EV
HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLAR BİR NİSANDAN İTİBAREN
SİGORTALI YAPILACAK
Sosyal Güvenlik Müşaviri
I- GİRİŞ:
Hatırlanacağı
gibi, ev işlerinde çalışanlar için ilk defa 11.08.1977 tarihli ve 2100 sayılı Kanunda yapılan bir düzenleme ile
sadece "ücretle ve sürekli olarak çalışanlar" Sosyal Sigortalar
Kanunu kapsamına dahil edilmişlerdi. Sürekli olmayıp, kısmi süreli, gündelikçi olarak ayda bir kaç
dün ev hizmetlerinde çalışanlar, sigortalı sayılmayarak kapsam dışında bırakılmışlardı ve yanlış olan bu şekildeki
uygulama devam etmekteydi.
Uzun
yıllardan beri tartışılan ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılık konusu, 10.09.2014
tarih ve 6552 sayılı Torba Kanun'la 5510 sayılı Kanuna eklenen bir
ek madde ile ev hizmetlerinde bir veya birkaç kişi tarafından çalıştırılanların
sigortalı sayılacaklarına dair yapılan düzenleme, 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
1 Nisan 2015 tarihinden itibaren
uygulanacak olan bu yeni düzenlemeye göre, ev hizmetlerinde 10 günden az veya 10 günden
fazla çalıştırılacak olanların. sigortaya bildirimlerinin nasıl yapılması
gerektiği, bu makalenin konusu olacaktır.
II- EV
HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLARIN SİGORTAYA BİLDİRİMLERİ:
1- 6552 sayılı Kanunun 55.
maddesiyle, 5510 sayılı Kanuna eklenen ve 1
Nisan 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan EK 9. maddeye göre, ev hizmetlerinde çalışanlar,
ay içinde 10 günden fazla çalışanlar
ve 10 günden az çalışanlar olmak
üzere iki ayrı kategoriye ayrılmaktadır.
Şöyle ki;
a) Ev Hizmetlerinde Ay
İçinde 10 Gün ve daha Fazla
Çalışanların Sigortalılığı:
Ev hizmetlerinde
(yemek, temizlik, çocuk, hasta, yaşlı bakımı vb.) bir veya birden fazla gerçek
kişi tarafından çalıştırılan ve
çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan
çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla
olan sigortalılar hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi (SSKlı) kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgeyle en
geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılacaktır. Süresinde bildirimi yapılmayan her bir sigortalı için işverene bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Kanun
metninden de görüleceği gibi, ev hizmetlerinde bu kapsamsa, yani ay içinde
10 gün ve daha fazla çalışanlar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununun 4/a maddesi kapsamında sigortalı sayılacak ve buna ilişkin
hükümler uygulanacaktır.
b) Ev Hizmetlerinde Ay
İçinde 10 Günden Az Çalışanların
Sigortalılığı:
Yapılan bu düzenleme ile
ev hizmetlerinde çalışanlardan, ay içinde 10 günden az çalışanlar için tamamen
farklı ve örneği bulunmayan bir uygulama getirilmiştir. Buna göre;
Ev hizmetlerinde bir veya
birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında
ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden
az olanlar için, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca kanunun 82.
maddesine göre belirlenen prime esas günlük
kazancın alt sınırı üzerinden (asgari
ücret) % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası primi ödenecektir. Bu şekilde işçi çalıştıranlar, 5510 sayılı Kanunun
uygulanmasında işveren sayılmazlar.
Bu şekilde çalışanların
sigortalılık tescili, SGK tarafından hazırlanacak ve işe giriş bildirgesi
benzeri bir belgenin, işçi ve çalıştıran
tarafından imzalanarak en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar SGKya
verilmesi gerekir. Sigortalılık başlangıcında bu belge üzerinde çalışma
başlangıcına dair kayıtlı en eski tarih esas alınacaktır.
Bunlar hakkında yani, ev
hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlara, belli durumlarda sadece iş kazaları
ve meslek hastalığı hükümleri uygulanacak olup, bunlara hastalık sigortası
hükümleri uygulanmayacaktır.
Bu şekilde çalışanlar
isterlerse, adlarına ödenen primin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar
aynı kazancın (asgari ücretin) %32,5 oranında primi kendileri ödeyebilecektir.
Bunun %20si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12,5'i genel
sağlık sigortası primidir. Bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecektir.
Bu şekilde işçi tarafından ödenen primler, 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi
kapsamında (SSKlı) sayılacaktır.
Bu şekilde prim ödeyenler, malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinde
yararlanabilecektir. Ancak, bu süre
içinde primler belirtilen sürede ödenmezse, primin ödenme hakkı düşecek ve
ileride ödeme imkanı olmayacaktır.
Sigortalının iş kazası ve
meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi
için iş kazasının olduğu tarihten en az
on gün önce tescil edilmiş olması ve sigortalılığının sona ermemiş olması, kanuna göre iş kazası veya meslek
hastalığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi veya sürekli iş
göremezlik geliri ya da malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık
bağlanabilmesi için prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şarttır. Bu sigortalılar ile
ilgili iş kazası ve meslek hastalığı olaylarında Kanunun 21 inci maddesinin
birinci fıkrasındaki işverenin, iş kazasının meydana gelmesindeki sorumluluğu
ile ilgili hükümleri uygulanmayacaktır. Çünkü bu şekilde işçi çalıştıranlar,
işveren sayılmamaktadır.
Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışanlar ve adlarına sadece %
2 oranında iş kazası ve meslek
hastalığı primi yatırılanlar, 5510 sayılı Kanunun, Sigortalı Sayılmayanlar
başlıklı 6. maddesindeki Ev hizmetlerinde çalışanlar (Kanunun
ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamında sigortalı olanlar ile ücretle
aynı kişi yanında ay içinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar hariç)
hükmüne istinaden sigortalı
sayılmamaktadır.
İşçi sayılmayan bu durumda
çalışanların, varsa eşi veya çocuğu
üzerinden genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam etmeleri gerekir.
Nitekim, EK 9. maddede, Bu maddenin ikinci fıkrasındaki
sigortalılar hakkında Kanunun 67 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri hükümleri uygulanır. denmektedir. Dolayısıyla, ev
hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışan ve adlarına sadece % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödenenlerin
eş veya çocukları üzerinde genel sağlık sigortasından yararlanabilecekleri sonucu
ve anlamı çıkmaktadır.
III- SONUÇ :
1- 1 Nisan 2015 tarihinden itibaren, ev
hizmetlerinde (yemek, temizlik, çocuk, hasta, yaşlı bakımı vb.) bir veya birden
fazla gerçek kişi tarafından
çalıştırılan ve çalışma süresi ay içinde 10 gün ve daha fazla olanlar, zorunlu olarak kanunun 4/a maddesi
kapsamında sigortalı sayılacak ve bunlar hakkında 5510 sayılı Kanunun bu
kapsamdaki sigortalılara ilişkin tüm hükümler uygulanacaktır.
2- Ev
hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalışma süresi ay içinde 10 günden az olanlar için,
çalıştırıldıkları gün kadar çalıştıranlar
(ev sahibi) tarafından asgari
ücret üzerinden % 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası primi ödenecektir. Bu şekilde işçi çalıştıranlar, 5510 sayılı Kanunun
uygulamasında işveren sayılmayacak, çalışan da işçi sayılmayacaktır.
Bu
şekilde çalışanlar isterlerse, adlarına ödenen primin ait olduğu ayı takip eden
ayın sonuna kadar asgari ücret
üzerinden %32,5 oranında olan malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortası ve genel
sağlık sigortası primlerini kendileri ödeyebilecektir. Bu şekilde işçi
tarafından ödenen primler, 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi kapsamında (SSKlı)
sayılacak, emeklilik ve sağlık dahil
sigortalılara tanınan bütün hükümler uygulanacaktır.
3- Ev
hizmetlerinde çalışacak olanlarla ilgili olarak
yapılmış olan bu düzenleme konusunda, SGK tarafından çıkarılması
beklenen genelge/ genel yazıda, ay içinde 10 günden az çalıştıkları için
sigortalı sayılmamaları nedeniyle, bu durumdakilerin varsa, eşi veya çocuğu üzerinden genel sağlık
sigortasından yararlanmaya devam edebileceklerine ilişkin açıklık
getirilmesi oldukça yararlı olacaktır.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle