28 Aralık 2009

Temettü ve kar payı gelirlerinde bir liranın önemi

Temettü ve kar payı gelirlerinde bir liranın önemi

|Akşam Gazetesi| |27.12.2009|

 

Elde edilen gelirin beyanına ilişkin eşikler vardır; istisna tutarı, beyan sınırı gibi.. Bazen bir liralık bir gelir fazlalığı ile beyanname vermek ve vergi ödemek zorunda kalırsınız.. Oysa geliriniz bir lira daha düşük olsaydı beyan etmeyecek ve vergi de ödemeyecektiniz.. O bir lira sizi bazen bir-iki bin lira vergi ödemek zorunda bırakır..

Bazen de bunun tam tersi olur. Gelirinizin bir lira eksik olması nedeniyle beyan edemezsiniz.. Beyan edemediğiniz için de sizden bir lira daha fazla geliri olandan daha çok vergi ödemiş olursunuz.. Tıpkı temettü ve kar payı geliri elde edenlerde olduğu gibi...
2009 yılında elde ettiği temettü veya kar payı geliri 44 bin TL ve altında olanlar bu gelirlerini beyan edemezler. Beyan edemedikleri için de vergi iadesi alamazlar.

Temettü veya kar payı tutarı 44 bin TL'yi aşanlar ise bu gelirlerini beyan etmek zorundalar. Ancak büyük çoğunluğu vergi ödemediği gibi vergi iadesi alırlar.
Örneğin, 2009 yılında 44 bin TL temettü geliri elde eden Ahmet Bey, bu gelirini beyan etmeyecek. 44 bin TL üzerinden kesilen yüzde 15 vergi (6.600 TL) nihai vergi olacak. 44 bin 1 TL temettü geliri elde eden Mehmet Bey ise bu geliri beyan edecek. Ancak 2 bin 635 TL vergi iadesi alacak.
Sonuç olarak 44 bin TL temettü elde eden Ahmet Bey 6.600 TL vergi öderken, 44 bin 1 TL temettü elde eden Mehmet Bey 3.965 TL vergi ödemiş olacak.

İADE NASIL ÇIKIYOR?
Temettü ve kar payı dağıtımında, yüzde 15 oranında stopaj (gelir vergisi kesintisi) yapılıyor. Gelir Vergisi Kanunu'nun 22. maddesine göre kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesna tutuluyor. Beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, temettü veya kar payı ödenirken kesilen verginin ise tamamı mahsup ediliyor. İstisna uygulaması nedeniyle vergi matrahı yüzde 50 oranında azalınca, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergi, kar payı ödenirken yapılan vergi kesintisinden daha az çıkıyor.

BİR ÖRNEK
Örneğin, sahip olduğunuz ortaklık payı veya hisse senedine tekabül eden temettü veya kar payı 100 bin TL olsun. Size bu ödeme yapılırken yüzde 15 (15 bin TL) stopaj (vergi kesintisi) yapılıp, 85 bin TL ödeniyor. 100 bin TL'nin yüzde 50'si (50 bin TL) gelir vergisinden istisna olup, 50 bin TL beyan etmeniz gerekiyor. Beyan ettiğiniz 50 bin TL üzerinden yüzde 15'den başlayan gelir vergisi tarifesine göre vergi hesaplanıyor. 50 bin TL'nin vergisi 11.525 TL oluyor. Hesaplanan bu vergiden, temettü veya kar payı ödenirken kesilen 15 bin TL mahsup ediliyor. Temettü ödenirken kesilen vergi, beyan ettiğiniz tutar üzerinden hesaplanan vergiden düşük olduğu için aradaki fark (3.475 TL), iade olarak alacağınız vergi oluyor.

KİMLER VERGİ İADESİ ALACAK?
2009 yılında sadece temettü ve kar payı geliri elde edip de bu gelirleri toplamı 44 bin TL'yi aşanlar 2010 yılında 1-25 Mart tarihleri arasında beyanname vermek zorundalar. Ancak temettü ve kar payı tutarı 239 bin TL'yi aşmayanlar ilave vergi ödemeyecekleri gibi vergi iadesi alabilecekler.
Çünkü beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergi ile kesinti yoluyla ödenen vergi, 239 bin TL temettü ve kar payı gelirinde başa baş geliyor.
Buna göre, 2009 yılında 44 bin TL ile 239 bin TL arasında temettü ve kar payı elde edenlerin vergi iadesi almaları söz konusu oluyor. Temettü gelirine göre iade tutarları Tablo'da verilmiştir.

 

Defter tasdikini unutmayın!
GELİR vergisinden muaf olan esnaf ile kazancı basit usulde tespit edilen gelir vergisi mükellefleri dışında kalan ticaret ve sanat erbabı, ticaret şirketleri, kurumlar vergisinden muaf olan iktisadi kamu müesseseleri dışında kalan iktisadi kamu müesseseleri ile dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, serbest meslek erbabı ve gerçek usulde vergiye tabi olan çiftçilerin, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bir sonraki yılda kullanacakları defterleri, içinde bulunulan yılın son ayında tasdik ettirmeleri gerekiyor. Buna göre öteden beri işe devam eden mükellefler, 2010 yılında kullanacakları defterleri en son 31 Aralık 2009 Perşembe akşamına kadar tasdik ettirmek zorundalar..

 

Şirket sermayelerinin yükseltilme süresi uzatıldı
SERMAYELERİ 50 bin TL'den az olan anonim şirketler ile sermayesi 5 bin TL'den az olan limited şirketlerin sermayelerini belirlenen tutarlara yükseltmeleri için 31.12.2009 tarihine kadar süre tanınmıştı. Bu süre, dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan Sanayi Ticaret Bakanlığı'nın İç Ticaret 2009/3 Nolu Tebliği ile 31.12.2011 tarihine uzatıldı.

 

Soru ve Cevaplar

Hem yetim hem de emekli aylığımı alabilir miyim?
EMEKLİ Sandığı'ndan babamdan dolayı 3 yıldır yetim maaşı alıyorum. Kendim de bir yıldır SSK'lı çalışıyorum. Eksik günlerimi tamamlayıp 10 Ocak 2010'da SSK'dan emekli olacağım. Yeni yasaya göre babamdan aldığım maaşın kesileceğini söylüyorlar. Ayrıca da bir yıldır SSK'lı olduğum için aldığım yetim maaşını da geri ödemem gerekecekmiş. Doğru mudur? Benim bildiğim, babam Emekli Sandığı emeklisi, ben SSK emeklisi olacağım için yetim aylığım kesilmeyecekti. Lale Yaşar
Üzülmeyin, sizin bildiğiniz doğru. Yeni yasada değişiklik olmakla birlikte, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'na göre bağlanan yetim aylığının durum değişikliği nedeniyle kesilmesinde veya yeniden bağlanmasında 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanıyor. Siz de yeni Kanun değil eski Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabisiniz.
Emekli Sandığı Kanunu'na göre de Emekli Sandığı'na tabi çalışmadığınız ve Emekli Sandığı'ndan emekli olmayacağınız için SSK'lı olarak çalıştığınız dönemde aldığınız yetim aylığı geri alınmaz. Emekli olduğunuzda da evlenmediğiniz sürece yetim aylığı almaya devam edersiniz.

 

GÜNÜN SÖZÜ 'Herkesin üç kişiliği vardır; ortaya çıkardığı, sahip olduğu, sahip olduğunu sandığı.'  A. Karr

 

 

Bu yazı 2,523 defa okundu.