16 Temmuz 2012

Kıdem tazminatı fonu geldiğinde mevcut tazminatlar ne olacak?

Kıdem tazminatı fonu geldiğinde mevcut tazminatlar ne olacak?

Kıdem tazminatı konusunda en yoğun aldığımız soru, başlıktaki veya bunun benzeri sorulardan oluşuyor.
 Henüz netleşmiş bir şey yok. Soruyu ancak kamuoyuna yansıyan tasarı taslağından hareketle yanıtlamak mümkün.
 Öncelikle şunu söyleyebiliriz. Kıdem tazminatı fonunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar oluşan haklar korunacak. Ancak korumanın ne şekilde olacağı çok net değil.
Taslağa göre, isteyen mevcut yasal düzenlemede yer alan kıdem tazminatına hak kazanma şartlarını sağladığında kıdem tazminatını işverenden alacak. İsteyen işverenle sözleşme yaparak, oluşan kıdem tazminatını fona aktaracak.
 
PAZARLIKTA GÜÇLÜ OLAN KAZANACAK
 Taslağa göre işçi, işvereni ile yapacağı sözleşme ile kıdem tazminatı fonunun yürürlüğe gireceği tarihten önceki döneme ait kıdem tazminatını bireysel kıdem hesabına dahil edebilecek.
Bu durumda işçi ile işveren arasında pazarlık gündeme gelecek. Oluşan kıdem tazminatının ne kadarından vazgeçilip ne kadarının işçinin bireysel kıdem hesabına devredileceği pazarlık konusu olacak.
 İşyeri için kritik pozisyonda olan işçinin eli şüphesiz daha kuvvetli olacak. Örneğin çalışkan ve işyerine sadık bir çalışan için işverenin kıdem tazminatı ödeme olasılığı ne kadar yüksek ise işçinin vazgeçeceği kıdem tazminatı tutarı da o kadar düşük olabilecek.
Tersi bir durumda işveren işçisinden pek de memnun değilse, kendiliğinden ayrılsa da kıdem tazminatı ödemesem diye gözünün içine bakıyorsa ya da tazminat ödemeden işten çıkarabilmenin fırsatını kolluyorsa, işçinin de işyerine bağlılığı pek söz konusu değilse, işçinin pazarlık gücü azalacak.

PAZARLIK YAPMAYANIN DURUMU 
İşçi, işvereni ile sözleşme yaparak kıdem tazminatı fonunun yürürlüğe gireceği tarihten önceki döneme ait kıdem tazminatını bireysel kıdem hesabına dahil etmek istemezse, fonun yürürlüğe gireceği tarih itibariyle birikmiş kıdem tazminatları, mevcut kıdem tazminatına hak kazanma şartlarını sağlandığında işveren tarafından ödenecek.
 İşçinin kıdem tazminatını alabilmesi için iş sözleşmesinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranışı dışında bir nedenle işveren tarafından, haklı nedenle işçi tarafından veya emeklilik, askerlik, evlilik nedeniyle sona ermiş olması gerekecek. İşten kendisi ayrılan işçi kıdem tazminatını alamayacak.

BİR ÖRNEK  
Kıdem tazminatı fonunun 1 Ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girdiğini, işçinin 10 yıldır aynı işyerinde çalıştığını ve iş sözleşmesinin 15 Nisan 2015'de sona erdiğini varsayalım.
 İşçinin 1 Ocak 2013 tarihinden önceki on yıllık çalışma süresine ilişkin kıdem tazminatını alabilmesi için iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermiş olması gerekecek. Haklı neden olmaksızın kendi isteğiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatını alamayacak.    
Fonun yürürlüğe girdiğini varsaydığımız 1 Ocak 2013 ile sözleşmenin sona erdiği 15 Nisan 2015 tarihleri arasındaki döneme ilişkin bireysel kıdem hesabında biriken tutar ise her durumda işçinin olacak. İster işten çıkarılsın ister kendisi ayrılsın hesabında biriken tazminat tutarı yanmayacak. Ancak tazminatını çekebilmesi için yeni düzenleme ile getirilecek şartları sağlaması gerekecek. Örneğin ilk çalışmaya başladığı tarihten itibaren 15 yıl geçtikten sonra birikimin yarısını çekebilecek.
 
Soru ve Cevaplar
 
Yurtdışında çalışmaya başlayan emeklinin aylığı kesilir mi?
 1997'de bir Alman ile evlilik yapıp, Almanya'da yaşayan ablam, 2001'de SSK'dan emekli olmuş ve halen emekli maaşını almaktadır. Şuan Almanya'da sigortalı bir işe girmesi söz konusu olup, işe girdiği taktirde SSK'ya bildirme zorunluluğu var mıdır ve SSK maaşından bir kesinti söz konusu olacak mıdır? B. Şehnaz Kaya
 Ablanız yurtdışı borçlanması yaparak emekli olmuş ise yurtdışında çalışmaya başlaması halinde emekli aylığı kesilir. Bunun için de SGK'ya bildirimde bulunması gerekir. Aksi halde tespit edildiğinde emekli aylığı kesileceği gibi, ödenmiş aylıklar da faiziyle geri istenir.
 Diğer yandan SGK, yurtdışı hizmet borçlanması yapmamış ve sadece Türkiye'deki çalışmaları dikkate alınarak emekli aylığı bağlanmış olsa da Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışmaya başlayan emeklilerin aylıklarını kesiyor.
SGK uygulamasına göre, ablanız yurtdışı borçlanması yapmamış olsa da Türkiye ile Almanya arasında sosyal güvenlik sözleşmesi olduğundan, Almanya'da çalışmaya başlaması halinde emekli aylığı kesilir.
 
Asfalt ve kaldırım sezonu hayırlı olsun (mu?)
 HAVALARIN ısınmasıyla birlikte yerel yönetimler bayındırlık faaliyetlerine hız verdi. Asfaltlama yaz aylarının geleneksel belediyecilik faaliyeti. Sağlam kaldırımların her yıl sökülerek yeniden yapılması da vakayı adiyeden...
Bu çalışmalar yürütülürken özellikle trafik anlamında ortaya çıkan sorunlara da alışmış durumdayız. Yine de aklımıza bazı sorular takılıyor.
  Bu tür faaliyetler gerçekten öncelikli mi? Sağlam asfaltı kazıyıp yerine yenisini dökmek, sonra da 'asfaltınız hayırlı olsun' yazılı pankart asmak iyi oy mu getiriyor? Sökülen kaldırım taşlarının yerine yenisi yapıldığında vatandaşın hoşuna mı gidiyor?

Bu yazı 2,773 defa okundu.