0 0 0000

Bütçede bardağın dolu ve boş tarafları

Bütçede bardağın dolu ve boş tarafları

GEÇTİĞİMİZ ay açıklanmayan Temmuz ayı sonuçları, Ağustos ayı ile beraber, bir süre önce açıklandı.

2008 yılının ilk sekiz aylık bütçe sonuçlarına baktığımızda, bardak bütünüyle dolu da değil, boş da... Bardağın hem dolu hem de boş tarafı göze çarpıyor.

DOLU TARAFLARI

- 2007 yılının ilk sekiz ayında, 8 milyar 427 milyon YTL açık veren bütçe, 2008 yılının tamamında 18 milyar YTL açık öngörülmesine karşılık, yılın sekiz aylık döneminde 4 milyar 610 milyon YTL fazla verdi.

- 2007 yılının ilk sekiz ayında 28 milyar 552 milyon YTL olan "faiz dışı fazla", bu yılın aynı döneminde, 40 milyar 926 milyon YTL olarak gerçekleşti.

- Gelirlerde, yüzde 7,5 olan hedef, katlanarak 15,3’e ulaşmış durumda.

- Vergi gelirleri için öngörülen yüzde 12’lik yıllık artış hedefi de aşılarak, yüzde 12’ye ulaşmış. Özellikle kurumlar vergisinde, yıllık hedefin de yüzde 25 civarında aşılacağı,

- Giderlerin ise, yüzde 9,1 olan yıllık hedefin, yarısı kadar yani yüzde 4,7 arttığı,

göze çarpıyor.

Bunlar bardağın dolu tarafları...

BOŞ TARAFLARI

Bardağın, dolu taraflarına bakınca "Canım bu kadar dolu tarafı gördükten sonra, boş tarafı önemli değil" diye düşünenler olabilir.

"Haklısınız" demeyi çok isterdik ama diyemiyoruz.

Nedenine birlikte göz atalım.

Gelirlerin içerisinde;

- 2.1 milyar YTL, Türk Telekom’un halka arzından,

- 5 milyar YTL’si, GAP projelerinin finansmanı için kullanılacak fon nakit fazlası olarak, Özelleştirme Fonu’ndan,

- 1,3 milyar YTL, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan

olmak üzere, bütçeye gelir olarak aktarılan 8,4 milyar YTL var. Bunlar, olağan gelir sayılmayıp, "bir defalık gelir" kabul ediliyor. Basit bir örnek verirsek, İŞSİZLİK SİGORTASI FONU’NDAKİ İŞSİZİN PARASINI, BÜTÇEYE AKTARIP GELİR YAZMAK OLAĞAN DEĞİL!..

Bir defalık gelir tutarı olan 8,4 milyar YTL’yi göz ardı ettiğimizde, 2008 yılının ilk 8 aylık bütçesi, yaklaşık 4 milyar YTL açık vermiş oluyor.

Bu arada, SSK ve Bağ-Kur prim affı nedeniyle toplanan, yaklaşık 3 milyar YTL var.

Bu da bütçeden sosyal güvenlik kurumlarına aktarılan parayı 3 milyar YTL azalttı ve doğal olarak, ilk sekiz ayın sonuçlarına olumlu yansıdı. Aksi halde, açık 7 milyar YTL olacaktı.

KDV VE ÖTV

Vergi gelirlerine baktığımızda, ithalattaki artışın da etkisiyle, "İthalde Alınan KDV" de yüzde 15 olan hedefin yüzde 23 olarak gerçekleştiği fark ediliyor. Ancak "Dahilde Alınan KDV" yönünden durum farklı. Yüzde 7,6 artış var ama bu artış, enflasyonun çok altında.

ÖTV gelirlerindeki artış da yıllık hedefin ve enflasyonun gerisinde.

Dün Hürriyet’te okudunuz; ekonomideki durgunluk, devletin en yüksek vergi kalemi olan dolaylı vergilere de yansıdı. Tüketimin ve ekonomik canlılığın göstergesi olarak bilinen dolaylı vergi tahsilatı, yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre "reel olarak" sadece yüzde 3.7 arttı. Böylece, KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerin, vergi gelirleri içindeki payı da 64’e geriledi.

ÖTV ve KDV gelirlerindeki reel gerileme, yurt içi talepte yaşanan daralma ve durgunluğun, önemli bir göstergesi. Ayrıca, Ağustos ayında, kapasite kullanım oranı, yüzde 4,1 azalarak yüzde 76,2 ’ye gerilemiş ve son yıllardaki en hızlı düşüşlerden biri yaşanmış. TUİK’e göre, bu düşüşün nedeni, yüzde 43,3 oranındaki talep yetersizliğinden kaynaklanıyor. Öte yandan, 25 çeyrektir büyüyen Türkiye’de, büyümenin son çeyrekte 1,9 olarak gerçekleşmesi de, talepteki daralmanın bir başka göstergesi...

Bu yazı 1,810 defa okundu.