Ekonomim.com
Bumin Doğrusöz
22 Eylül 2015
eYoklama ve mükellef hakları
eYoklama ve mükellef hakları
Beyana dayalı vergilendirmeyi öngören çağdaş vergi sistemlerinde, sağlıklı vergilendirmenin önemli unsurlarından biri de yapılan beyanların ve vergilendirmeyi ilgilendiren olayların izlenmesi ve kontrolüdür. Bu maksatla Vergi Usul Kanunu'muzda (VUK) yoklama, inceleme, bilgi isteme, sürekli bilgi verilmesini sağlama gibi çeşitli yöntemler geliştirilmiştir.
Bu yöntemlerin de hiç şüphesiz çağdaş gelişmelerden, elektronik araç ve sistemlerdeki ilerlemelerden etkilenmesi ve kendilerini geliştirmesi söz konusudur. Mükellefler ve işlemleri gelişirken, vergi idaresine sen yerinde dur denilemez.
Zaten bu maksatla vergi yönetimimiz giderek e leşmektedir. e-Beyanname, e-Fatura, e-Belge, e-Bildirim, e-Defter, e-Arşiv, e-Tebligat, eleşmenin son örnekleridir. Bunlara bir de E-yoklama eklenmiştir.
VUK'a 27.3.2015 tarih ve 6637 sayılı Kanun'la eklenen 132/A maddesi ile yoklamanın elektronik ortamda da yapılabilmesi olanağı sağlanmış ve bu konudaki usul ve esasları belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir.
Maliye Bakanlığı ise 20.6.2015 tarihli Resmi Gazetede yayımladığı 453 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile konuya ilişkin belirlemelerini yapmış ve uygulamanın 1.9.2015de yürürlüğe girmesini öngörmüştür. Bu düzenlemeye göre vergi idaresi bu gün itibariyle 22 gündür e-Yoklama yetkisine sahiptir.
Tebliğde doğal olarak, yoklama yapmaya yetkili kişiler ve yoklama konusu olaylar/işlemler ile ilgili bir yenilik söz konusu değildir. Zaten kanunla belirlenmiş bu konuların tebliğle değiştirilmesi veya geliştirilmesi söz konusu olamaz.
Elektronik Yoklama Sisteminde yoklama talebi, talebin yoklamaya yetkililere iletilmesi, yoklama fişinin oluşturulması, kayıt altına alınması ve onaylanması ile yoklama fişinin ilgilisine iletilmesi işlemleri elektronik ortamda gerçekleştirilecektir. Yoklama faaliyetinin herhangi bir nedenle elektronik ortamda yürütülememesi halinde söz konusu işlemler, eskiden olduğu gibi, genel hükümler doğrultusunda yapılacaktır.
Yoklama sırasında tespit edilen hususlar, nezdinde yoklama yapılana veya yetkilisine mobil cihaz ekranında ön izleme yaptırılmak suretiyle okutulur ve doğruluğu noktasında karşılıklı olarak mutabık kalınması halinde;
a) Nezdinde yoklama yapılanın veya yetkilisinin elektronik imza aracı varsa; elektronik imza aracı kullanılarak e-Yoklama fişi imzalanacaktır,
b) Nezdinde yoklama yapılanın elektronik imza aracı yoksa; yoklamaya ilişkin özet bilgilerle benzersiz kodun (e-Yoklama fişinin değiştirilemeyeceğini güvence altına alan ve sadece düzenlenen fişe ait tekil numara) üzerine yazıldığı e-Yoklama imza formu, tarih yazılmak suretiyle yoklamaya yetkililer ve nezdinde yoklama yapılan kişi veya yetkilisi ile birlikte karşılıklı olarak ıslak imza ile imzalanacaktır.
e-Yoklama fişinin tanzimi sırasında, nezdinde yoklama yapılan veya yetkilisi bulunmaz veya imzadan imtina ederlerse bu durum mobil cihaz üzerinde ve e-Yoklama imza formunda belirtilecek ve yoklama fişi yoklamaya yetkili memur tarafından tek taraflı olarak onaylanacaktır.
e-Yoklama fişi, internet vergi dairesi üzerinden görüntülenebilir ve çıktısı alınabilir. Aynı şekilde bağlı bulunulan vergi dairesine başvurularak kağıt ortamında bir örneğini almak da mümkündür. Yoklama fişinin tanzimi sırasında nezdinde yoklama yapılana veya yetkilisine ulaşılamazsa, e-Yoklama fişinin çıktısı mükellefin bilinen adresine 7 gün içerisinde gönderilecektir.
Yetkili memur tarafından kendi elektronik cihazında tutulacak bu yoklama fişine mükellefin ihtirazi kayıtlarının nasıl konulacağı veya nezdinde yoklama yapılanın kabul etmiyorum beyanı ile nasıl imzalayacağı, bunun elektronik imza ile yapılıp yapılamayacağı belli değildir. Oysa ileride yargı önünde taraflar için önemli bir delil oluşturan yoklama fişlerine ihtirazi kayıt koyma hakkı, çok önemli bir mükellef hakkıdır.
Öte yandan VUK'un 131/2 maddesinde, nezdinde yoklama yapılanın veya yetkilisinin yoklama sırasında bulunmaması veya imzadan imtina etmesi halinde yoklama fişinin, polis, jandarma veya ihtiyar meclisi üyelerinden biri tarafından da imza edilmesi zorunluluğunu aramıştır. Bu düzenlemenin amacı, yoklamaya yetkili kişinin gerçekten yoklama yapılan yere gittiğinin ve nezdinde yoklama yapılanın bulunmadığının veya bulunamadığının yahut imzadan imtina ettiğinin delillendirilmesi, yoklamaya yetkililerin yoklama fişlerini tembellikle yahut suiniyetle dairede düzenlemelerinin önüne geçilmesi şeklinde özetlenebilir. Bu bir mükellef hakkıdır. Nitekim bir olayda Danıştay, nezdinde yoklama yapılanın hazır bulunmadığı durumda yoklama fişinin karakolda polise imzalattırılmasını geçerli saymamış, polisin yoklama yerinde bulunmasını da aramıştır.
e-Yoklama Tebliği'ndeki düzenleme ile özetle e-Yoklama fişinin tanzimi sırasında, nezdinde yoklama yapılan veya yetkilisi bulunmaz veya imzadan imtina ederlerse bu durum mobil cihaz üzerinde ve e-Yoklama imza formunda belirtilecek ve yoklama fişi yoklamaya yetkili memur tarafından tek taraflı olarak onaylanacaktır. denilmek suretiyle, VUK'un aktardığımız düzenlemesi, bir anlamda Maliye Bakanlığı'nca yürürlükten kaldırılmış olunmaktadır.
Buna karşılık yargının, Vergi Usul Kanunu'nun 131/2 maddesine uygun olmayan yoklama fişlerine itibar edeceğini, hiç düşünmüyoruz.
Elektronik ortamdaki gelişmelerden vergilendirme alanında yararlanılması güzel ve olumlu bir gelişme olmakla birlikte, bu gelişmelerden yararlanmanın yolunun mükellef haklarını geriye götürmek olmaması gerekir.
Bu yazı 2,384 defa okundu.
Diğer köşe yazıları
Tüm Yazılar
-
25 Nisan 2024
Kurumlarda örtülü sermaye
-
18 Nisan 2024
Emisyon primleri istisnası ve sorunları
-
16 Nisan 2024
Kurumlar vergisinin oranının saptanması
-
4 Nisan 2024
Avans kar payları ne zaman beyan edilir?
-
28 Mart 2024
2023 yılında elde edilen kar payları ve beyan yükümlülüğü
-
26 Mart 2024
Arabulucuya başvuru ve şüpheli alacak karşılığı
-
21 Mart 2024
Vergi incelemelerinin pişmanlığa etkisi
-
19 Mart 2024
Binek otomobillerin giderleri ve elektrikli araçlar
-
14 Mart 2024
Yıllık beyanda eğitim ve sağlık harcamaları indirimi
-
12 Mart 2024
Kiraların gerçek gider yöntemi ile beyanında idari yaklaşımlar
-
7 Mart 2024
Kira gelirlerinin gerçek gider yöntemi ile beyanı
-
5 Mart 2024
Kiraların vergilendirilmesi ve emsal kira bedeli esası
-
29 Şubat 2024
Vergi suçları ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması
-
27 Şubat 2024
Özelgeler ve yanıl(t)ma
-
22 Şubat 2024
Nakdi sermaye artırımını teşvikte 2023 indirim oranı revizesi
-
20 Şubat 2024
İşletmelerde gider özgürlüğü
-
15 Şubat 2024
Konut kira gelirlerinde istisna
-
13 Şubat 2024
Değerli Konutlar Vergisinde muafiyetler
-
8 Şubat 2024
Değerli konutlar vergisinin 2024 uygulaması
-
7 Şubat 2024
Afet hukukunun dağınıklığı
Yorumlar
+ Yorum Ekle