GTS'nin sektöre maliyeti yıllık 600 milyon TL

GTS'nin sektöre maliyeti yıllık 600 milyon TL

DÜNYA 

Barkod sisteminin maliyetinin yıllık 600 milyon TL’yi bulacağını ve bunun da çiftçilerden alınacağını savunan gübre üreticileri, artan maliyetlerin gıda fiyatlarına yansıyacağını iddia etti.

Gübre Takip Sistemi (GTS) kapsamında DNA barkod koduyla ülke genelindeki bütün gübre türlerine kimlik verilmeye başlandı. Özel olarak şifrelenen her bir gübrenin fabrikadan çıktığı andan itibaren bütün satış ve dağıtım işlemleri kayıt altına alınıyor. Ancak el yapımı patlayıcı yapımında kullanılan nitrat bazlı gübrelerin yanı sıra organik ve inorganik diğer tüm gübrelerde de uygulanmaya başlanması gübre üreticilerini tedirgin etti. Oluşturulan sistemin toplam maliyetinin yıllık 600 milyon TL’yi bulacağını ve bunun da çiftçilerden alınacağını savunan gübre üreticileri, artan maliyetlerin gıda fiyatlarına yansıyacağını iddia etti.

Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği (GÜİD) Genel Sekreteri Sebahattin Emül, bugüne kadar bir gübre kanunun oluşturulamadığını vurgulayarak, “Sektör; seri genelgelerle dizayn ve disipline edilmektedir. Bu tebliğlerden GTS, sektörün kâbusu olup gübre sektörünün önünü aşılmaz bir bariyer gibi kapatmıştır” dedi. Tebliğin çıkış noktasının EYP (El Yapımı Patlayıcı) yapımında kullanılan nitrat bazlı gübrelerin takip edilmesi olmasına rağmen, yönetmeliğin tüm gübreleri kapsayacak şekilde genişletildiğine işaret eden Emül, GTS ile oluşacak tüm maliyetlerin çiftçiye yükleneceğini, zaten yüksek olan bitkisel üretim maliyetlerinin daha da yükselerek maliyet artışının sebze ve meyve fiyatlarına da yansıyacağını kaydetti.

“Yüklenici firma kazançlı çıkacak” iddiası

EYP kapsamında patlama özelliği bulunan amonyum nitrat gübresinin satışının halihazırda yasak olduğuna dikkat çeken Emül, “Gübre sektöründe EYP kapsamındaki ürünlere DNA markör ve kare kod, diğer ürünlere kare kod uygulaması maliyeti 300 milyon TL. EYP kapsamı dışındaki ürünler de dahil edildiğinde toplam maliyet 600 milyon TL’ye ulaşacak. 15 bine yakın satış noktasına kamera sistemi kurulacak olması ve bunun tek bir GSM şirketiyle yapılması maliyeti yıllık 40 milyon TL. Sistemin tek bir yüklenici firma tarafından yapılacak olması, yıllarca tek bir firmadan başka kimsenin kazançlı çıkmayacağı ve tek bir firmanın kazanç sağlamasının rekabet kurallarına aykırı olduğu kanaatini oluşturuyor” diye konuştu.

“Üretim kapasiteleri gerileyecek”

Sistemin kolay uygulanabilir olmaması nedeniyle üretim kapasitelerinin yüzde 25 ila 30 arasında gerileyeceğini aktaran Emül, yüzde 90 oranında dışa bağımlı olan sektörün özel gübre ihracatının da olumsuz etkileneceğini, yabancı firmalarının zorluklardan dolayı Türkiye’den çekilme riski bulunduğunu kaydetti. Emül şunları söyledi: “Firmalar olarak herhangi bir takibin içerisinde olmak ile ilgili bir sorunumuz yok. Ancak tek bir yüklenici firma tarafından yapılan bu sistem, yüksek maliyetli ve kolay uygulanabilir olmadığı gibi, Türk tarımına da hiçbir katkısı yoktur. Ortada yazılım dışında yerli ve milli bir durumda yoktur. Sistemin yalnızca EYP yapımında da kullanılma riski olan nitrat bazlı gübrelere uygulanmasını, EYP yapımında kullanılmayan organik ve inorganik diğer gübrelerde uygulanmamasını istiyoruz. Zira tüm gübrelerde uygulanması, kurunun yanı sıra yaşın da yakılması misali sektöre büyük zarar verecek ve kapasite kullanımı sorunu yaşatarak gübre sektörünü çökertecektir. Cumhurbaşkanımızın direktifleri ile gübre sektörü temsilcileri ve bürokratların biraraya gelerek GTS sorununa tez zamanda kalıcı bir çözüm bulunmasını istiyoruz.”

Uygulama Ocak 2018'de başladı

Sistem ile herhangi bir bombalı saldırının olduğu yerden alınan toz örnekleriyle EYP’de gübre kullanılıp kullanılmadığı¸ kullanılmışsa hangi fabrikada çuvallanarak kim tarafından satın alındığının belirlenmesi öngörülüyor. 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle başlayan uygulamanın ardından gübre üreticileri “ek maliyet” gerekçesiyle uygulamanın yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istemiyle Danıştay’da dava açmıştı. Danıştay 10. Dairesi yürütmenin durdurulması talebini reddetti. Uygulamanın milli güvenlik ve kamu yararı gözetilerek çıkarıldığına vurgu yapılarak, gübre takip sisteminin devam etmesi karara bağlandı.