En Sıcak Konular

Uğur Tandoğan
Ekonomim.com

Uğur Tandoğan
10 Eylül 2024

İşi yapan diploma değil beceridir



Diploma ile daralan havuz

Bir yabancı otomobil satış şirketine insan kaynağı yönetimi dersi veriyordum. “İnsan kaynağı yönetiminizdeki en önemli sorun nedir?” sorusuna şöyle bir cevap gelmişti: İşe alma standartlarımız. Cevabı açtığımızda da şöyle bir sorun çıktı karşımıza: Satış temsilcisi olarak aranan elemanla da üniversite mezunu olma koşulu konmuştu. “Özellikle Anadolu’da çok zorlanıyoruz. Evet, üniversite mezunu aday geliyor ama satıcıda aradığımız becerilere sahip olmuyor. Eğer taraftan bir lise mezunu geliyor; otomobil sevdalısı; markamıza aşık; çöldeki Bedevi’ye araba satabilir. Ama üniversite mezunu olmadığı için işe alamıyoruz”

İş ilanlarında adaylarda aranan nitelikler arasında şunları görürsünüz: “Şu konuda lisans ya da lisans üstü diploması, şu alanda en az şu kadar yıllık deneyim” Bu koşullara alışık olmayan birisi şu soruları sorabilir: Söz konusu işi yapacak kişi işi diplomalarına mı yaptıracaktır, yoksa deneyimlerine mi? Örneğin, yukarıdaki otomobil satıcısına gelen müşteri “Dünya kadar para vereceğim bu arabaya. Bana hizmet verecek satış temsilcisinin diplomasını görebilir miyim? Beni Üniversite mezunu olmayan birisi ile muhatap etmeyin” der mi acaba. Tabi ki, demez. Müşteri için önemli olan, otomobil hakkında sorduğu sorulara müşteri temsilcisinden doğru cevap almaktır. Gerekli ilgi ve saygıyı görmektir. Ve işgücü pazarında bu özelliklere sahip bir sürü kişi varken otomobil bayii üniversite mezunu birini aramaktadır hala. Başka bir deyişle, şirket kendi koyduğu kuralla seçme havuzunu daraltmaktadır. 

 

Beceri bazlı işe alma süreci

Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle COVID-19 salgını sırasında bazı pozisyonlar için büyük eleman açığı yaşanmıştı. Bu durumda firmalar işe alma koşullarını yeniden gözden geçirdiler. Elemanlarda diploma, sertifika, deneyim vs. aramak yerine, o iş için gereken becerilere yoğunlaştılar. Bu yaklaşıma “Beceri bazlı işe alma (Skill based  recruitment)”diyorlar. Peki böyle bir işe alma sistemi için nasıl bir süreç yaşanır?

1- İş için gerekli temel beceriler saptanır

İşi diploma görmez, beceri görür. Bu nedenle önce o işi yapacak kişide olması gereken becerileri saptamak gerekir. Bu beceriler kapsamlı bir iş analizi sonucu ortaya çıkar. İş analizinde o işi yapmış kişiler ve o kişilerin amirleri ile görüşülür. Gözlem yapılarak o işi görürken kullanılan beceriler açığa çıkarılır. Bunlar hem teknik hem de, örneğin iletişim gibi teknik olmayan becerilerdir.  Beceriler, sadece işe özgü olduğu gibi, o iş yerinde hemen hemen her işte geçerli olan “öz beceriler”dir (Core skills).

2- Temel becerilerilere dayalı iş tanımı yapılır

Her iş için temel becerilere dayalı iş tanımları yapılır. Bu tanımlar eleman cezbetmek için kullanılır.  Okul diplomaları ya da iş deneyimleri yerine, kişide bulunması gereken beceriler sıralanır. Bu şekilde adaylar da bu beceriler açısından kendilerini yoklarlar ve buna göre iş başvurusu yaparlar.

 

3- Becerileri değerlendirecek yöntemler geliştirilir

Adaylar, beceri süzgeçinden geçirilerek değerlendirilir. Bu ölçümleri yapacak testler, örnek olay çalışmaları ya da beceri ölçen mülâkat teknikleri geliştirilir.

 

4- Beceri bazlı işe alma ekibini oluşturulur ve eğitilir

İşe alma sürecinde görev alacak ekip oluşturulur ve beceri bazlı işe alma süreci konusunda yetiştirilir. Seçme işleminde yer alacak yöneticiler de beceriye dayalı iş mülâkatı konusunda eğitilir.

 

Beceri bazlı işe almanın avantajları

Beceri bazlı yaklaşım, eleman seçimini daha sağlıklı ve verimli hale getirmiştir.  Bu yaklaşımın çeşitli avantajları vardır. Bir kere diploma ve deneyim koşullarını ortadan kaldırılıp beceriye odaklanınca daha geniş bir aday havuzuna kavuşulmuş olunur. Bu da daha nitelikli eleman seçme olasılığını yükseltir. Bu yaklaşımla bazı ön-yargıların da önüne geçilir. Seçme işlemi sırasında bazı okullara “Üstün” gözüyle bakılır. Bu ön-yargı ile o işe uymayan birisi sırf diploması ile vize alabilir ve işe girebilir. Halbuki beceri bazlı yaklaşımda “Okulculuğa” yer yoktur. Ya da bunun tersi de mümkündür. Bazı okulların kötü şöhreti vardır. O okuldan mezun olmuş birisi bu kötü damgayı yemiş olur. Bundan dolayı da iyi bir adayı saf dışı etmek mümkündür. Bir diğer avantaj ise işe bağlılık konusundadır. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki, işlerini iyi yapanların ve üstün oldukları becerilerini kullananların işe bağlılıkları, diğerlerine göre daha yüksektir. Beceri bazlı işe almada iş ve beceri uyumu en yüksek seviyede gerçekleşir. Bunun sonucunda da bu yöntemle işe alınanların işe bağlılığı yüksek olur.

           

Sonuç

İşi yapacak kişide aranan niteliklerde diploma koşulu niye konur? Varsayılır ki, o okulları bitirenler belli niteliklere sahip olurlar. Belki ülkemizde bu eskiden vardı; şimdi yok. Bir kere bu okullara girerken sıkı bir seçme sınavı yapılırdı ve sınavlara hile hurda girmemişti. Ve de okulların elekleri sıkı idi, herkes kolayına mezun olamazdı. Şimdi ise nerdeyse daha okullara girişte diplomaları verecekler. Hatta okul parasını peşin verirseniz, ücrette indirim yaparak diplomayı verecekler.  Sonuç, bazı okul diplomaları TÜİK rakamları kadar güvenilir. Bu durumda işe alımda diplomayı koşul olarak koymak, tümüyle anlamsız kalıyor. Bunun yerine, o işi yapmak için gerekli becerileri odak noktasına koymak gerekiyor.

Açık yüreklilikle söyleyebiliriz ki, Türk siyasi arenası diplomadan beceriye geçişi yıllar öncesinden başarmış durumdadır. Beceriye dayalı işe alma yaklaşımında iki kritik nokta bulunmaktadır. Birincisi, iş için gerekli temel becerilerin doğru saptanması ve ikincisi de bunu ölçecek yöntemin doğru seçimidir. Örneğin, otokratik siyasal parti düzenimizde milletvekili adayı seçiminde “öz beceri”ler çok isabetli saptanmış durumdadır. Bu kritik “öz beceri”,  lidere mutlak itaattir. Başka bir deyişle, sorgulamadan liderin her dediğini yapmak ve ona sadık kalmaktır.  Becerinin ölçülme yöntemi de tutarlıdır. Sanırım ölçme yöntemi olarak dilin fiziksel gücü kullanılmaktadır Bazı özel görevler için sınırlı sayıda adayda da ekstra beceri olarak  kavgalarda girişimcilik ve güçlü yumruğa sahip olmak koşulu konulmaktadır.

İşe alımlarda diplomaya fazla takılmamak gerekir. Unutmayınız, işi diploma değil beceri yapar. 



Bu yazı 111 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 1 Ekim 2024 Bir düğünün düşündürdükleri
    • 24 Eylül 2024 Eşeğin büyüğü ahırda
    • 17 Eylül 2024 Olimpiyat sonuçları kaçınılmazdı
    • 10 Eylül 2024 İşi yapan diploma değil beceridir
    • 3 Eylül 2024 İstihdam (4)
    • 27 Ağustos 2024 İstihdam (3)
    • 20 Ağustos 2024 İstihdam (2)
    • 13 Ağustos 2024 İstihdam (1)
    • 30 Temmuz 2024 Hesabını bilmeyen kasaplar
    • 23 Temmuz 2024 Devletin istatistik kurumuna güvenebilmeliyiz
    • 9 Temmuz 2024 Bir banka ve yalnızlık
    • 2 Temmuz 2024 Bir hatır meselesi
    • 25 Haziran 2024 Küresel markaların güvenirliği
    • 11 Haziran 2024 Tepkisizlik, ruhsal ölümdür
    • 28 Mayıs 2024 Arapın görgüsüzüne tepki ve nedeni
    • 21 Mayıs 2024 Bir yolculuk
    • 14 Mayıs 2024 Performans değerlendirmede performansınız nasıl?
    • 7 Mayıs 2024 Randevularına gelmeyen veya geç gelen müşteriler
    • 30 Nisan 2024 Bir insanlık borcu
    • 23 Nisan 2024 Genç işsizliği




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    10,162 µs