Sanayide 110 aydır görülmeyen deprem

Sanayide 110 aydır görülmeyen deprem

|Hürriyet Gazetesi| |30.12.2008|

KRİZ vardı, yoktu, teğet geçtiydi, geçecekti derken, her gün sevimsiz bir tablo ortaya çıkıyor. Bunlara baktığımızda, özellikle sanayicinin çok zor durumda olduğu net olarak anlaşılıyor.

Örneğin, sanayi üretim endeksi, son 83 ayın en kötü performansını sergiliyor. Sanayi üretimi kasım ayında yüzde 8.5, imalat sanayinde yüzde 10.3 gerilemiş. İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı’nda ise, 1999 yılı depreminden bu yana aylık olarak yüzde9.7 ile en hızlı düşüş 2008 yılı Kasım ayında gerçekleşmiş!..

EN HIZLI GERİLEME

İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı Ağustos 1999 depreminden hemen sonra Eylül1999’da yüzde 13.0 gerilemiş ve o günden bu yana hiç bu kadar yüksek gerileme yaşanmamıştı. Son 110 aydır Kapasite Kullanım Oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9’un üzerinde, ilk kez geriliyor.

Kapasite kullanım oranındaki gerileme; Ağustos 1999’da 9.5, Ekim 1999’da -8.7, Nisan2001’de -8.7, Kasım 2008’de ise -9.7. Dikkatle incelediğimizde, 2001 krizindeki gerilemenin bile, 2008 Kasımdaki gerilemeye yaklaşamadığını görüyoruz.

GÜVEN ÇÖKÜŞÜ

Bunu ben söylemiyorum. TC Merkez Bankası (TCMB) resmi verilerinde açıklanıyor.

Bilmeyenler için belirtelim, TCMB her ay "Reel Kesim Güven Endeksi"ni oluşturan anketler yapıyor.

Endeksin 100’ün altına inmesi kötümser, 100’den büyük olması iyimser durum anlamına geliyor. İyimser senaryoda, üretim ve tüketim artışı, hızlı büyüme ve ekonomik istikrardan söz edilebilir. Kötümser senaryoda ise üretim ve tüketim eğilimi yavaşlıyor,hatta duruyor. Büyüme yavaşlıyor, tüketici geleceğe ilişkin kötümser baktığı için, tüketim eğilimini azalıyor ve vatandaş beklemeye başlıyor (sözgelimi ev, araba alımını erteliyor).

Kötümser senaryo kısaca, işsizliğin artması, büyümenin yavaşlaması, piyasada para dönmediği için küçük-büyük tüm üretici ve esnafın ödeme sıkıntısına düşmesi, işyeri kapamalarının ve iflasların artması, kısacası ekonominin krize girmesi gibi bir tabloyu yansıtıyor.

KÖTÜMSERLİK 

Merkez Bankası’nın 2007 Ocak ayından bu yana her ay yaptığı anketlere göre oluşturduğu üretici, yani reel kesimin ekonomiye güven endeksi;

Ağustos 2007’de 114.2 yani iyimser bir görüntü sergiliyordu.

Mayıs 2008’de 100.7 yani iyimser ya da kötümser değil,

Ağustos 2008’de 94.8 yani biraz kötümser,

Ekim 2008’de 69.2 yani kötümser,

Kasım 2008’de 54.6 yani çok kötümser oldu.

Yukarıdaki verilere ve aşağıdaki tabloya baktığımızda, Kasım 2008’de reel kesimin ekonomiye güveni çökmüş durumda. Önümüzdeki günlerde açıklanacak Aralık 2008 göstergeleri ile çöküş biraz daha derinleşeceğe benziyor.