar Mart ve Temmuz 2009 tarihlerinde ödenecek.

ÖRNEK 2:
Gerçek usulde ticari kazanç sahibi Bayan (B)’nin ticari kazancının yanında tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri de bulunmaktadır.
            Ticari Kazanç                                             25.000-YTL
            Birinci işverenden alınan ücret (Vergi Matrahı)              30.000-YTL
            İkinci işverenden alınan ücret    (Vergi Matrahı)             15.000-YTL
Mükellef elde etmiş olduğu ticari kazancı nedeniyle mutlaka beyanname verecektir. Birinci işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 19.800 YTL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir.
 

Bu yazı 18,846 defa okundu.