29 Ağustos 2025

İhracatçıya müjde

İhracatçılar, işleri gereği yurt dışı seyahatleri en çok olanlardır. Zaten ihracatçıların bu durumları dikkate alınarak ve aynı zamanda daha çok ihracat yapmayı teşvik etmek üzere ihracat tutarına göre 1 ila 5 arasında şirket yetkilisine hususi damgalı kamuoyunda bilinen adıyla yeşil pasaport verilmesi uygulaması Pasaport Kanunu’na eklenmişti. Konuya ilişkin uygulama esasları, 2017/9962 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmişti. 

KÜÇÜK HATALAR BÜYÜK MAĞDURİYETLERE NEDEN OLUYORDU

Bugüne kadarki uygulamada ihracatçıların basit usulü hatalar nedeniyle ilgili Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde dört yıl süreyle tekrar yeşil pasaport alamama gibi ciddi bir mağduriyetleri oluyordu.

Özellikle Türkiye ihracatının artması noktasında Ticaret Bakanlığı bünyesinde bulunan İhracat Genel Müdürlüğü’nün bu konuda bir çözüm üretmek üzere ciddi çalışmalar yapma gayreti içerisinde olduğu zaman zaman kamuoyuna da yansıyordu.

Resmi Gazete’nin 27 Ağustos tarihli sayısında yayımlanan bir Cumhurbaşkanı Kararı ile ihracatçılara büyük mağduriyet yaratan bu konu daha makul bir hale getirildi.

NEYDİ, YENİ KARARLA NE OLUYOR? 

Mevcut uygulamada yeşil pasaport alan ancak daha sonra, örneğin; firmadan ayrılmak gibi nedenlerle yeşil pasaport alma hakkı sona eren bir firma yetkilisinin bu durumu dört gün içerisinde formu onaylayan bölge müdürlüğüne bildirmesi gerekiyordu. Bu bildirimi yerine getirmeyen ihracatçı firmanın tüm yetkilileri dört yıl süreyle tekrar hususi damgalı pasaport alamıyordu. 

Uygulamada ihracatçı firmalarda bazen bürokratik işlemler nedeniyle bu bildirimler süresinde yapılamayabiliyordu. Herhangi bir firma yetkilisi için yeniden yeşil pasaport alınması veya pasaport süresinin uzatılması gibi durumlar nedeniyle gidildiğinde ise iptalin zamanında bildirilmemesinden dolayı kendilerine dört yıl süreyle hususi damgalı pasaport alamayacakları bildiriliyor ve bu da ciddi mağduriyetlere neden olabiliyordu.

Yapılan düzenlemeyle bildirim mecburiyetinde yine işin doğası gereği herhangi bir değişiklik söz konusu değil, ancak bu mağduriyeti giderme anlamında çok önemli bir değişiklik var. Bildirimin süresinde yapılmaması gibi nedenlerle firmanın diğer yetkililerine dört yıl süreyle hususi damgalı pasaport alamamaları için aynı zamanda firmanın ve diğer yetkililerinin esasen normal şartlarda hususi damgalı pasaport alabilme şartlarının bulunmaması gibi bir düzenleme yapılmıştır. Daha açık deyimiyle firmanın diğer yetkilileri devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı bir suç işlememiş olmak, zimmet, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma gibi bir nedenle affa uğramış olsa dahi bir yıldan fazla hüküm giymemiş olmak kaydıyla hususi damgalı pasaport alabilecekler.

PASAPORTUNU İADE ETMEYENİN DURUMU

Yeni düzenlemeyle işten ayrılma vesaire nedenlerle pasaportunu iade etmesi gereken pasaport sahibinin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda kendisine dört yıl süreyle hususi damgalı pasaport verilmemesi söz konusudur. Bu da esasen pasaport alma hakkı ihracatçı firma yetkilisi olma şartına bağlı olan biri açısından, işten ayrılması bu hakkının ortadan kalkması anlamına geleceğinden işin doğası gereğidir. Bununla ilişkin detay prosedür, muhtemelen Bakanlık tarafından ayrıca belirlenecektir.

BİR ÖNERİ VE TEŞEKKÜR 

Yeri gelmişken, Bakanlığın bu konudaki uygulamasında bize göre düzeltebileceği başka konular da bulunuyor. Örnek olarak; Pasaport Kanunu’nun 14. maddesinde ihracatçıya yeşil pasaport verilmesi konusunda “firma yetkilisi” tabiri geçiyor. Buna karşılık konuyla ilgili düzenleme yapan Bakanlar Kurulu Kararı’nın 7’nci maddesinde firma yetkilileri tanımı; firma sahipleri, ortakları ve çalışanları olarak değerlendirilmiştir. Uygulamada “çalışanları” tanımının sadece SGK prim bordrolarında yer alanlar olarak yorumlanması bize göre düzeltilmelidir. Zira, firmaların yönetim kurulunda kısmi zamanlı olarak bulunan ve ücretini huzur hakkı şeklinde alan yönetim kurulu üyeleri de bu kapsama girmelidir. Bu konunun da önümüzdeki günlerde çözüleceğini ümit ediyoruz.

İhracatçılarımız açısından mağduriyete neden olan bu konunun çözüme kavuşturulmasında başta Ticaret Bakanımız Ömer Bolat olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ederiz.

Bu yazı 257 defa okundu.