3 Ağustos 2009

Sigara tesettüre girecek mi?

Sigara tesettüre girecek mi?

|Akşam Gazetesi| |02.08.2009|

 

Sigara yasağı, halkın sağlığı açısından olumlu bir uygulama fakat bu yasak hem sigara hem de içki tüketimini azaltacağı için devlete ödenen vergilerde de düşüş yaşanacak. Ancak bu yasak oldukça katı şekilde uygulanıyor. Bazı işletmeler sigara reyonlarının üzerini kapatıyor. Oysa tüketicinin doğrudan ulaşımının söz konusu olmayacağı bir düzenleme yetiyor
Sigara konusunda yapılan düzenlemelere toplumun çeşitli kesimleri farklı tepkiler veriyor. Mevcut tablo, özellikle içkili lokanta ve kahvehane işletmeleri açısından oldukça sıkıntılı. Bu işletmelerin kışın gelmesiyle birlikte bugünleri arayacağını kestirebilmek için falcı olmaya gerek yok.
Aksayan yönlerine rağmen yasakları genel olarak 'olumlu' bulduğumuzu belirtmek isteriz. Ancak, bu haliyle gelişmiş ülkelerdeki yasak standartlarını geçtiğimizi belirtmeliyiz. Açıkçası, bu olay biraz abartılı olarak uygulanmaya başlandı.

VERGİLERİ ETKİLEYECEK
Sigara yasağının sigara tüketimini azaltacağı kesin. Dahası, içki tüketimi de azalacak. Bu açılardan bakıldığında, yasakların toplum sağlığı açısından olumlu yönü ortaya çıkıyor.
Yasakların olumsuz yönü de var. Bunlardan ilki, yasaklar nedeniyle gelirleri azalan işletmelerin ödeyecekleri vergilerin azalması. İkinci olarak tüketimin azalması sonucu bu ürünlerin tüketimi üzerinden alınan KDV ve ÖTV'nin azalması. Yani, bu yasak vergi gelirlerinin azalmasına yol açacak. Azalan vergi gelirlerinin telafi edilebilmesi için başka gelir kaynakları arayışına gidilmesi gerekecek.

ÖRTÜLÜ SİGARA SATIŞI
Sigara yasağının katı bir şekilde uygulanmasının başka yansımalarına da tanık oluyoruz. Bu bağlamda, bazı yörelerde sigara reyonları koyu renk örtüyle kapattırılıyor. Bazı büyük marketler ise reyonlarını koyu renk filmlerle kaplatıyorlar.
Konu ile ilgili haberlerde 'kanun böyle' şeklinde yorumlara rastlıyoruz. Biz de merak ettik, araştırdık. Acaba kanun sigaranın tesettüre girmesini gerektiriyor mu?

YASAL DÜZENLEME
Sözünü ettiğimiz düzenleme, 4207 sayılı Tütün Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'un 3. maddesinin 13. fıkrası. Söz konusu hüküm şöyle;
'Tütün ürünleri, onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşacağı ve işletme dışından görülecek şekilde satışa arz edilemez. ...'
Bu hükmün doğru yorumlanması için önce 'doğrudan ulaşmak' sözcüğü ile ne ifade edildiğinin açıklığa kavuşması gerekiyor. Kelime anlamı olarak doğrudan ulaşmak, aracı kullanmadan elde edebilme olanağını ifade eder. Yani, herhangi bir engelle karşılaşmadan erişim mesafesinde olan bir ürüne doğrudan ulaşmak söz konusu olabilir.
Dolayısıyla müşterinin erişemeyeceği (örneğin tezgahın veya bankonun arkasındaki) veya kilitli kapaklı reyonda bulunan ürünler açısından doğrudan ulaşım söz konusu değil.

'VE' BAĞLACININ ÖNEMİ
Kanun hükmünde yasağın kapsamını ifade eden doğrudan ulaşma ile işletme dışında görülme durumları 've' bağlacı ile bağlanmış. Yani, yasağın uygulanabilmesi için her iki durumun bir arada gerçekleşmesi gerekiyor.
Sigara reyonuna doğrudan ulaşım söz konusu değilse işletme dışından görülüp görülmemesinin bir önemi yok. Yani, bu durumda sigaranın tesettüre girmesi gerekmiyor. Doğrudan ulaşılabilecek şekilde 'ayakaltında' bulunan sigaralar işletme dışından görülmüyorsa yine sorun yok.
Toplumu zarardan koruma adına yapılan düzenlemelerin amacına ulaşabilmesi için doğru uygulanması gerekiyor. Doğru uygulama için kanun hükümlerinin doğru anlaşılması şart. Bu nedenle, kanunu uygulama durumunda olanların, kanun hükümlerinin nasıl yorumlanması gerektiği konusunda da bilgi sahibi olmasında yarar var.

 

AKLINIZDA BULUNSUN Belediye yanlıs hesap yaparsa Maliki bulunulan bina için ilgili belediyece sehven yanlış asgari ölçüde arsa m2 birim değer esas alınarak hesaplanan vergi değeri üzerinden eksik tahsil edilen emlak vergisine ilişkin olarak yapılan ikmalen tarhiyat için de gecikme faizi uygulanıyor. SSK'ya borçlanarak emekli olabilir miyim? 1942 doğumluyum. İlk sigorta başlangıcım 1980 yılı. Son primi 1985 yılında ödedim. Toplam prim günüm 602 gün. SSK'ya borçlanarak emekli olmam mümkün mü? Mümkün olduğu takdirde, ödeyeceğim prim miktarı tahminen ne kadardır, taksit yapılır mı? Cemile Demircioğlu SSK'dan (devredilen) 15 yıllık sigortalılık süresi, 50 yaş ve 3600 prim günüyle emekli olabilirsiniz. Ancak SSK'ya borçlanmanız mümkün değil. Prim gününüzü 4/a (SSK) kapsamında çalışarak tamamlamalısınız. En fazla 1230 gününü isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyebilirsiniz. Diğer bir seçenek olarak, isteğe bağlı sigortalı olarak prim gününüzü 5400 güne tamamladığınızda Bağ-Kur'dan (devredilen) emekli olabilirsiniz.

 

Soru ve Cevaplar

Bunun adı şark kurnazlığı
Yıllık izinle ilgili tereddüt ettiğimiz bir husus var. 08:00-18:00 arası haftada beş gün mesaisi olan bir işte çalışıyorum. Yıllık iznimizi cuma akşam mesai bitiminden başlayıp, bir sonraki hafta pazartesi sabah mesai saatine kadar geçen sürede kullanıyoruz. Bu sürede bizim muhasebe yıllık iznimizi yedi gün sayıyor, başka iş yerlerinde altı gün sayılabiliyor. Bununla ilgili yasal bir prosedürü veya düşüncenizi açıklayabilir misiniz? H. K.
İş Kanunu'nda asgari yıllık ücretli izin süreleri iş günü olarak belirlenmiştir. İzin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Bu günler, yasada belirtilen izin sürelerine ayrıca eklenir.
Yasal düzenlemelere göre cumartesi günü, hafta tatili veya genel tatil günü sayılmıyor. Buna göre, cumartesi gününün izin süresinden sayılması ve pazar günü gibi yıllık izin süresine eklenmemesi gerekiyor. Ancak cumartesi günü çalışılmayarak iki gün hafta tatili uygulanan işyerlerinde çalışanların cumartesi gününün de hafta tatili olarak yıllık izin sürelerine eklenip eklenmeyeceği tartışmalı bir konu. Konuya ilişkin geniş açıklamayı 28 Haziran 2009 tarihli AKŞAM'da yayımlanan 'Cumartesi günü yıllık izin süresine dahil midir?' başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.
Diğer yandan, işyerinizde yıllık izin pazartesi gününden değil de çalışılmayan cumartesi gününden başlatılarak şark kurnazlığı yapılıyor. Siz de yıllık ücretli izninizi hafta başından veya haftanın herhangi bir işgününden başlayacak şekilde talep edebilirsiniz.

 

Günün sözü 'Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin karşındakinin anlayabildiği kadardır.' Mevlana

Bu yazı 2,385 defa okundu.