Koronavirüs salgınında ölü sayısı 80’i geçti, küresel piyasalar gelişmeleri yakından takip ederken turizm sektörü panikte… Çin hükümeti ülkedeki tüm seyahat acentelerine turları durdurmaları talimatını verirken, Wuhan dahil 17 kentte 50 milyon Çinli karantinaya alındı. Çin Ulaştırma Bakanı Yardımcısı Liu Xiaoming yeni yıl tatilinin ilk gününde geçen yıla göre yapılan seyahatin yüzde 28.8 düştüğü bilgisini verdi.

Açıklamaya göre sivil havacılık seyahati yüzde 41.6, demiryolu seyahati yüzde 41.5 ve karayolu seyahati yüzde 25 düştü. S&P 500 şirketlerinin son 12 aydaki toplam gelirinin yüzde 6’sı Çin’den geldi. Seyahat şirketlerinin dünya borsalarında işlem gören hisseleri sert düşüşler kaydetti. Lufthansa, EasyJet ve AirFrance KLM’de kayıplar yüzde 4,5’i aştı. Lüks moda evi Burberry hisselerinde bile yüzde 5,2’lik düşüş var. Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1.83 düştü. Avrupa borsalarında DAX, FTSE ve CAC yüzde 2’nin üzerinde düşüş yaşarken, ABD borsaları da düşüşle açıldı. Çinli yetkililer ilk Wuhan kentinde görülen ve bilim insanlarına göre yılan gibi yaban hayvanlardan insana geçtiği düşünülen 2019-nCoV isimli yeni koronavirüs salgınında ölü sayısının 81 olduğunu teyit ederken, vaka sayısı da 2.884'e ulaşarak 3 bine yaklaştı. Çinli turistlerin yurtdışı seyahatlerini ciddi şekilde sekteye uğratan salgın, başta Çin olmak üzere birçok ekonomiye şimdiden etki etmeye başladı.

Çin hükümeti ülkedeki tüm seyahat acentelerine turları durdurmaları talimatını verirken, Wuhan dahil 17 kentte 50 milyon Çinli karantinaya alındı. Wuhan’dan kendi elçilik çalışanlarını ve vatandaşlarını tasfiye etmek isteyen ülkelerin seferleri dışında herhangi bir uçak havalanmıyor. Cumartesi günü Çin Ulaştırma Bakanı Yardımcısı Liu Xiaoming Yeni Yıl tatilinin ilk gününde geçen yıla göre yapılan seyahatin yüzde 28.8 düştüğü bilgisini verdi. Açıklamaya göre sivil havacılık seyahati yüzde 41.6, demiryolu seyahati yüzde 41.5 ve karayolu seyahati yüzde 25 düştü.

Tüm bunların küresel piyasalar ve ekonomiler üzerinde ciddi etkileri oluyor. 50 milyonun karantina altına alınması ve genel seyahat engellerinin dışında salgından korunmak isteyen vatandaşlar halka açık yerlere gitmekten kaçınıyor ve bu alışverişlere de doğrudan yansıyor. FactSet verilerine göre S&P 500 şirketlerinin son 12 aydaki toplam gelirinin yüzde 6’sı Çin’den geldi - bu ABD dışında tüm ülkelerden daha yüksek bir oran. En büyük etkinin ise küresel turizm sektöründe hissedilmesi bekleniyor. Seyahat şirketlerinin dünya borsalarında işlem gören hisseleri sert düşüşler kaydetti. Lufthansa, easyJet ve AirFrance KLM’de kayıplar yüzde 4,5’i aştı. Lüks moda evi Burberry hisselerinde bile yüzde 5,2’lik düşüş var. Yeni Yıl tatili nedeniyle birçok Asya piyasasının kapalı olduğu pazartesi günü Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1.83 düştü. Avrupa borsalarında DAX, FTSE ve CAC yüzde 2’nin üzerinde düşüş yaşarken, ABD borsaları da düşüşle açıldı.

Gelişen ülke varlıkları da düşüşte

Yatırımcıların Çin’den çıkan salgının ekonomik etkilerinden endişe etmeye başlamasıyla gelişmekte olan ülke paraları ve hisseleri de haftaya düşüşle başladı. Asya piyasaları tatil nedeniyle düşük işlem hacimli işlemlerde sert düşüşler yaşarken, Çin yuanı offshore piyasada üç haftanın en düşük düzeyine geriledi. Güney Afrika randı iki haftadan uzun bir sürenin en kötü gününü yaşarken, Türk lirası da dolar karşısında hafif bir kayıpla haftaya başladı. Petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte Rus rublesi ise üç haftanın en düşüğüne geriledi. MSCI gelişmekte olan ülkeler endeksi yüzde 0.7 düşerken, MSCI gelişen ülke para birimleri endeksi yüzde 0.3 düştü.

Almanya da vatandaşlarını tahliye edebilir

ABD, Japonya, İngiltere, Fransa ve İspanya’nın ardından Almanya da Çin’in Hubei bölgesinde ve Wuhan kentinde bulunan vatandaşlarını tahliye etmeyi değerlendiriyor. Almanya Dışişleri Bakanı Maas yaptığı açıklamada, “Ayrılmak isteyen tüm Almanların olası tahlilesi konusunu değerlendiriyoruz” dedi ve Alman vatandaşlarının çok gerekli olmadıkça Çin’e seyahat etmekten kaçınmaları gerektiğini söyledi. Endonezya Kamu Denetçiliği Kurumu ise virüs nedeniyle Çinlilerin ülkeye girişlerinin geçici süreyle yasaklanması çağrısı yaptı.

Brent bir yılın en düşüğüne geriledi

Virüsün sınırları da aşarak etki alanını genişletmesine ilişkin endişeler yatırımcı nezdinde altın ve devlet tahvili gibi güvenli liman varlıklara yönelimi güçlendirirken, küresel ekonomiyi olumsuz etkileyeceği beklentisi petrol fiyatlarını yüzde 3’e yakın düşürdü. Brent Petrol haftanın ilk gününde yüzde 2,80 düşüşle 60 doların altına inerek 59 dolarla son bir yılın en düşük düzeyini görürken, Batı Teksas Petrolü de yüzde 2,97 düşüşle 52,58 dolara geriledi. Altının onsu ise yüzde 1 yükselişle 1.582 doların üzerine çıktı. Gelişmelere paralel ABD merkezli yatırım bankası JP Morgan 2020 sonu petrol tahminini 62 dolar olarak açıkladı.

Türkiye’de iptaller 20 bine çıkabilir!

Selenay YAĞCI

Türkiye’ye gelen Çinli turist sayısı her yıl artış gösterirken, şubat ayında tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’ye yönelik turlarda da iptaller başladı. Salgın Çinli turistlerin üç haftalık tatiline denk gelirken, turizm sektörü Türkiye’ye gelen Çinli turist sayısının etkileneceğini belirtiyor. “Çin’de paket satışlar durmuş durumda” diyen Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu üyesi Hamit Kuk, geçen hafta acentalarda satışların yüzde 50 düştüğünü, bu kararla birlikte yüzde 100 düşüş olacağını belirtti. Geçen hafta 5 bin tatilin iptal olduğunu ve bunun da yaklaşık 10 bin Çinli turisti bulduğunu belirten Kuk, bu hafta iptallerin 20 bine çıkabileceğini ifade etti. Türkiye’ye en çok Çinli turist getiren şirketlerden biri olan Dorak Holding CEO’su Ahmet Serdar Körükçü ise “Cuma günü itibarıyla Çin’den gelen misafirlerden iptallerin arttı. Çin hükümet tarafından önce 3 şehirde olan uçak iptalleri şu an 17 şehre ulaştı. Gruplarımızın iptalleri gelmeye devam ediyor. Bu haftayı takip ederek iptallerin devamını ve zararı göreceğiz. Şu anda Türkiye’deki gruplarımız havalimanlarındaki termal kameralardan geçiyor. Mevcut misafirlerimize bizde elimizden gelen güvenlik önlemini alıyoruz. Rehberlerimiz, otel ve restoranlarımız gerekli bilgiye sahip” diye konuştu.

En çok İstanbul, Efes, Kapadokya, Pamukkale'nin etkileneceğini belirten Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, Çin’de workshop düzenleyeceklerini ancak bu olaylardan sonra Ekim ayına ertelediklerini söylerken, Kapadokya Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Başkanı Yakup Dinle ise seyahat kararının en çok Kapadokya’yı etkileyeceğini belirterek, “Bölgede otel doluluğunun yüzde 50’si Çinli turistlerden sağlanıyordu” dedi. Türkiye’de 2019 ilk 11 ayında yüzde 9’luk artışla 403 bin 739 turist geldi. Global Blue verilerine göre son yıllarda Türkiye’de en çok harcama yapan Çinli turistler, 2019 yılında yüzde 4’lük bir büyüme ile liderliğini korudu. Toplam Tax Free satışlarda yüzde 13’lük paya sahip Çinlilerin, Türkiye’de alışveriş başına düşen averaj harcama ise 3 bin 838 lira.