30 Aralık 2009

Karşılıksız çekte cezalandırma

Karşılıksız çekte cezalandırma

|Akşam Gazetesi| |29.12.2009|

 

Çeklerle ilgili düzenlemeyi değiştiren Çek Kanunu'nun yürürlüğe girmesinin ardından, karşılıksız çek nedeniyle haklarında soruşturma açılan, kovuşturma yapılan ya da hüküm giyenlerin kurtulma olanağı doğmuş oldu. Bu konuyu 22 Aralık 2009 tarihli AKŞAM'da yazdık.
Bu yazının ardından yeni yasa ile ilgili çok sayıda ileti aldık. Bu iletiler, yeni yasada karşılıksız çek düzenlenmesi halinde ne gibi işlemler yapılması gerektiği ve karşılıksız çek keşide etmenin yaptırımının ne olduğu sorularında yoğunlaştı.
Karşılıksız çek keşide edilmesi halinde çek hamili ve çekin ibraz edildiği banka tarafından yapılması gereken işlemleri konu alan yazımız, 24 Aralık 2009 tarihli AKŞAM'da yayınlandı. Bugün, karşılıksız çek keşide edenler hakkında yapılacak işlemleri açıklayacağız.

ÖNCE PARA CEZASI VERİLECEK
Çekle ilgili olarak 'karşılıksızdır' işlemi yapılmasına neden olan kişi hakkında, çek hamilinin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunacak. Verilecek adli para cezasının alt sınırı var. Buna göre hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamıyor. Verilen adli para cezasının ödenmemesi halinde ise para cezası hapis cezasına çevriliyor.
Karşılıksız çek düzenlenmesinde cezanın muhatabı, çek sahibi. Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması halinde, bu tüzel kişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organının üyesi; böyle bir belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler ceza muhatabı olacak.

SORUMLULUK DEVREDİLEMİYOR
Çek Kanunu'na göre çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemiyor. Yani ceza riskinden vekil tayini yoluyla kurtulmak mümkün değil.
Buna rağmen, çekin gerçek kişinin temsilcisi veya vekili tarafından düzenlenmesi halinde, bu çekten dolayı hukuki ve ceza” sorumluluk tamamen çek hesabı sahibine ait olacak. Bu düzenlemeyle olası hileli çabaların önüne geçilmesi hedeflenmiş.

ÖDEME YAPILMASI CEZAYI KALDIRIYOR
Karşılıksız çek düzenleyenlerin adli para cezasından veya bu cezayı ödeyememeleri halinde hapis cezalarından kurtulmalarının iki yolu var. Bunlardan ilki, çek hamilinin şikayetinden vazgeçmesi. Karşılıksız çek düzenlenmesinin, şikayete bağlı suç olması nedeniyle şikayetçinin vazgeçmesi halinde ceza söz konusu olmuyor.
İkinci yol ise ödeme yapılması. Kanun'a göre; karşılıksız kalan çek bedelinin, kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tamamen ödenmesi halinde de ceza söz konusu değil. Faiz hesaplanmasında 3095 sayılı Kanun'a göre ticari işlerde uygulanan temerrüt faiz oranı dikkate alınacak.
Her iki halde de soruşturma aşamasında 'kovuşturmaya yer olmadığına', kovuşturma aşamasında 'davanın düşmesine', mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra ise 'hükmün ortadan kaldırılmasına' karar veriliyor.

ÇEK YASAĞI
Karşılıksız çek düzenleyenler hakkında ayrıca çek hesabı açtırma ve çek düzenleme yasağı kararı da veriliyor. Kişinin yasak kapsamında olması halinde ise yasağın devamına hükmediliyor.
Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki bütün çek yapraklarını bankalara geri vermekle yükümlü. Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamıyor.
Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kapsamına alınan, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, düzenlemiş bulunduğu ve henüz karşılığı tahsil edilmemiş olan çekleri, düzenleme tarihlerini, miktarlarını ve varsa lehtarlarını da göstermek suretiyle, muhatap bankaya liste halinde vermekle yükümlü.

 

UNUTMAYALIM 2009'da alınan ev ve işyerinin bildirimi 2009 yılında ev, işyeri, arsa ve arazi alanlar, 2010 yılından itibaren emlak vergisi ödemeye başlayacak. Ancak 2009 yılının Ekim ayına kadar alınan gayrimenkullerin 'emlak vergisi bildirimleri'nin yıl sonuna kadar (31 Aralık 2009 Perşembe akşamı mesai saati bitime kadar) verilmesi gerekiyor. Ekim, kasım ve aralık aylarında alınan gayrimenkullerin emlak vergisi bildirimleri ise satın alındığı tarihten itibaren üç ay içinde verilebilecek.

 

Soru ve Cevaplar:

Emekliyim, işten çıkarılırsam kıdem tazminatı alır mıyım?
2002 yılının ağustos ayında devlet dairesinden emekli oldum. 01.04.2003 tarihinden bu yana özel bir sitede bekçi olarak çalışmaktayım. İşten çıkarılmam ya da kendi isteğimle ayrılmam durumunda tazminat hakkımın olur mu?  Uğur Gürel
4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II. maddesinde sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri dışında bir nedenle işten çıkarılmanız halinde kıdem tazminatına hak kazanırsınız.
Kendi isteğinizle işten ayrılmanız durumunda kıdem tazminatına hak kazanamazsınız. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinde sayılan sağlık sebepleri veya işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri ve benzeri bir nedenle işten ayrılmanız halinde kıdem tazminatına hak kazanırsınız.

 

İsteğe bağlı sigortadan daha erken emekli olabilirsiniz

1953 doğumluyum, 08.12.2003 tarihinden itibaren SSK'lı olarak çalışmaktayım. Kısmi yaşlılık aylığı alabilmem için kaç yaşımı doldurup, kaç gün prim ödemem gerekli? İsteğe bağlı sigorta kapsamına geçersem, kısmi yaşlılık aylığı alabilmek için azami kaç gün isteğe bağlı sigorta primi ödemem gerekir?  Nazik İğci
4/a (SSK) kapsamında kısmi yaşlılık aylığı için 58 yaş, 25 yıllık sigortalılık süresi ve 4500 prim günü; 4/b (isteğe bağlı Bağ-Kur) kapsamında kısmi yaşlılık aylığı için ise 60 yaş ve 15 tam yıl (5400 gün) prime ödeme şartlarına tabisiniz.
4/a (SSK) kapsamında daha az prim ödemeniz gerekmekle birlikte, prim gününüzü 4500 güne tamamladıktan sonra 25 yıllık sigortalılık sürenizin dolması için 08.12.2028 tarihini beklemeniz gerekecek. 4/b (isteğe bağlı Bağ-Kur) kapsamında kısmi yaşlılık aylığına hak kazanmanız için ise Kasım 2009 sonu itibariyle mevcut 2136 prim gününüze ek olarak 3264 gün (ara vermeksizin 9 yıl, 24 gün) daha prim ödemeniz gerekiyor. Ancak bu durumda 10 yıl daha erken (24.12.2018 tarihinde) kısmi yaşlılık aylığına hak kazanırsınız. Dokuz yılın (3264 günün) tamamını isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyebileceğiniz gibi, son yedi yılda en az 1261 günü isteğe bağlı olmak koşuluyla kalan kısmını 4/a kapsamında da ödeyebilirsiniz.

 

GÜNÜN SÖZÜ 'Gençken bilgi ağacını dikmezsek, yaşlandığımızda gölgesinde barınacak ağacımız olmaz.'   Chesterfield

Bu yazı 2,419 defa okundu.