İHALELİ İŞLERİN DAİMİ İŞYERİNDE YAPILMASI HALİNDE
BEŞ
PUANLIK İNDİRİMDEN YARARLANMANIN YOLLARI
I- GİRİŞ :
Hatırlanacağı üzere, 6111
sayılı Kanun 38. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci
fıkrasının (ı) bendinde yapılan yeni bir düzenlemeye göre, 01.03.2011 tarihinden
itibaren, ihale konusu işlerin yapılacağı işyerlerinde, işverenlere beş puanlık prim indirimi uygulamasına son
verilmiştir. Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri
ve 4734 sayılı Kanun’dan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası
anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işyerlerini, daimi işyerindeki işçileriyle yapan
işverenler de, beş puanlık prim
indiriminden yararlanamayacaktır. Ancak, ihaleli işlerin yapılacağı daimi
işyerinde çalışan bütün işçilerin, ihale konusu işin başlayıp bittiği süre
zarfında beş puanlık prim indiriminden istisna edilmemesi ve söz konusu ihaleli
iş haricindeki işlerde çalışan diğer bir kısım işçilerin bu indirimden
yararlanabilmesi için işin başından
itibaren SGK’nın belirlediği bazı usul ve esasların işverenler tarafından yerine
getirilmesi gerekmektedir.
Bu makalede,
ihale konusu işlerin, devamlı işyerinde çalışan işçilerle yapılması halinde, işverenlerin
dikkat edeceği hususların neler olduğuna
ilişkin önemli bir hatırlatma yapmaya ve bunlar yapılmadığı taktirde, beş
puanlık sigorta prim indiriminden yararlanılamayacağı ve dolayısıyla, telafisi
mümkün olmayacak çok büyük maddi kayıpların olacağı belirtilmeye
çalışılacaktır.
II- DEVAMLI İŞYERİ İŞÇİLERİ İLE İHALE KONUSU İŞİN YAPILABİLMESİ
İÇİN İŞYERİNİN BAZI NİTELİKLERE SAHİP OLMASI GEREKİR
Öncelikle, kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerin yapımını üstlenen işverenlerin, bu işleri devamlı işyeri işçileri ile yapabilmeleri için, devamlı işyerinin bazı niteliklere sahip olması ve bazı özellikleri taşıması gerekir. Buna göre;
etmesinin ihaleli işe bağlı olmaması,
halinde, ancak devamlı mahiyette bir işyerinin varlığı kabul edilecektir. Bu nitelikleri
ve özellikleri taşımayan devamlı bir işyerinden, ihale konusu bir işin yapılması kabul edilmeyeceğinden, ihaleli işe uygun olan geçici mahiyette bir işyeri dosyasının tescil edilmesi gerekecektir. (1)
III- BEŞ PUANLIK PRİM İNDİRİMİ KAPSAMINA GİRMEYEN İŞLER
6111 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin (ı) bendinde yapılan düzenleme sonucunda, 2011/ Mart ayından itibaren geçerli olmak üzere, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıkların yanı sıra 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri ve 4734 Kanundan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslar arası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinden dolayı beş puanlık sigorta prim indiriminden yararlanılması mümkün olmayacaktır. Ancak, ihale konusu işlerin dışında kalan işlerde ise eskiden olduğu gibi, (sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hariç olmak üzere,) beş puanlık prim indiriminden yararlanılabilecektir.
Görüldüğü gibi, yapılan bu düzenlemeye
göre, beş puanlık prim indiriminin, “ihale
konusu işlerin yapılacağı işyerlerinde çalışan işçiler hakkında uygulanmayacağı”
belirtilmekte ve bu işyerlerinin geçici veya daimi nitelikte bir işyerinin olup
olmadığının bir önemi bulunmamaktadır. Burada önemli olan tek kriter, Kamu
İhale Kanunu kapsamında olan ve yukarıda sayılan kamu kurum ve kuruluşlara ait
ihale kapsamında yaptırılan işlerin olmasıdır.
Buna örnek vermek gerekirse:
Örnek- 1: 1000 işçinin çalıştığı (dosya numarası 2 ile başlayan) daimi
nitelikteki trafo imalat ve montaj işlerinin yapıldığı bir fabrika işyerinde, TEİAŞ
Genel Müdürlüğünden ihale bedeli 50.000 Tl. olan bir elektrik trafo imalat ve
montajı işinin yapılması halinde ve bu işin de iki ay süreyle devam ettiği varsayıldığında, bu
işyerinde çalışan söz konusu işçilerin tümü, iki ay süreyle beş puanlık sigorta
prim indiriminden yararlanamayacaktır.
IV- İHALE KONUSU İŞLERİN DAİMİ İŞYERİNDE YAPILMASI HALİNDE
BEŞ PUANLIK İNDİRİMİNDEN YARARLANMAK İÇİN NE YAPILMALI ?
İhale konu işlerin daimi nitelikteki işyeri işçileri ile yapılması halinde, söz konusu ihaleli işin haricindeki işlerde çalışan diğer işçilerin beş puanlık prim indiriminden yararlanmak, işin başından itibaren kimlerin fiilen ihale konusu işte çalıştırıldığı, kimlerin bu işin haricindeki diğer işlerde çalıştırıldığının ayrıştırılma durumunda mümkündür. Şöyle ki:
01.03.2011 tarihinden itibaren, ihale konusu işlerin devamlı nitelikteki bir işyeri sigortalıları ile yapılmış olması ve bu işte çalıştırılan sigortalıların aynı zamanda o işyerinde yapılan diğer işlerin yapımında da çalışmış olmaları halinde, bu sigortalıların çalışmalarının ne kadarının ihale konusu işte, ne kadarının diğer (devamlı) işlerin yapımında geçtiğinin ayrıştırılmaması- belli olmaması durumunda, bu gibi işyerlerinde çalıştırılan işçilerden dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanılamayacaktır.
Ancak,
devamlı işyerinden yapılan ihaleli işlerin yapımında, işyerinde çalıştırılan
işçilerden hangilerinin hangi sürelerde ihale konusu işte çalıştığının tespit edilebilmesi
durumunda, ihaleli işte çalışmayan işçiler ile söz konusu işte çalışan
işçilerden işin yapımında geçen çalışmalarının haricindeki süreler yönünden beş puanlık prim indiriminden
yararlanmaları mümkün olacaktır.
Örnek 1- 6/3/2011 tarihinde başlayan
ihale konusu işin 5 kişi/50 gün olarak ihaleye çıkıldığı, ihale konusu işin
devamlı nitelikteki işyeri sigortalıları ile yapıldığı ve söz konusu işyerinde
2011/Mart ayında 30 sigortalı çalıştırıldığı varsayıldığında,
- İhale konusu işte çalışan 5
sigortalının 2011/Mart ayındaki 50 günlük süre içinde hak ettikleri ücretleri ile bu
süre içinde ödenen ücret dışı ödemeleri Kanun numarası seçilmeksizin
düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesiyle,
- İhale konusu işte çalışan 5
sigortalının 2011/Mart ayındaki 50 günlük süre dışındaki hak ettikleri ücretleri ile bu
süre içinde ödenen ücret dışı ödemeleri ve ihale konusu işte çalışmayan 25
sigortalının prime esas kazançları 05510 Kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenecek
olan aylık prim ve hizmet belgesiyle,
İlgili Sosyal Güvenlik Kurumuna
bildirilecektir. (2)
Daimi
işyerinde çalışan bütün işçilerin
haksız ve gereksiz yere bu indirimden yararlanabilmek için ve ihale
şartnamesinde ve sözleşmesinde çalışacak işçi sayısı ve işin süresi
belirlenmemiş ise, işe başlamadan önce,
ihale konusu işte kimlerin çalıştırılacağı yazılı olarak ihale makamına ve ilgili
SGK İl/Merkez Müdürlüğüne bildirilmesi ve iş devam ederken bu konuda meydana
gelebilecek değişiklikleri de keza aynı
şekilde bildirilmesi gerekir. Aksi taktirde, sadece o işte çalışanlar için
değil, işyerindeki bütün sigortalılar için beş puanlık prim indirimi
uygulanmayacaktır.
V- SONUÇ
6111 sayılı Kanunla, beş puanlık sigorta prim indiriminin, ihale konusu işlerin yapılacağı işyerlerinde çalışan işçiler hakkında uygulanmayacağı yönünde, işyeri ayrımı yapılmadan genel bir ifade ile yapılan düzenlenmeye göre, 01 Mart 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, ihale konusu işlerin devamlı nitelikteki bir işyeri sigortalıları ile yapılması halinde, işin fiilen başlayıp ve bittiği tarihler arasında ihale konusu işte çalışan işçilerden dolayı beş puanlık prim indiriminden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
Ancak, yüzlerce, binlerce sigortalının çalıştığı devamlı nitelikteki işyerleri açısından böyle bir uygulamanın hakkaniyet ölçüleriyle bağdaşmayacağı gerçeği karşısında, SGK tarafında çıkarılan 2011/45 sayılı Genelge ile daha adil bir düzenleme ve yasada “genelleme” yapılan ifadeye bir nevi açıklama getirilmiştir.
Getirilen bu düzenlemeler birlikte incelendiğinde, devamlı işyerinde çalıştıkları halde, ihale konusu işlerde değil, bu işyerinde yapılan diğer işlerin yapımında çalışan bütün işçilerin beş puanlık indirim kapsamında değerlendirilmemesi için ihale konusu işte kimlerin ne kadar süreyle çalışacağının, işe başlamadan önce yazılı olarak MUTLAKA ihale makamına ve ilgili SGK İl/Merkez Müdürlüğüne bildirilmesi gerektiği ve bu yazının ihale makamınca onaylamasının yararlı olacağı anlaşılmaktadır. Bu şartlar yerine getirildiği taktirde, ihaleli işin yapımında çalışacağı önceden bildirilen işçiler dışında kalan daimi işyerindeki diğer işçilerin tamamı için beş puanlık prim indiriminden yararlanılacaktır.
Ayrıca, ihale
şartnamesinde ve sözleşmesinde çalışacak işçi sayısı ve işin süresi belirlenmiş
ise, bu işçiler hariç, devamlı işyerinde çalışan diğer bütün işçilerden dolayı
beş puanlık prim indirimden yararlanılması mümkün olacaktır.
Sosyal Güvenlik Müşavir
Büklüm Sok. No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA
Tel: 0312- 4199369-4199374 Fax : 0312- 4199371
e-posta : ahmetagar@ahmetagar.com
Web : www.ahmetagar.com
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(1) Ahmet Ağar, “Devamlı İşyeri İşçileri İle Yapılan İhaleli İşlere Ait
İlişiksizlik Belgesi Almak İçin Yapılan Düzenlemeler” Yaklaşım, Eylül 2010, Sayı: 213.
(2) SGK 07.06.2011 tarih ve 2011/45 sayılı Genelge.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle