TORBA KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELER VE GETİRİLEN YENİLİKLER
Ahmet AĞAR
Sosyal Güvenlik Müşaviri
I- GİRİŞ:
Bilindiği
gibi, Torba Kanun olarak adlandırılan 6645 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun, 23 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
6652 sayılı Kanunla, başta 5510,
4857, 6331, 4447, 5434 sayılı Kanunlar olmak üzere bir çok kanunda önemli
değişiklikler ve yeni düzenlemeler yapılmıştır.
Bu makalenin konusu, Bağ-Kur prim
borçlarının silinmesi, işverenin, yanında çalıştırdığı işçilerden daha az prim
ödeyebileceği, şirket yönetim organlarında görev almayan ve sermaye sahibi
olmayan kanunu temsilcilerin SGK borcundan sorumlu olmayacakları ve işçilere,
eşinin doğum yapması halinde getirilen doğum izni ile ilgili getiren önemli
düzenlemelerin açıklanması olacaktır. Buna göre;
II- YAPILAN DÜZENLEMELER VE GETİRİLEN
YENİLİKLER:
1-
Kendi Adına Bağımsız Çalışanların Birikmiş Bağ-Kur Borçlarının Silinmesi:
5510 sayılı
Kanuna eklenen Geçici 63. maddeye göre, kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, SGKya kayıt
ve tescilleri yapıldığı hâlde, Nisan
2015 sonu itibarıyla 12 ay ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu
bulunanlar, Temmuz 2015 ayın sonuna
kadar prim borçlarını öderler veya müracaat ederek yapılandırırlarsa bu
süreler emekliliklerine eklenecektir. Eğer bu tarihe kadar borçlarını ödemez
veya yapılandırmazlarsa, ödenmemiş prim borçlarının
tamamı silinecek ve primi ödenmiş sürenin sonu itibarıyla Bağ-Kur sigortalılığı durdurulacaktır. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak
değerlendirilmeyecektir. Temmuz ayın sonunu beklemek istemeyenler, SGKnin
2015/13 sayılı Genelge eki (EK-1) Sigortalılık Durdurma Talep Formu ile
dosyasının bulunduğu SGK müdürlüğüne müracaat ederek sigortalılıklarını
durdurup borçlarını sildirebilirler.
Ayrıca,
daha önce Bağ-Kur borcunu 6552 sayılı Kanuna göre yapılandırmış veya taksite
bağlamış olanlar da, istemeleri
halinde, 2015/13 sayılı Genelge eki
/EK-1) Sigortalılık Durdurma Talep Formu
ile müracaat ederek yapılandırmasını iptal ettirip, kalan borçlarını sildirerek
sigortalılıklarını durdurabilirler.
Ancak, daha sonra sigortalı ya da
hak sahipleri tarafından 2015/13 sayılı Genelge eki (EK-2) İhya Talep Formu ile talep edilmesi hâlinde, durdurulan
sigortalılık sürelerinin tamamı,
talep tarihindeki asgari ücret ile azami ücret arasında belirlenecek prime esas
kazançın % 34,5i üzerinden hesaplanacak prim borcunun ödenmesi durumunda ihya edilebilecektir.
Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay
içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak
değerlendirilecektir.
Sigortalılığı durdurulanlardan, kendi adına ve
hesabına bağımsız olarak (Bağ-Kurlu) 4/b
kapsamında aktif ticari
faaliyetine devam edenlerin sigortalılıkları, 1 Mayıs 2015 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.
12 ay ve üzeri borcu olduğu için sağlıktan
yararlanamayan Bağ-Kurlu ve onun üzerinden sağlık yardımı alanlar, geçmiş
hizmetleri silinmekle birlikte borçları da silineceği için sağlıktan yararlanmaya başlayacaktır.
Bu uygulama ile bazı
Bağ-Kurluların istemeleri halinde 4/a
(SSK) statüsüne göre emekli olabilmesi
de mümkün hale gelmiştir. Emekliliğine 3,5 yıl kalan birisi, bu süreyi 4/alı (SSK) olarak çalışmaya başlarsa,
SSKlı olarak emekli olabilecektir.
2- İşveren Kendi Primini, İşçisinin
Ücretinden Bağımsız Tespit
Edebilecektir.
Bilindiği
gibi, 5510 sayılı Kanunun 80-2/b bendine
göre, sigortalı aynı zamanda işveren ise aylık prime esas kazancı, çalıştırdığı
sigortalıların prime esas günlük kazancının en yükseğinden az olamaz. Aylık
prime esas kazancı, çalıştırdığı sigortalının prime esas kazancından düşük
olduğu tespit edilen sigortalıların aylık prime esas kazançları, SGK tarafından
resen en yüksek ücret alan işçisinin ücret düzeyine çıkartılarak aradaki farka
ait primi, gecikme cezası ve zammı ile
birlikte tahsil edilmekteydi.
6645
sayılı Kanunun 46. maddesi ile 01.10.2008
tarihinden geçerli olmak üzere 5510 sayılı Kanunun 80-2/b bendi yürürlükten
kaldırılmıştır. Böylece, sigortalı çalıştıran işveren, aylık prime esas
kazancı, yani ödeyeceği Bağ-Kur primini,
asgari ücret ile azami ücret (asgari ücretin 6,5 katı) arasında olmak
kaydıyla istediği miktarda belirleye bilecek ve buna göre prim ödeyecektir.
3- Şirkette Sermaye
Sahibi Olmayan Kanuni Temsilcileri, Yöneticileri
ve Mali Müşavirleri Şirketin Borçlarından
Sorumlu Olmayacaktır.
Bilindiği
gibi, 5510 sayılı Kanunun 88. maddesine göre, Kurumun sigorta primleri ve diğer
alacakları haklı bir sebep olmaksızın ödenmez ise, şirket yönetim kurulu
üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni
temsilcileri, mali müşavirleri SGKya karşı işverenleri ile birlikte müştereken
ve müteselsilen sorumlu tutulmaktaydı.
Torba Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 63.
maddeye göre, şirket yönetim organlarında görev almayan ve sermaye sahibi
olmayan kanuni temsilciler ve üst düzey yönetici veya yetkilileri hakkında
Kurum (SGK) alacaklarından dolayı Kurumca 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre
icra takibi başlatılmış olsun veya olmasın ilgili mevzuata ilişkin müşterek ve
müteselsil sorumlulukları sona erecektir. Buna göre,
şirkette sadece kanuni temsilci, üst düzey profesyonel yönetici gibi görevlerde
bulunup, sermaye sahibi olmayan ve yönetim organlarında görev almayan
kişilerden şirkete ait borçlar
talep ve tahsil edilemeyecektir.
Varsa
yapılan takipler sonlandırılacak ve bu kişiler hakkında uygulanan hacizler
kaldırılacaktır. Haklarında icra takibi başlatılmış olanlardan, bu işlemlere
karşı dava açmış olanların bu madde hükmünden yararlanabilmeleri için bu
davalarından feragat etmeleri gerekmektedir. Ancak bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten önce ilgililerin şahsi mal varlıklarından tahsil edilmiş olan
tutarlar varsa iade edilmeyecektir.
4- İşçilere, Eşinin
Doğum Yapması Halinde 5 Gün Ücretli İzin Hakkı Geldi.
Torba
Kanunun 35. maddesiyle, 4857 sayılı İş
Kanununa eklenen Ek 2. maddeye göre, işçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya
da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün
ücretli izin verilmesi hakkı getirilmiştir.
Ayrıca, işçilerin en az yüzde
yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde,
hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından
kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilecektir.
5-
Emeklilerden Kesilen Sosyal Güvenlik Destek Prim Oranı % 10a İndirildi.
Bilindiği gibi, kanunla kurulu sosyal
güvenlik kurumlarından emekli aylığı almakta iken 5510 sayılı Kanunun 4/b kapsamında kendi nam
ve hesabına bağımsız olarak çalışan veya Anonim Şirket, (Yönetim Kurulu üyeleri ve 01.10.2008 önce
sigortalı olan Kurucu ortakları) Limited
Şirket ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket ortakları olanlardan,
aldıkları emekli aylıklarından % 15ı
oranında Sosyal Güvenlik Destek
Primi kesilmektedir.
Torba
Kanunla, Emekli olup kendi adına çalışanların emekli aylıklarından kesilmekte
olan % 15 oranındaki Sosyal Güvenlik Destek Primi, 23.04.2015 tarihinden
itibaren % 10a indirilmiştir.
III-
SONUÇ:
Yapılmış olan bu düzenlemeler olumlu ve
gerekli olan düzenlemelerdir. Ancak, çalışan emeklilerden Sosyal Güvenlik Destek Primi adı altında
kesilen bu primin, iş kazası ve meslek hastalığı hali hariç, hiçbir maddi
yararı bulunmamakta ve geleceğe ait çalışan emekliye bir faydası
bulunmamaktadır. Bu bakımdan, emekli
iken çalıştığı için aylıklarından kesilen
Sosyal Güvenlik Destek Primi, bir
nevi Emekliyi Cezalandırma Primi niteliğindedir. Bu
bakımdan, tamamının kaldırılması veya
sadece iş kazası primi olan % 2 olarak kesilmesi gerektiğini ve bunun
hakkaniyete uygun olacağını, emekli
olduğu halde istihdam yaratarak işçi çalıştıran, vergi veren, prim ödeyen
işverenlerin, cüzi miktarda da olsa vergisinde
indirim yapılmak suretiyle taltif ve taktir edilmesi gerekirken, emekli
aylıklarından hiçbir karşılığı olamayan Sosyal Güvenlik Destek Primi
kesilmesinin hiçbir haklı yönü ve açıklaması olamaz.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle