İnternet Haber Çalışma Yaşamı
Bünyamin Esen

21 Ağustos 2013

İşçilere sağlık raporu nereden alınmalı?

İşçilere sağlık raporu nereden alınmalı?

www.internethaber.com

Okurumuz Ömer Sümer soruyor: "Bünyamin bey, iş sağlığı ve güvenliği kanunu ile ilgili bir soru sormak istiyorum. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işe giriş öncesi ve devamında işçilerin sağlık kontrollerinin yapılması ve rapor tanzimi işyeri hekimleri tarafından yapılmak zorunda. İşçi aile hekimi ve hastaneden "herhangi bir sağlık sorunu yoktur" şeklinde bir rapor alsa bu geçerli olur mu? Denetim sırasında SGK denetçileri bu raporu görseler nasıl işlem yaparlar? Kanunun 26 ıncı maddesinin 1/f bendi uyarınca idari para cezası kesilir mi?"

Sayın okurumuz, iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları konusunda ne yazık ki ülkemiz epey gerilerde. İş kazaları ve meslek hastalıkları alanında ne yazık ki hala üçüncü dünya ülkeleri ligindeyiz; adımız Brezilya ve Bangladeş gibi ülkelerle anılıyor.

İşte bu acı tabloyu aşmak için iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini iyi bilmek ve doğru uygulamak özel bir önem arz ediyor.

İşçilerin işe girişlerinde ya da devamında alınacak periyodik kontrol ve muayene raporları da iş sağlığı ve güvenliği açısından özel bir önem arz etmekte.

Konuyu önemine binaen ayrıntılı olarak açıklayalım.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Dağınıklığı Giderdi

Bilindiği gibi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30.06.2012 tarihinde Resmi Gazete 'de yayınlandı.

Daha önce 4857 sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmiş bulunan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümlerin müstakil bir kanun ile düzenlenmesi hem karışıklığı ve mevzuat dağınıklığını giderdi, hem de iş güvenliği tedbirlerinin artmasını sağladı.

Bu kapsamda yeni kanunda düzenlenen hükümlerden birini de işçilerin ilk işe girişte ve periyodik kontrolleri ile almaları gereken raporlar oluşturuyor.

Periyodik kontroller işçilerin çalışma yaşamı içerisindeki durumlarının gözlenmesi ve iş kazası ve meslek hastalığı gibi risklerin daha oluşmadan tespit edilmesi açısından özel bir önem arz etmekte.

İlk işe giriş raporları ise işçilerin başlayacakları işin niteliklerine uygun olup olmadıklarını tespit ederek, risk unsurunun ortaya konulmasını sağlıyor.

Periyodik Kontroller ve Raporlar İhmal Edilmekte

Ancak ne yazık ki iş kazaları ve meslek hastalıklarının tespit edilmesi için bu kadar stratejik ve hayati öneme sahip olan periyodik kontrolleri ne işçilerimiz ne de işverenlerimiz önemsiyor.

İşe giriş için "rapor almak", daha çok yasak savmak kabilinden, bürokratik bir ayrıntı olarak görülmekte. Rapor almayı, işçiler ikametgâh sureti vermek gibi, personel müdürleri evrak toplama işi gibi görüyor.

İşçi kesimi bana bir şey olmaz güveni içerisinde hareket ediyor. İşveren ise "aman evrak tamam olsun, denetimde ceza kesilmesin" telaşında.

Sonuçta her yıl ülkemizde iki binden fazlası ölümlü olmak üzere altmış bin iş kazası oluyor.

Raporlar Daha Önce İş Kanununa Göre Alınıyordu

İşçilere alınacak rapor ve kontroller daha evvel belirttiğimiz üzere 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca alınmakta idi.

Kanun gece çalışması için (Madde 69), ağır ve tehlikeli işlerde çalışacaklar için (Madde 86) ve on sekiz yaşından küçük işçiler için (Madde 87) işe başlamadan alınacak sağlık raporu ve periyodik sağlık raporları öngörmüştü. Bu şartlara uymayanlara da 105 inci madde uyarınca idari para cezası kesiliyordu.

Bu raporların illa ki işyeri hekiminden alınma zorunluluğu yoktu. 2003 tarihli İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği de raporların nereden alınacağına bir sınırlama getirmemişti.

Bu nedenle işverenler işçiye "git rapor al" diyor, işçilere de herhangi bir devlet hastanesinden en basit şekilde rapor alabiliyordu.

Ne yazık ki rapor işi tümüyle bir kırtasiyeciliğe, ayrıntıya dönüşmüştü. Raporlarda yapılacak işin niteliğine işçinin uygun olup olmadığına bakılmadığı gibi periyodik raporlar da çoğu zaman ihmal ediliyordu.

Raporlar İşyeri Hekimi Tarafından Verilmelidir

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu rapor işini bir düzene sokmak ve yasak savmak kabilinden bir ayrıntı olmaktan çıkartmak için yeniden düzenledi.

Buna göre 15 inci madde uyarınca tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacakları hükmü getirildi.

Buradaki "yapacakları işe uygun olmaları" ibaresine dikkat edelim!

Yine Kanun alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınması esasını getirdi (6331, Madde 15).

Kanun sonrasında çıkartılan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği de tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunlu olmayan hallerde, işyerinde oluşturulan ve belirtilen şartları karşılayan birimin, düzenlenen sağlık raporları bakımından İSGB olarak kabul edilmesini düzenledi.

Raporlara itirazların Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelerine yapılması, itiraza karşı verilen kararlar kesin olması da düzenlendi.

Tekrarlayacak olursak artık işe giriş sağlık raporları ve periyodik sağlık muayeneleri işyeri hekimleri ya da ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin hekimleri tarafından verilmek zorunda.

Ancak Henüz Cezası Yok!

Ancak, bilindiği üzere 6331 sayılı Kanunda iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin düzenlendiği 6. Madde "kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2016 tarihinde" ve "50'den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için ise 01.01.2014 tarihinde" yürürlüğe girecek. Başka bir deyişle yürürlük için kademeli geçiş öngörülmüş bulunmakta (Madde 38).

Bahsi geçen işyerleri için işyeri hekimi istihdamı zorunluluğu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince henüz başlamamış olduğundan, bunun bir sonucu olarak bu işyerleri için 5 inci maddedeki "sağlık raporlarının" kademeli geçiş süresi boyunca işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınması zorunluluğu da yürürlüğe girmemiş bulunuyor.

Bu açıdan halen işçiler için devlet hastanelerinden alınan raporlar geçerliğini sürdürüyor. Ta ki işyerinin vasfına göre 01.01.2014 ya da 01.07.2016 tarihine kadar.

Başka bir deyişle işyerlerin yapılan denetimlerde eski tarz raporlar bulunduğu için ceza kesilmeyecektir. Ancak eski tarz rapor da yoksa, yani işçi alınması gerekmesine rağmen hiç rapor alınmadan işe başlatıldıysa yada periyodik muayeneleri yapılmadıysa yine ceza ile karşılaşmak söz konusu olacaktır.

Rapor İşi Ciddiye Bindi!

İşyerinin vasfına göre 01.01.2014 ya da 01.07.2016 tarihinden sonra ise dönüşüm tamamlanacaktır. Bu tarihlerden itibaren işverenlerin işçilerine alacakları raporların belirttiğimiz üzere bundan böyle mutlaka ya işyeri hekiminden ya da hizmet satın alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminden alınması zorunlu olacaktır, eski tarz "devlet hastanesi" raporları geçerliliğini yitirecektir.

Şimdi işverenlerimiz şöyle düşünebilir: "E zaten bir rapor almışız falanca devlet hastanesinden. İkinci bir rapora ne gerek var?"

Var; zira İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işçilere verilecek raporların işçilerin fiziki ve psikolojik olarak yapacakları işe uygun olup olmadıklarının tespitini istiyor. Bu ise risk değerlendirmesi mantığını bilen, işyerini tanıyan, işyerinde yapılan işin özelliklerini bilen bir işyeri hekiminin yapabileceği bir şey.

Yani artık raporlar baştan savma değil, dikkatli ve özenli olmalı. İşçinin başına gelebilecek her türlü riske karşı hazır olup olmadığını kapsamalı.

İşin Türkçesi rapor işi yeni kanunla ciddiye bindi!

Özel Hastanelerden Rapor Alınabilir mi?

Burada akla gelen bir başka soru da işçiler için alınacak bu raporların özel hastanelerden alınıp alınmayacağı.

Sağlık Bakanlığının 07.05.2004 tarihli 2004/67 sayılı Özel Hastanelerde Sağlık Kurulu Raporu Düzenlenmesi Hakkında Genelgesinde "Özel hastanelerde; usulüne uygun olarak teşekkül ettirilmiş olsa bile özürlü sağlık kurulu raporu, vergi muafiyeti raporu, yurt dışı tedavi raporu, maluliyet raporu, özel tertibatlı araç ithali amacıyla alınan raporlar gibi özellikli raporlar verilemez" hükümleri yer almakta olduğundan özel sağlık hizmeti sunucuları tarafından işe giriş ve aralıklı sağlık muayenelerinin yapılması mümkün değil.

Bu yüzden özel hastaneden alınan raporlar geçerli değil.

İş sağlığı ve güvenliği yönünden özellikli rapor niteliğinde olan işe giriş ve aralıklı sağlık muayeneleri Kanun öncesinde olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenebilecektir.

Ne zamana kadar: Ta ki işyerinin durumuna göre 01.01.2014 yada 01.07.2016 tarihine kadar.

Rapor Alınmayan Her İşçi İçin Ceza: 1000 TL

Çalışma hayatını denetlemekle yetkili ve görevli SGK Denetmenleri/Müfettişleri ile İş Müfettişleri tarafından yapılacak denetimlerde, rapor almakla ilgili yükümlülükleri yerine getirmemiş olan işverene, sağlık gözetimine tabi tutulmayan veya sağlık raporu alınmayan her çalışan için 1000 Türk Lirası idari para cezası uygulanmakta.

Tekrar belirtelim ki idari para cezası işyerinin vasfına göre 01.01.2014 ya da 01.07.2016 tarihinden sonra başlayacak olup, bu tarihe kadar işyerlerinde yapılan denetimlerde Denetmene/Müfettişe eski tarz raporların ibraz edilmesi yeterli olacaktır. Bu tarihlerden sonra ise yeni tarz raporlar, yani işyeri hekimi raporları aranacaktır.

Ülkemizin iş kazalarında dünya liderlerinden bir olmasının önüne geçmek, her yıl iki bin canımızı alan iş kazaları terörüne son vermek için işçi raporlarına özel bir hassasiyet göstermek, ciddiye almak gerek.

Gerek işveren gerekse de işçi okurlarımız; aman dikkat!

Kıssadan Hisse

"Dünle beraber gitti cancağızım, ne kadar söz varsa düne ait Şimdi yeni şeyler söylemek lazım."

Mevlana

Sorularınız için:

http://www.twitter.com/bunyaminesen

http://www.bunyaminesen.com

Bu yazı 13,272 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.