İnternet Haber
Çalışma Yaşamı
Bünyamin Esen
2 Eylül 2015
Dizi Setlerine İş Güvenliği Uğramaz mı?
Dizi Setlerine İş Güvenliği Uğramaz mı?
İnternethaber.com
Bundan üç yıl önce ülkemiz tarihinin ilk müstakil iş güvenliği ve işçi sağlığı kanunu olan 6331 sayılı Kanun çıktı
Kanunun çıkması ile iş güvenliğinde nerede ise Avrupa Birliği standartlarında bir mevzuatımız oldu
Oldu olmasına da, bu iş kazalarını durdurmaya, her işyeri veya sektörün güvenli hale gelmesine yetti mi?
Ne yazık ki, bunu söylemek zor
2013 yılında 1235 kişi iş kazasında ölürken 2014 yılında (resmi istatistikler henüz yayınlanmamış olsa da) 1886 kişinin öldüğü söyleniyor
Keza birçok iş sektörü var ki, iş güvenliğinin kıyısından köşesinden geçtiği yok!
İnsanın uygulanmayan yasa tozlu kitap raflarında kalıyor diyesi geliyor
Dizi Setlerine İş Güvenliği Uğramaz mı?
Henüz iş sağlığı ve güvenliğinin kıyısından köşesinden geçmediği sektörlerden biri de dizi ve sinema sektörü, yani oyuncusundan dublörüne, ışıkçısından dekorcusuna kadar tüm set çalışanları...
Oysa oyuncuların, set emekçilerinin iş ve meslek riski yok mu?
Olmaz olur mu!...
Var, hem de birçok sektörden daha fazla var
Set işçileri yeri geliyor bir sahne çekimi için gece yarısı dağ başında çalışıyor
Set işçileri yeri geliyor 16-17 saat kesintisiz çalıştırılıyor
Set işçileri yeri geliyor yanan bir arabanın içinden çıkma sahnesi çekiyor
Set işçileri yeri geliyor boğulma, düşme, çarpma riski geçiriyor
Set işçileri yeri geliyor dondurucu soğukta yada kızgın güneş altında uzun saatler çalışıyor
Bu risklerin yapımcılarca dikkate alındığını söylemek zor
Dünyanın 90 ülkesine dizi satıyoruz, birkaç milyar dolarlık bir sektör bu! Ama iş güvenliği setlerde hiç de önde değil, hiç de gündemde değil
Oysa, yapımcı işi ucuza getirsin diye iş güvenliği önlemleri savsaklanamaz
Yalnızca Oyunculardan İbaret Değil
Üstelik dizi, sinema ve sahne sektörünün riski yalnızca oyuncuların tehlikeli sahnelerde profesyonel dublör kullanmasından ibaret değil
Yalnızca oyuncu olarak çalışanlar (yani kamera önünde olanlar) değil kamera arkasında emek verenlerin de ciddi iş ve meslek riskleri var
Bir dekorcu her gün düşüp ölme riski yaşıyor, bir dublör sürekli sakatlanma riski taşıyor, bir kameraman sürekli ağır kaldırma riski taşıyor, kostüm aracını dağ bayır çekim yapılacak her yere süren bir şoför sürekli trafik kazası riski taşıyor
Keza sanıldığının aksine oyuncular da, alanında öne çıkan çok az bir kesimi hariç, illa ki yüksek oranda gelir elde etmiyor. Figüran dediğimiz oyuncular yeri geliyor üç kuruşa yüksek risk altında sete giriyor
Yani set işçileri esasen yüksek iş riski altında, ağır şartlarda, zor koşullarda çalışıyor
Dizi Çalışanlarının İş Riski Yüksek
Dizi ve sinema sektöründe çalışanlar sanıldığının aksine yüksek iş ve meslek riskine maruz kalmakta
Örneğin deniz sahnesi çekilirken iyi yüzme bilmeyen bir figüran, üç kuruşa yaptığı işten dolayı boğulma riskine tabi kalıyor.
Yalnızca set ortamında çalışılmıyor. Set dışı (oyuncuların tabiriyle dış çekim) risklerin çeşitlenmesi demek.
Yalnızca kamera önünde olanlar değil, kamera gerisinde çalışanlar da yüksek risk altında.
Dağda veya vahşi doğada çekim yapan bir kameraman çalışma ortamından kaynaklanan bir şekilde düşme, çarpma, yaralanma, vahşi hayvan saldırısına uğrama gibi risklere maruz kalması söz konusu
En tehlikelisi de şu: Çekim mekânları sürekli değiştiğinden riskler de değişiyor. Bu ise çalışanların sürekli pür dikkat olması, yeni risklere karşı dikkat etmesi demek
Meslek Hastalıklarına da Açık Bir Sektör
Dahası dizi sektörü meslek hastalıklarına da çok açık bir sektör
Örneğin sürekli kamera taşıyan bir kameramanın bel fıtığı olması ülkemiz sosyal güvenlik sistemi tarafından meslek hastalığı sayılıyor.
Bir sesçinin yüksek sese maruz kalmaktan dolayı zamanla işitme kaybı yaşaması bir meslek hastalığı demek
Bir ışıkçının sürekli yüksek ışığa maruz kalması sonucu görme kaybı yaşaması meslek hastalığı demek
Oysa, diziye bölüm yetiştirme telaşı içerisinde çekim yapılan materyalin sağlıklı olup olmadığı, güneşin altında çalışanın başına güneş geçip geçmeyeceği pek gündeme gelmiyor ne yazık ki
Daha gündelik iş kazası riskleri bile gündeme gelmiyor
Böyle olunca meslek hastalıklarını konuşmak lüks kaçıyor
Uzun Çalışma Saatleri Kazaya Kapı Aralıyor
Setlerde yapılan çalışmalar doğal olarak 4857 sayılı İş Kanununa tabi. Buna göre setlerde normal çalışma süresi günlük 7,5 saat. Fazla mesai de yapılsa günde en fazla 11 saat çalışılmasına izin veriyor kanun.
11 saatten uzun çalışmalar kanuna aykırı
Ama set işçilerinin bırakınız 11 saati, günde 17-18 saat çalışmaları, dizinin yeni bölümü yetişecek diye 24 saat kesintisiz çalışmaları normal hale gelmiş
Bir denetleyen yok mu diyorsunuz, tıss, ses yok kimseden
Oysa uzun çalışma saatleri dikkati dağılan, yorgun, halsiz, uykusuz, dikkati dağılmış kişi demek
Bu ise iş kazalarına, yaralanmalara, ölümlere kapı aralıyor
Oyuncular Güvenli Çalışma Talep Ediyor
Oyuncular Sendikası yakın zamanda bir kampanya başlattı.
Kampanya kapsamında spot sloganlar ile oyunculara ve set emekçilerine iş güvenliği ve işçi sağlığının önemi anlatıldı.
Çok doğru seçilmiş sloganları ve uyarıları var. Örneğin:
Sette güvende misin? Trafiğe açık alanda çekim yapılacaksa uygun işaretleme yapılmalı, trafik kontrol altına alınmalı.
Sette güvende misin? Özellikle trafik kazası sahnelerinde (oyuncunun özel eğitimi yoksa) mutlaka eğitimli ve profesyonel dublör talep edilmeli.
Sette güvende misin? Suda çekilecek sahne için yeterli yüzme bilmediğini düşünüyorsan eğitim dublör kullanmalısın.
Sette güvende misin? Yanıcı kimyasalların yakınında asla sigara içme!
Kampanyanın hem sloganları hem de duyuruları ile hem kamuoyunda hem de set emekçileri arasında iş güvenliği bilinci yaratılmaya çalışılıyor
İnsanın gerçek bir sendika böyle olur diyesi geliyor
Artık Dizi Setleri Tehlikeli Kabul Ediliyor!
Bu tür kampanyalar da meyvesini vermeye başladı
Oyuncular Sendikası ve Sine-Senin girişimleri ile daha önce az tehlikeli işyerlerinden kabul edilen film, dizi ve reklam setleri artık Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tehlikeli işyerleri sınıfına alınmış bulunuyor.
Bu düzenleme ile artık iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin setlerde daha fazla hizmet sunması gerekecek. İş güvenliği uzmanlarının her sahnenin çekileceği yeri denetlemesi ve gerektiğinde sahnelere dahi müdahale edebilmesi mümkün
Ama bu da yetmez! Yönetmen, oyuncu, ışıkçı, dublör gibi farklı oyuncu kesimlerinin farklı tehlike kategorilerine sokulması gerek
Takla atan bir arabanın içerisinde görev yapan dublör en ufak bir hatayı kaldırmayacak bir iş yapıyor, yaptığı iş az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta değil çok tehlikeli sınıfta bir iş, bunu bir çocuk bile anlayabilir
Setten Sete İş Riskleri Değişiyor
Keza dizi ve sinema sektöründe bir işyerinden diğerine tehlike çok değişebiliyor
Bombaların patladığı, dağlık arazide çekilen, arabaların takla attığı bir aksiyon filmi setindeki tehlike ile üç kişinin oynadığı ve ufak bir sahnede oynanan oyun arasındaki kaza riski bir mi?
Dünyanın öbür ucuna çekime giden bir ekip ile çekim platosundan dışarı adıma atmadan çekim yapan bir sitcom ekibin maruz kaldığı risk ve tehlike bir mi?
Spesifik özelliği dolayısıyla dizi ve sinema sektöründe iş sağlığı ve güvenliği risklerine dair özel bir yasal düzenleme (belki bir yönetmelik) gerekiyor
Her bir işyerinin riskinin (gece çekimi-gündüz çekimi, açık set, kapalı set gibi) ve her bir çalışanın riskinin (dublör, kameraman, oyuncu gibi) ayrı ayrı tanımlanması gerek
Sözün özü Oyuncular Sendikası, Sine-Sen, gibi meslek örgütlerinin üzerine setlerde iş güvenliğini sağlamak için daha çok şey yapmak düşüyor
Setlerde tam iş güvenliği ve işçi sağlığı için çalışmaya devam
---
Kıssadan Hisse
Karanlığı lanetlemektense bir mum yakın.
Konfüçyus
---
Bu yazı 2,488 defa okundu.
Diğer köşe yazıları
Tüm Yazılar
-
20 Temmuz 2023
Vergilendirmede delilin hukuka uygunluğu
-
25 Ağustos 2020
İş yeri kiralarında yenilikler - 2
-
5 Ağustos 2020
Boşta geçen günler emeklilik sağlamaz
-
8 Ağustos 2016
Şehit yakınlarına kadro nasıl verilecek?
-
1 Ağustos 2016
Devlet darbe mağdurlarına sahip çıkıyor
-
20 Haziran 2016
SGK teşviklerinden nasıl yararlanırsınız?
-
13 Haziran 2016
Yurt dışı borçlanmasıyla erken emeklilik
-
30 Mayıs 2016
Hangi çalışanların ücreti bankadan ödenecek?
-
23 Mayıs 2016
SGK günleriniz başkasına yattıysa
-
16 Mayıs 2016
Emekli maaşınızı nasıl arttırırsınız?
-
6 Mayıs 2016
Emekli maaşınızda kesinti olursa ne yaparsınız?
-
2 Mayıs 2016
Ödenen GSS primleri geri verilecek mi?
-
28 Nisan 2016
Gençlerin GSS borcu nasıl silinecek?
-
19 Nisan 2016
Hamileyi işe almayan patron yandı!
-
18 Nisan 2016
Sigortasız çalışan ne yapmalı?
-
15 Nisan 2016
Gizli işsizliğe dikkat!
-
11 Nisan 2016
Kıdem tazminatı almanın ipuçları
-
7 Nisan 2016
Emeklilik yaşı nasıl hesaplanır?
-
6 Nisan 2016
Memurlar nasıl mazeret izni alabilir?
-
8 Ocak 2016
Deneme süresinde sigortasız çalıştıran yandı!
Yorumlar
+ Yorum Ekle