23 Haziran 2009

Çalışanların yıllık izin hakkı

Çalışanların yıllık izin hakkı

|Akşam Gazetesi| |23.06.2009|

 

Yıllık izin hakkı için en az bir yıl çalışmış olma şartı var. Ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Ama ücretli izin sırasında başka işte çalışana ödenen ücret geri alınabilir
Yaz sıcaklarının iyice bastırdığı şu günlerde yılın yorgunluğu iyice hissedilir hale geldi. Okulların tatile girmesi ve son olarak ÖSS'nin de tamamlanmasıyla birçok kişi yıl boyunca yaşadığı heyecan, stres ve yorgunluğu atmak için tatil planları yapılmaya başladı.
Bir yıl boyunca çalışan insanın bir süre dinlenmesi, beden ve ruh sağlığı için zorunlu bir ihtiyaç. Diğer yandan, yılın belli bir döneminde işten uzak kalıp dinlenmek, çalışanların verimliliğini ve motivasyonunu olumlu yönde etkileyen önemli bir husus.
Madem gündemde tatil var, kim ne kadar izin kullanabilir, izin nasıl kullanılır ona bakalım. Çalışanların yıllık ücretli izin hakkı, temelini Anayasa'dan alan, şahsın öz varlığına dayalı Anayasal bir hak olup, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

İZNE HAK KAZANMA
İşçinin yıllık ücretli izne hak kazanabilmesi için işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de dahil olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekiyor. Bir yıldan az çalışılmış olması durumunda izin hakkı doğmaz.
Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara yıllık ücretli izin verilmez.

KİMİN, NE KADAR İZİN HAKKI VAR?
İşçilere verilecek izin süresi, işçinin hizmet süresine ve yaşına göre belirleniyor. 
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört iş gününden,
- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi iş gününden,
- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı iş gününden, az olamaz.
Bu süreler asgari izin süreleri olup, toplu iş sözleşmeleri veya bireysel hizmet sözleşmeleri ile artırılabilir. Ayrıca, 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 iş gününden az olamaz. İzin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Bu günler, yukarda belirtilen izin sürelerine eklenir.

İZİN SÜRESİ BÖLÜNEMEZ
Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Yıllık ücretli iznin, izin süreleri içinde kesintisiz bir şekilde verilmesi zorunludur. Ancak tarafların rızasıyla, bir bölümü on günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.

EKSTRA YOL İZNİ
İşçi yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu yerden başka yerde geçirecekse, talep etmesi ve bu hususu belgelemesi koşuluyla, gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere, işveren işçiye toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorunda.

İZİN ÜCRETİ NE ZAMAN ÖDENİR?
İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini, işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek ya da avans olarak vermek zorunda. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir.
Yıllık izin ücreti sigorta primine tabi olup, sigorta primi işçi ve işveren paylarının ödenmesine devam edilir.
İşçinin yıllık ücretli iznini kullanmakta iken, izin süresi içinde ücret karşılığı başka bir işte çalıştığı tespit edilirse, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

 

AKLINIZDA BULUNSUN İş akdinin feshinde hak düşürücü süre AHLAK ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.

 

SORU VE CEVAPLAR

 

Emeklilik yaşımı bekliyorum, nasıl sağlık hizmeti alırım?
SİGORTALI prim ödeme sayım 6900 gün. İşten çıkarıldım, emekliliğe 2019 yılında hak kazanıyorum. Emeklilik gün sayısı dolmuş ve yaşı beklediğim için bu arada sigortalı olmadan sağlık hizmeti alabilmek için ne yapmam gerekir? Bazı arkadaşlarım bu durumda sigorta kurumundan bir evrak hazırlatıp ücretsiz muayene ve ilaç alabileceğimi söylediler.  E. Ramazan Tavuz
Aile içindeki kişi başına düşen aylık ortalama geliriniz, asgari ücretin üçte birinden az ise primleriniz Hazine tarafından karşılanmak üzere sağlık hizmeti alırsınız.

Aile içindeki kişi başına düşen aylık ortalama geliriniz;
- Asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında ise asgari ücretin üçte birinin yüzde 12'si tutarında,
- Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında ise asgari ücretin yüzde 12'si tutarında,
- Asgari ücretin iki katından fazla ise asgari ücretin iki katının yüzde 12'si tutarında,
genel sağlık sigortası primi ödeyerek genel sağlık hizmeti alabileceksiniz.

 

GÜNÜN SÖZÜ 'Hayatta herkes yanlışlık yapar, ne var ki ahmaklar yanlışlıklarında ısrar eder.' Cicero

Bu yazı 2,429 defa okundu.