1 Aralık 2009

Vergi davalarında uzlaşı feragat ve yeni dava usulü

Vergi davalarında uzlaşı feragat ve yeni dava usulü

|Akşam Gazetesi| |01.12.2009|

 

Vergi idaresinin vergi tarhiyatı ve ceza kesme işlemlerine karşı açılacak davalarda yargılama İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) hükümlerine göre yapılıyor. Genel kural bu olmakla birlikte İYUK'un 31. Maddesinde bunun istisnalarına da yer verilmiş. Söz konusu madde şu şekilde:
'Bu Kanun'da hüküm bulunmayan hususlarda; hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti ve reddi, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, tarafların vekilleri feragat ve kabul, teminat, mukabil dava, bilirkişi, keşif, delillerin tespiti, yargılama giderleri, adli yardım hallerinde ve duruşma sırasında tarafların mahkemenin sükununu ve inzibatını bozacak hareketlerine karşı yapılacak işlemlerde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, davanın ihbarı ve bilirkişi seçimi Danıştay, mahkeme veya hakim tarafından re'sen yapılır.
Bu Kanun ve yukarıdaki fıkra uyarınca Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'na atıfta bulunulan haller saklı kalmak üzere, vergi uyuşmazlıklarının çözümünde Vergi Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanır.'

DAVADAN FERAGAT
Yukarıda yer verdiğimiz hüküm gereği davadan feragat (vazgeçme) halinde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) hükümleri uygulanacaktır. Davadan vazgeçme konusundaki HUMK madde 95'e göre; 'feragat kati bir hükmün hukuki neticelerini hasıl eder.'
Buna göre, açılmış bir davadan feragat edilmesi halinde dava reddedilir. Feragat nedeniyle reddedilen dava, aynı konuda, aynı taraflar arasında ve aynı sebebe dayalı olarak yeniden açılamaz. Açılırsa kesin hüküm nedeniyle reddedilir.

UZLAŞMA-FERAGAT İLİŞKİSİ
Bu noktada akla, süresi içinde dava açılıp aynı zamanda uzlaşma talep edilmesindeki özellikli durum geliyor. Aynı anda dava açılıp uzlaşma talep edilirse, dava dosyasının tekemmülü süreci devam eder. Ancak dosyanın esastan incelemesi yapılmaz; uzlaşmanın sonucu beklenir.
Uzlaşma sonuçlanmadan davadan feragat edilmesi ve daha sonra uzlaşma sağlanamaması halinde, dava yeniden açılabilir mi? Oldukça karmaşık gözüken sorunun yanıtı aslında çok basit.
Uzlaşma sağlanmaması halinde dava açma süresinin bitmesi nedeniyle verilen ek dava açma süresi, süre yönünden düzenleme getirmektedir. Yani, bu hükmün amacı uzlaşmaya başvuran mükelleflerin süre aşımı riskini gidermektir.

EK SÜRE YENİDEN DAVA AÇILMASINI SAĞLAMAZ
Yukarıda örneksediğimiz olayda, uzlaşmaya başvurulması nedeniyle kaybedilmiş bir hak yok; dava zaten açılmış. Böyle bir durumda, açılan davadan vazgeçilmesi aynı davanın yeniden açılmasını sağlamaz. Açılmış davadan vazgeçilmesi halinde iradi bir vazgeçme ortaya çıkar. Yani uzlaşmadan kaynaklanan bir süre aşımı değil; davacının kendi iradesiyle vazgeçmesi hali orta çıkıyor. Dolayısıyla böyle bir yola başvurulması, hak kaybına yol açar.

 

Soru ve Cevaplar

Yakınınız tam aylık için biraz geç kalmış
01.01.1958 doğumlu bir yakınımın, 04.10.2000 tarihinde başlayan Bağ-Kur sigortalılığı halen devam etmekte. Bağ-Kur dışında herhangi bir hizmeti olmayıp, askerlik süresini de halen borçlanılmış değildir. Tam olarak askerlik süresinin ne kadar olduğunu bilmiyorum, ancak siz hesaplamanızda 2 yıl olarak alabilirsiniz. Askerlik borçlanması yaparak en erken 4/a kapsamında mı yoksa 4/b kapsamında mı emekli olabileceğini merak etmekte. Sanırım tam aylık alması için biraz geç kalınmış olup, kısmi yaşlılık aylığı açısından en erken hangi kurumdan emekli olabilir? Ozan Arslan
Evet, tam aylık açısından biraz geç kalınmış. Yakınınız, iki yıl askerlik borçlanması yaparak, prim gününü 25 tam yıla (9000 güne) tamamladığında devredilen Bağ-Kur'dan; prim gününü 5900 güne tamamlayıp, 25 yıllık sigortalılık süresini doldurduğunda da devredilen SSK'dan emekli olmaya hak kazanır. SSK'dan emeklilik için ayrıca son yedi yıllık prim ödeme süresi içinde en az 1260 gün 4/a (SSK) kapsamında prim ödemesi gerekir.
Kısmi yaşlılık aylığı açısından ise prim gününü 15 tam yıla (5400 güne) tamamlayıp 58 yaşını doldurduğunda Bağ-Kur'dan; 4/a (SSK) kapsamında en az 1260 gün prim ödemek koşuluyla 59 yaşını doldurduğunda SSK'dan kısmi yaşlılık aylığına hak kazanır.
Bu durumda yakınınız, SSK'ya göre biraz daha az prim ödeyerek bir yıl daha erken, yani 58 yaşını doldurduğu tarihte Bağ-Kur'dan emekli olabilir.

 

Sigorta başlangıç tarihim ne olur?
30.11.1978 doğumluyum. 27.06.1996 tarihinde SSK'lı olarak işe başladım, 30 gün çalışıp işten ayrıldım. 12.06.2002 tarihi itibarıyla halen Bağ-Kur'luyum. Sigorta başlangıç tarihim ne olur? SSK prim ödeme günümü Bağ-Kur'a saydırabilir miyim? Saydırırsam bana getirisi ne olur? Buna göre emeklilik yaşım ne olur? Mustafa Çoğan
18 yaş öncesinde de olsa 27.06.1996 tarihindeki SSK sigortalılığınızın SSK'dan emekliliğinize etkisi olur. Yani sigorta başlangıcı sayılır ve son yedi yıllık fiili hizmet (prim ödeme) süresinin en az 1260 gününü 4/a (SSK) kapsamında prim ödemiş olmak koşuluyla, prim gününüzü 5825 güne tamamlayıp, 56 yaşınızı doldurduğunuzda devredilen SSK'dan emekliliğe hak kazanırsınız.
1996 yılındaki 30 günlük SSK sigortalılığınızın Bağ-Kur'dan emekliliğinize yaş açısından bir etkisi olmaz, sadece prim ödeme gün sayınıza ilave edilir. Bu durumda Bağ-Kur'dan emeklilik için en az 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeyip 60 yaşınızı doldurmanız gerekir. İsterseniz, 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeyip 62 yaşınızı doldurduğunuzda kısmi yaşlılık (emekli) aylığı bağlanabilir.

 

AKLINIZDA BULUNSUN Vergi davası açma süreleri VERGİ idaresinin işlemlerine karşı açılacak davalarda, dava açma süresi 'hak düşürücü' niteliktedir. Yani, süre geçirilirse dava açılması mümkün değildir. Dava açma süresi, dava konusu edilecek işleme göre değişiyor. Ödeme emri tebliği, teminat istenmesi, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemlerine karşı dava açma süresi 7 gündür. Diğer işlemlere karşı dava açma süresi 30 gündür.

 

GÜNÜN SÖZÜ 'Gündüz kandilini hazırlamayan, gece karanlığa razı demektir.'  Cenap Şahabettin

Bu yazı 3,048 defa okundu.