Binek Otomobillerin Alışında Ödenen Vergilerin Durumu, Amortisman Uygulaması Ve Muhasebe Kaydı
Metin BAŞER
E. Vergi Müfettişi
I-GENEL BİLGİ:
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL’yi, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortismana tabi tutarı 300.000 TL’yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. (Anılan hükümler hem ticari kazanç sahibi gelir vergisi mükellefleri hem de kurumlar vergisi mükellefleri için geçerlidir.)
Amortismanlarla ilgili olarak getirilen 160.000 TL ve 300.000 TL’lik sınır tutarlar her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak yeniden belirlenecektir. Fakat, bu hükmün uygulanmasında, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar ne ise amortisman süresince aynı tutar dikkate alınacak ve amortisman ilk iktisap tarihinde yürürlükte olan tutar üzerinden ayrılacaktır.
Amortismanlara ilişkin gider kısıtlaması 7194 sayılı Kanunun yayımlandığı 7/12/2019 tarihinden itibaren iktisap edilen binek otomobillere uygulanacak olup, 7/12/2019 tarihinden önce iktisap edilmiş binek otomobillerde ise amortisman, değişiklik öncesi hükümlere göre, yukarıda belirtilen sınırlamalar uygulanmadan gider yazılabilecektir.
(1) 7194 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi ile 193 sayılı GV Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (7) numaralı bentlerine sırasıyla aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.
GVK 40/(1)………………(7194 sayılı kanunun 13 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019 )(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla (310 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)
GVK 40/(7) “ Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar. (İşletmeye dâhil olan gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar, yapıldığı yılda doğrudan gider yazılabilir.) (Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli (310 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı (310 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2020 yılında uygulanmak üzere) 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)
(2) 7194 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ile 193 sayılı GV Kanunun 68 inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı ben aşağıdaki gibi değiştirilmiştir.
GVK 68/ 4. Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar (amortismana tâbi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde aynı Kanunun 328 inci maddesine göre hesaplanacak zararlar dahil).(7194 sayılı kanunun 14 üncü maddesiyle eklenen parantez içi hüküm; Yürürlük: 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019) (Şu kadar ki özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.) 7194 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde “Bu Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddeleri 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” hükmüne yer verilmiştir.
II-) BİNEK OTOMOBİLİN İLK ALIŞINDA ÖDENEN ÖTV VE KDV NİN GİDER OLARAK KAYITLARA ALINMASI AMORTİSMAN UYGULAMSI VE MUHASEBE KAYDI:
ÖRNEK:
(X) A.Ş. 01.03.2020 tarihinde Net fiyatı 135.000 TL olan bir BİNEK otomobili satın almıştır. Söz konusu araç için 75.000 TL ÖTV, 37.800 TL’de KDV ödenmiştir. Mükellef kurum satın almış olduğu binek otomobili için ödediği KDV ve ÖTV tutarlarını gider olarak kayıtlarına intikal ettirmiştir.
7194 sayılı Kanun ile GVK 40’ıncı maddesinde yapılan değişiklik uyarınca binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 140.000 (2020 YILI İÇİN) Türk lirasına kadar lık kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. (X) A.Ş.’nin almış olduğu binek otomobili için ödemiş olduğu KDV’nin indirimi zaten mümkün değildir. Ödenen ÖTV tutarının ve KDV tutarının gider olarak kaydedilmesi ya da maliyete atılması hususunda mükellefler seçimlik hakka sahiptirler. Buna göre (X) A.Ş.’nin binek otomobil alımına ilişkin ödediği KDV ve ÖTV tutarı toplamı olan 112.800 TL’nin 2020 için belirlenen 140.000 TL’lik haddin altında kalması dolayısıyla tamamının gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
-------------------01/03/2020----------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 112.800
254-Taşıtlar 135.000
102-Bankalar 247.800
Araç alışı
-----------------------------------------------------------
7194 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca ticari kazancın tespitinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 TL olan ve 2020 için belirlenen 160.000 TL’lik haddin altında kalan söz konusu binek otomobil için herhangi bir amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır. Buna göre normal amortisman usulüne göre kıst amortisman ayrılmasına da dikkate edilmek suretiyle mükellef kurumun 31.03.2020 de 1’inci geçici vergi dönemi itibariyle yapacağı amortisman kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
(135.000 TL x %20 / 12 = 2.250.- )
--------------------31/03/2020------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 2.250.-
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 2.250.-
Amortisman gideri
----------------------------------------------------------------
(X) A.Ş. 01.03.2020 Tarihinde Net fiyatı 170.000 TL olan bir binek otomobili satın alması durumunda ise yapılması gereken kayıtlar ve vergisel durum farklılık arz etmektedir. Mükellef kurumun net satış fiyatı 170.000 TL olan araç için 102.000 TL ÖTV, 48.960 TL’de KDV ödemiş olduğunu ve KDV ve ÖTV ödemelerini gider olarak kayıtlarına intikal ettirdiğini kabul edelim. Binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 140.000 Türk lirasına kadar lık kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceğinden toplam tutarı 150.960 TL olan ÖTV ve KDV ödemesinin 140.000 TL’lik kısmı gider olarak dikkate alınabilecek kalan 10.960 TL ise KKEG olarak 689- Diğer Olğ. Dışı Gid.ve Zararlar hesabına aktarılacaktır.
-------------------01/03/2020----------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 140.000
689-Diğer Olğ.Dışı Gid.ve Zararlar (KKEG) 10.960
254-Taşıtlar 170.000
102-Bankalar 320.960
Araç alışı
-------------------------------------------------------------------
Kurum kazancının tespitinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabileceğinden 1.nci geçici vergi döneminde ayrılacak olan amortisman tutarı olan (170.000 x %20 / 12 =) 2.833,33 TL’nin (160.000/170.000 x 2.833,33) 2.666,66 TL’si Genel Yönetim Giderleri hesabına kalan tutar olan 166,67 KKEG olarak 689- Diğer Olğ. Dışı Gid.ve Zararlar hesabına aktarılacaktır. Binek otomobiller için kıst amortisman uygulanması gerektiği unutulmamalıdır.
Mükellef kurumun 31.03.2020 de 1’inci geçici vergi dönemi itibariyle yapacağı amortisman kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır.
--------------------------------31/03/2020------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 2.666,66
689-Diğer Olğ.Dışı Gid.ve Zararlar (KKEG) 166,67
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 2.833,33
Amortisman gideri
--------------------------------------------------------------------------
III-) BİNEK OTOMOBİLİN İLK ALIŞINDA ÖDENEN ÖTV VE KDV NİN MALİYET OLARAK KAYITLARA ALINMASI AMORTİSMAN UYGULAMSI VE MUHASEBE KAYDI:
(Y) A.Ş. 01.03.2020 tarihinde Şirket yöneticisinin kullanımı için net satış fiyatı 130.000 TL olan bir binek otomobili satın almıştır. Söz konusu araç için 75.000 TL ÖTV, 36.900 TL’de KDV ödenmiştir. Mükellef kurum satın almış olduğu binek otomobili için ödediği KDV ve ÖTV tutarlarını maliyet olarak kayıtlarına intikal ettirmiştir.
---------------------01/03/2020------------------------
254-Taşıtlar 241.900
102-Bankalar 241.900
Araç alışı
----------------------------------------------------------
7194 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca ticari kazancın tespitinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi dahil ilk iktisap bedeli 241.900 TL olan ve 2020 için belirlenen 300.000 TL’lik haddin altında kalan söz konusu binek otomobil için herhangi bir amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.
Mükellef kurumun 31.03.2020 de 1’inci geçici vergi dönemi itibariyle yapacağı amortisman kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır. Kıst amortisman uygulanmasına dikkat edilmelidir.
(241.900 x %20 /12 = 4.016,66 TL)
--------------------------------31/03/2020------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 4.016,66
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 4.016,66
Amortisman gideri
(Y) A.Ş.’nin 01.03.2020 tarihinde Şirket yöneticisinin kullanımı için değeri 170.000 TL olan bir binek otomobili satın alması durumunda ise yapılması gereken kayıtlar ve vergisel durum farklılık arz etmektedir. Mükellef kurumun net fiyatı 170.000 TL olan araç için 102.000 TL ÖTV, 48.960 TL’de KDV ödemiş olduğunu ve KDV ve ÖTV ödemelerini maliyet olarak kayıtlarına intikal ettirdiğini kabul edelim.
---------------------01/03/2020------------------------
254-Taşıtlar 320.960
102-Bankalar 320.960
Araç alışı
----------------------------------------------------------
7194 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca ticari kazancın tespitinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi dahil ilk iktisap bedeli olan 320.960 TL 2020 yılı için belirlenen 300.000 TL’lik haddi aştığından aşan kısma isabet eden amortisman giderinin KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Buna göre; 2020 yılı 1’inci geçici vergilendirme döneminde ayrılabilecek amortisman tutarı olan (320.960 x %20 / 12=) 5.349,33 TL’nin (300.000 / 320.960 x 5.349,33 =) 4.999,99 TL’si Genel Yönetim Giderleri hesabına kalan tutar olan 349,33 TL KKEG olarak 689- Diğer Olğ. Dışı Gid.ve Zararlar hesabına aktarılacaktır. Binek otomobiller için kıst amortisman uygulanması gerektiği unutulmamalıdır.
Mükellef kurumun 31.03.2020 de 1’inci geçici vergi dönemi itibariyle yapacağı amortisman kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır.
--------------------------------31/03/2020------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 4.999,99
689-Diğer Olğ.Dışı Gid.ve Zararlar (KKEG) 349,34
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 5.349,33
Amortisman gideri
--------------------------------------------------------------------
IV-) İKİNCİ EL BİNEK OTOMOBİLİN ALIŞINDA ÖDENEN KDV NİN MALİYET OLARAK KAYITLARA ALINMASI , AMORTİSMAN UYGULAMASI VE MUHASEBE KAYDI:
(X) A.Ş. 01.03.2020 tarihinde yöneticilerin kullanımı için (C) Ltd.Şti.’den KDV hariç satış tutarı 130.000 TL olan bir binek otomobili satın almıştır. (C) Ltd.Şti. %1 oranında KDV ye tabi araç satışı için KDV dahil 131.300 TL’lik bir fatura kesmiş, (X) A.Ş. toplam tutarı aynı gün ödemiştir. (X) A.Ş. ödemiş olduğu 1.300 TL’lik KDV tutarını gider olarak kayıtlarına intikal ettirmiştir.
7194 sayılı Kanun ile GVK 40’ıncı maddesinde yapılan değişiklik uyarınca binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Buna göre (X) A.Ş.’nin binek otomobil alımına ilişkin ödediği KDV tutarı olan 1.300 TL’nin 2020 için belirlenen 140.000 TL’lik haddin altında kalması dolayısıyla tamamının gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
------------------/01/03/2020-------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 1.300
254-Taşıtlar 130.000
102-Bankalar 131.300
Araç alışı
---------------------------------------------------------
7194 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca ticari kazancın tespitinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 160.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 130.000 TL olan ve 2020 için belirlenen 160.000 TL’lik haddin altında kalan söz konusu binek otomobil için herhangi bir amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.
Buna göre normal amortisman usulüne göre kıst amortisman ayrılmasına da dikkate edilmek suretiyle mükellef kurumun 31.03.2020 de 1’inci geçici vergi dönemi itibariyle yapacağı amortisman kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
(130.000 TL X %20 / 12 =2.166,66)
-------------------31/03/2020---------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 2.166,66
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 2.166,66
Amortisman gideri
-----------------------------------------------------------------
Mükellef kurumun ödemiş olduğu KDV’yi maliyet olarak kayıtlarına intikal ettirdiği durumda ise taşıtın iktisabında yapacağı muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
------------------/01/03/2020-------------------------
254-Taşıtlar 131.300
102-Bankalar 131.300
Araç alışı
----------------------------------------------------------------
7194 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca KDV’nin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 300.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Dolayısıyla katma değer vergisi dahil ilk iktisap bedeli 131.300 TL olan ve 2020 için belirlenen 300.000 TL’lik haddin altında kalan söz konusu binek otomobil için herhangi bir amortisman gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır. 1’inci geçici vergilendirme dönemi sonunda ayrılacak amortismana ilişkin muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.
(131.300 TL x %20 / 12 =2.188,33)
-
------------------31/03/2020---------------------------
770- Genel Yönetim Giderleri 2.188,33
257-Birikmiş Amortismanlar (-) 2.188,33
Amortisman gideri
-------------------------------------------------------------
V-SERBESET MESLEK ERBAPLARI İÇİN UYGULMA:
GVK 68. Maddesin 4. fıkrasında yapılan değişiklik ile de Binek araçların ilk alış ve İkinci el alışında ve amortisman gideri uygulaması yukarıda izah edildiği gibi olacaktır. Yapılacak işlemler Defter beyan sistemine kayıt edilecektir. 01/06/2020
KAYNAK:
193 SAYILI GVK
7194 SAYILI KANUN
311 SERİ NOLU GVK GN.TB.
TÜRMOB SİRKÜLER
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle