12 Ağustos 2010

Doğum yapan kadının erken emeklilik hakkı sonunda teslim edildi

Doğum yapan kadının erken emeklilik hakkı sonunda teslim edildi

|Akşam Gazetesi| |11.08.2010|

 

1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren yeni sosyal güvenlik yasasının sigortalı kadınlar lehine getirdiği en önemli kazanımlardan biriydi doğum borçlanması...  Ancak doğum yapan kadınlara yasayla verilen borçlanma hakkı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından önce yasaya aykırı olarak çıkarılan tebliğ ile sonra da tebliğe aykırı genelge ile kısıtlanmıştı.

Mağdurların açtığı davalar, SGK aleyhine sonuçlanmaya başlayınca, SGK yanlıştan döndü. Yayınladığı yeni borçlanma tebliği ile yasaya aykırı uygulamadan vazgeçti. Böylece doğum yapan kadınlara dört yıl erken emekli olabilme imkanı sağlayan düzenlemenin önündeki engel ortadan kalkmış oldu.

- Kimler, kaç çocuk için doğum borçlanması yapabiliyor?
5510 sayılı SS ve GSS Kanununun 41. maddesine göre, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olan kadınlar, en çok iki çocuk için doğum borçlanması yapabiliyor.

- Ne kadar borçlanma yapılabiliyor?
Çocuğun yaşaması şartıyla doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek üzere hizmet akdine istinaden çalışılmayan sürenin istenildiği kadarı borçlanılabiliyor. Buna göre iki çocuk için 4 yıllık (1440 gün) borçlanma yapmak mümkün. 

- SGK borçlanma hakkını nasıl kısıtlamıştı?
SGK'nın yasaya aykırı eski tebliğine göre, ilk defa sigortalı olunan tarihten önce gerçekleşen doğum nedeniyle borçlanma yapılamıyordu. Genelgeye göre de doğum borçlanması için kadın sigortalının doğum nedeniyle işten ayrılmış veya işten ayrıldığı tarihten itibaren 300 gün içinde doğum yapmış olması gerekiyordu.

Yargı, yasaya aykırı bu uygulamaya dur demiş, 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşen doğuma dayalı olarak da borçlanmak mümkün olduğu gibi, doğuma dayalı borçlanma hakkından yararlanabilmek için doğum sırasında aktif sigortalı olma şartının aranmaması, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin yapılmış olmasının yeterli sayılması gerektiğine karar vermişti.

- İlk defa sigortalı olunan tarihten önceki doğum için borçlanma yapılabilecek mi?
Eski borçlanma tebliğinde yer alan 4/a kapsamında sigortalı kadının, 'ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten sonra...' ifadesine yeni tebliğ de yer verilmedi. Bu da artık, tıpkı askerlik borçlanmasında olduğu gibi sigortalı kadının sigortalı olmadan önceki doğumlar için de borçlanma yapabileceği anlamına geliyor.
Bu durumun pratikte sağlayacağı avantaj ise sigorta başlangıcının borçlanılan süre kadar geri gelmesini ve daha erken emeklilik sağlaması olacak.
Örneğin, ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce iki doğum yapan ve bu süreyi borçlanan kadın sigortalının sigorta başlangıcı dört yıl geri gidip, dört yıl erken emekli olması söz konusu olabilecek. 

- İlk defa sigortalı olunan tarihten sonraki doğum gün sayısı kazandırıyor
İlk defa sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşen doğumlar için doğumunun işten ayrılma tarihinden itibaren 300 gün içinde gerçekleşmiş olması gerekmiyor. Ancak borçlanılan süreler sigorta başlangıcını geri götürmeyip, prim ödeme gün sayısı kazandırıyor. Bu da diğer emeklilik şartlarını sağlayıp prim günü eksik olanlara avantaj sağlıyor.

- Borçlanma için ne kadar prim ödemek gerekiyor?
Borçlanılacak her bir gün için asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında olmak üzere sigortalının belirleyeceği günlük kazanç üzerinden yüzde 32 oranında prim ödenmesi gerekiyor. Yani günlük borçlanma primi 8.11 TL ile 52.73 TL arasında değişiyor.

- Doğum borçlanmasında yeni uygulama başladı mı?
Sosyal Güvenlik Kurumu personeli maalesef yasa ve tebliğe göre işlem yapmıyor. İllaki genelge bekliyor.
Uygulamanın başlaması için SGK'nın bir genelge yayımlayıp, uygulama esaslarını ilgili birimlerine duyurması gerekiyor. İlgili genelgenin de önümüzdeki günlerde yayımlanması bekleniyor.

Bu yazı 6,858 defa okundu.