En Sıcak Konular

Uğur Tandoğan
Ekonomim.com

Uğur Tandoğan
17 Ocak 2017

Kontrol merkeziniz nedir?



Kontrol merkeziniz nedir?

Dünya 

Ah bu öğrenciler

Bir dersten zayıf not alan tembel öğrenciye “Neden zayıf not aldın?” diye sorduğunuzda şu cevapları alabilirsiniz: “Öğretmen, sınıfta çözmediğimiz problemlerden sordu. Verilen zaman çok kısa idi. Sınıf çok sıcaktı. Sınıf çok soğuktu. Dışardan feci gürültü geliyordu.” Gördüğünüz gibi, nedenler arasında birinci tekil şahısla başlayan bir cümleye pek rastlanmaz. Zayıf alması, hep kendisi dışında olan faktörlerden kaynaklanmaktadır. Böyle bir öğrencinin ikinci sınavda da zayıf alma olasılığı çok yüksektir. Ama eğer öğrenci birinci sınavda zayıf aldığında “Ben çalışamamıştım” diyorsa, başarısızlığının sorumluluğunu yükleniyorsa, ikinci sınavda yüksek not alma olasılığı yüksektir.

Dışsal kontrol merkezi

Yaşamda karşılaştığımız sonuçlar, bir çok faktörün etkisinde ortaya çıkar. Örneğin, öğrencinin aldığı notta bir çok faktör etkilidir. Bu faktörlerden bir kısmı kişiyle ilgilidir, bir kısmı da kişinin kontrolü dışındadır. Ama örnekteki birinci öğrenci, başarısızlığının nedenini hep dışsal faktörlere bağlamaktadır. Buna psikolojide “Dışsal kontrol merkezi” (External locus of control) denmektedir. Tanımladığımız bu davranış biçimine yalnız sınava giren öğrencilerde rastlamayız; yaşamın her aşamasında tanık oluruz. Dışsal kontrol merkezli kişiler, yaşamlarındaki başlarına gelen her olayda hep dış faktörlerin rol oynadığına inanırlar. Örneğin, bir sınavda zayıf mı aldı: Suç, öğretmendedir. Ama kendisine şu soruyu sormaz: Acaba ben yeterince çalıştım mı? Örneğin, birisi ona kötü mü davrandı: Suç, o kişidedir. Ama kendisine şu soruyu sormaz: Acaba ben ona iyi davranıyor muyum?

İçsel kontrol merkezi

Dışsal kontrol merkezinin karşısında bir de “İçsel kontrol merkezi” (Internal locus of control) vardır. İçsel kontrol merkezli kişi, yaşamında cereyan eden olaylarda sorumluluğu üstlenir. Yukarıdaki sınav örneğinde olduğu gibi, zayıf not aldığında bunun kendisinin çalışmama eyleminin bir sonucu olduğu bilincindedir. Yaşam gemisinin kaptanının kendisi olduğunu ve gideceği limanların kendi kontrolünde olduğunu bilir. Eğer bir limana varamamışsa olayı denize, havaya veya pusulaya bağlamaz. Örneğin, pusula bozuk olduğu için istemediği bir limana çıkmışsa “Hata benim. Pusulayı yola çıkmadan kontrol etmeliydim” deme yürekliliğine sahiptir. Yaşamda gördüğümüz bütün başarılı insanlar, içsel kontrol merkezli insanlardır. Yaşam tuvallerindeki tüm fırça izlerinin kendi eserleri olduğuna inanırlar ve de kendi eserleridir.

Uyanık kontrol merkezi

Kişilik psikolojisine göre insanları içsel ve dışsal kontrol merkezli diye iki sınıfa ayırabiliriz. Bir üçüncü grubu da “Uyanık kontrol merkezli” olarak tanımlayabiliriz. Bu kişiler başarılarını kendilerine, başarısızlıklarını dış faktörlere bağlarlar. Örneğin, uyanık kontrol merkezli öğrenci, başarılı ise şöyle der: “Bu dersten AA aldım”. Eğer sınavda başarısız ise “Hoca FF vermiş” der .

Belki öğrencilik yıllarındaki uyanıklığı hoş görebilir, “Tipik öğrenci işte” deyip gülüp geçebiliriz. Bu davranış biçimi ileri yaşlarda da devam ederse, rahatsız edici olabilir. Örneğin aile yaşamında, “uyanık kontrol merkezli” kişinin imzası, doğru sonuçlanmış kararların altında hep vardır. Ama doğru sonuçlanmamış konularda ise hep dış çevre koşulları rol oynar. Eşi, bu duruma sevgi nedeniyle bir noktaya kadar katlanabilir, ama sonuna kadar katlanmayabilir.

Bazı durumlarda, uyanık merkezli kişi zarar da verir. Örneğin, bu kişi bir spor takımı çalıştırıcısı olsun. Takımı yendiğinde, galibiyet hep onun stratejisi sonucudur. Ama takım yenilirse, nedeni , hakemdir; öz eleştiri yapıp, yanlışlarından öğrenmez. Bu durumdaki bir takım, küme düşmeye mahkumdur. Politikada ise uyanıklık, utanmazlığa kadar uzayabilir. Örneğin, dünyadaki genel durumun da bir sonucu olarak göstergeler olumlu ise, utanmaz merkezli politikacı tüm parsayı kendi toplar. Ama alınan kararlar sonucu ülke bir batağa saplanılırsa, neden hep dışardaki bir merkezdir. Utanmaz merkezli politikacıların ülkelerinin burnu bataktan çıkmaz.

Sonuç

İçsel kontrol merkezli olmak gerekir. Unutmayın, kişiler kendi hayat hikayelerini kendileri yazarlar.


Bu yazı 3,295 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 26 Mart 2024 Nereden nereye
    • 19 Mart 2024 Çalışma saatleri azalırken
    • 12 Mart 2024 Başarılı üç güzel insan
    • 5 Mart 2024 Çalışma düzeninde esneklik: Hibrit çalışma
    • 27 Şubat 2024 Bir cesur yürek daha durdu
    • 20 Şubat 2024 Akıllı telefona akılsızca bağımlılık
    • 13 Şubat 2024 Bulutlara nasıl bakıyorsunuz?
    • 6 Şubat 2024 İşten çıkarmalar üzücüdür
    • 30 Ocak 2024 Etik ve meslekler
    • 30 Ocak 2024 Etik ve meslekler
    • 23 Ocak 2024 Bir motor yolculuğu
    • 16 Ocak 2024 Yeni bir yıla başlarken (2)
    • 9 Ocak 2024 Yeni bir yıla başlarken
    • 26 Aralık 2023 Toplam ücret paketinde seyahat
    • 19 Aralık 2023 Mangal partisi
    • 12 Aralık 2023 Toplu işten çıkarmalarda iletişim
    • 5 Aralık 2023 Faydalı bir meyve ve zararlı üretimi
    • 28 Kasım 2023 Selden geçip kumda boğulmak
    • 21 Kasım 2023 İnsan sesine hasretim
    • 14 Kasım 2023 Taylor Swift diye bir yıldız




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    8,767 µs