21 Mayıs 2009

Yargı harçlarındaki sorunu yine yargı çözecek

Yargı harçlarındaki sorunu yine yargı çözecek

|Akşam Gazetesi| |21.05.2009|

Tam bir ay önce 21 Nisan 2009 tarihli yazımızda, Anayasa'nın 'Hak arama hürriyeti' başlıklı 36. maddesinde yer alan 'Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.
Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz.' hükmüyle güvence altına alınan yargıya başvurma hakkının kullanımına ilişkin 'başvurma harcı' ile 'karar ve ilam harcı' konularına değinmiş, Harçlar Kanunu'nun 28/a maddesinde yer alan, 'Karar ve ilam harçları ödenmedikçe ilgilisine ilam verilmez' hükmünün, hak arama hürriyetini kısıtladığına dikkat çekmiştik.

Sonuç olarak da davayı kazanan tarafın mahkeme kararını (ilamı) alabilmesinin harç yatırma şartına bağlanmasının, hem Anayasa'nın 36. maddesine hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesine aykırılık oluşturduğuna ilişkin düşüncemizi ortaya koymuştuk.

KARAR VE İLAM HARCI
Mahkemelerde görülmekte olan bir uyuşmazlığın karara bağlanması halinde, söz konusu kararla ilgili olarak 'karar ve ilam harcı' ödenmesi gerekiyor. Yargıtay kararları da bu yönde.
Aslında dava sonucunda nihai olarak harcın davayı kaybeden tarafından yatırılması gerekiyor. Ancak davayı kaybeden taraf, karar aleyhine olduğu için karar ve ilam harcını yatırmak istemiyor.
Sonuçta, davacı davasını kazanmış ve haklılığı mahkeme kararı ile belgeye bağlanmıştır. Ancak davalı tarafın ödemekle yükümlü olduğu harcı ödememesi nedeniyle davacı, haklılığını belgeleyen mahkeme kararına ulaşamıyor.
Harçlar Kanunu'nda yer alan hüküm gereği, mahkeme lehinize karar verdiği halde, karar ve ilam harcını ödemeğiniz sürece, kararı alıp kullanamıyorsunuz.

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARI
Bilindiği üzere Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) imza koymuş olup, Türkiye'deki hukuk yollarının tüketilmesine rağmen adaletin sağlanmadığını düşünen kişiler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurabiliyor. Yazımızın konusu olan karar ve ilam harcı uygulaması da AİHM'ye taşınmış ve AİHM, gerekçeli kararın karar ve ilam harcı alınmadan ilgilisine verilmemesini 'adil yargılanma hakkı'na aykırı bulmuş.
AİHM'nin 25321402 başvuru no.lu 26.06.2007 tarihli kararında özetle 'Gerekçeli kararın harç ödenmeden ilgilisine tebliğ edilmemesine yönelik işlemin Harçlar Kanunu 28/a maddesindeki bu düzenlemenin sonuç olarak kişilerin karara erişimini engellediği, karara erişimin kişilerin mahkemeye gitme hakkı çerçevesinde kaldığı, kararın uygulanmasının AİHS'nin 6. maddesi uyarınca yargılamanın tamamlayıcı bir parçası olduğu, dolayısıyla belirtilen hususun AİHS'nin bu anlamda ihlal edildiği...' sonucuna varılarak bu uygulamanın sözleşmeye aykırı olduğu belirlenmiştir.

MAHKEMENİN CESUR KARARI
'Şimdi mahkeme kararını alabilmek için herkes AİHM'ye mi gidecek?' sorusu akla gelebilir. Buna gerek yok. Anayasamızın 90. maddesi uyarınca AİHS hükümleri kanun hükmünde kabul ediliyor. Ayrıca temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümlerinin esas alınması gerekiyor.
Nitekim Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi yakın bir tarihte AİHM'nin yukarıda özetlediğimiz kararını esas alarak, 'AİHM'nin bu kararı ile AİHS'nin Harçlar Kanunu'nun 28/a maddesi ile çeliştiğini açıkça ortaya koymuş olduğu, bu durumda AİHS'nin hükümleri ve AİHM kararının esas alınacağı...' gerekçesi ile davacının talebini yerinde görerek, talebin kabulü ile mahkeme kararının harç ödenmeksizin talep edene tebliğine' karar vermiştir.

SIRA YASAMA'DA
Adil yargılama hakkını sakatlayan bu düzenlemenin yasama organınca değiştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. AİHS'ye koymuş olduğumuz imza ve Avrupa Birliği Müktesebatı'na uyum çalışmaları da bir an önce bu düzenlemenin yapılmasını gerektiriyor.

AKLINIZDA BULUNSUN Belirli süreli iş sözleşmesinin amacı BELİRLİ süreli iş sözleşmesi, belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılabilir. Belirli süreli iş sözleşmelerinin yapılması ve yenilenmesi işçinin iş güvencesi dışında kalması için kullanılamaz.

SORU VE CEVAPLAR

4/b sigortalısı iken ücretli olarak çalışmaya başlanması
LİMİTED şirket ortaklığından dolayı 5510 sayılı yasaya göre 4/b kapsamında sigortalı olan kişi, aynı zamanda bir başka limited şirkette bir ay içerisinde 10 gün kısmi süreli olarak çalışmaktadır. Bu kişinin 4/b kapsamındaki sigortalılığı sona erdirilip, kısmi süreli çalışması nedeniyle 4/a kapsamında sigortaya geçirilmesi gerekir mi? Serap Gürtaş
Sigortalının, 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık hallerine aynı anda tabi olması halinde, ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisine göre sigortalı sayılır. İlk önce başlayan sigortalılık halinin kesintiye uğraması halinde, sonradan başlayan çalışmaya göre sigortalılık hali başlar. Buna göre, 4/b kapsamında sigortalılığı devam ederken başka bir şirkette ücretli olarak çalışmaya başlayan kişinin, 4/b kapsamındaki sigortalılığı kesintiye uğrayıncaya kadar 4/a kapsamında sigortalı olması gerekmiyor.

Defter ve belgeleri saklama süresi
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre, çalıştırılan sigortalılar ile ilgili kayıt ve belgelerin saklanma süresi ne kadardır? F. D. 
İşveren, işyeri sahibi, alt işveren ve sigortalıyı devir alan işveren, işyeri ile ilgili tüm defter, kayıt ve belgeleri, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak on yıl süreyle, Kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflas dairesi memurları ise görevleri süresince saklamak zorundalar.

GÜNÜN SÖZÜ 'Tazılar kendileri koşar ama efendileri için avlarlar.'  (William Shakespeare)

Bu yazı 2,885 defa okundu.