23 Mart 2010

Kıdem tazminatı ödenen işçi çalışabilir mi?

Kıdem tazminatı ödenen işçi çalışabilir mi?  
Resul KURT
info@resulkurt.com
www.resulkurt.com

Okurumuz Mehmet Kılıç, “Özel bir şirkette çalışıyorum. Sigorta başlangıcım 1994 yılı olup, son işyerimde de 10 yıldır çalışmaktayım. Hizmet sürem 4300 gündür. 1999 yılında çıkan yasaya göre SGK’dan aldığım belge ile istifa ettiğimde tazminatım almaya hak kazanıyorum. İstifa ettiğim süreden sonra ne zaman başka bir işyerinde çalışabilirim. Çalışmak için istifa sonrası belli bir süre beklemem gerekir mi?” diye soruyor.

Sizin de belirtmiş olduğunuz gibi, 1999 yılında 1475 sayılı İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle emeklilik için gereken sigortalılık süresi ile prim gün sayısını doldurup yaşını doldurmayı bekleyen sigortalılara kıdem tazminatı verilmesi gerekmektedir. 

15 yıl ve 3600 gün sayısını doldurup yaşını bekleyen sigortalılara 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre “Kıdem Tazminatı Alabilir” yazısı verilmektedir. 15 yılın ve/veya 3600 günün aynı işyerinde geçmesine de gerek yoktur. Başka işyerlerinde de geçebilir. Ancak, kıdem tazminatı alabilmek için aynı işyerinde veya aynı işverene ait işyerlerinde bir yıllık kıdeminin doldurulması gereklidir.

Bu yazıyı aldığınıza göre, kıdem tazminatının da ödenmesi gerekecektir. Kıdem tazminatınızı aldıktan sonra başka bir yerde çalışılmayacağına ilişkin bir yasal hüküm olmadığı gibi, işçinin çalışma hakkı da engellenemez. Yani, bu şekilde kıdem tazminatı alan işçi, işten ayrıldıktan sonra başka yerde çalışabilecektir.

***

Yaş bekleyen işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Okurumuz Betül Bodur ise, “08.2001’de özel şirkette işe başladım. 1996 sigortalılık girişim var. Onbeş yılımı tamamlayınca kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir miyim? 3600 işgünü pirimim henüz dolmadı. Şu an 3200 gün primi var. Günü doldurunca kıdem tazminatını alabilir miyim?” diye soruyor.

Yukarıda ayrıntılı olarak cevap verilmekle birlikte, yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle feshedilmesi halinde işçilere kıdem tazminatı alabilmektedir. 15 yıl ve 3600 gün sayısını doldurup yaşını bekleyen sigortalılara kıdem tazminatı ödenebilecektir. Bu durumda 2011 yılından sonra 3600 günü de tamamlayarak kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz.

***
Primi ödenmeyen sigortalının emekliliği
Okurumuz Ahmet Yücel, “Haziran 1983 Niğde ilinde sigorta girişim var. Ancak bu yıla ait bir tek günüm bile ödenmemiş. Emekliliğim için 1983 yılı esas alınabilir mi?” diye soruyor.

Sigortalıların işe giriş bildirgeleri verilmesine rağmen, prim günlerine ilişkin bir bildirim yapılmaması sık karşılaşılan bir durumdur.

Özellikle eski yıllarda, sigortalıların çalışmaya başladıklarına ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesi verilen işçilerin aylık prim ve hizmet belgeleri ile dört aylık dönem bordrolarının verilmemesi, ya da sigorta sicil numarasının dört aylık dönem bordrosuna yazılmaması gibi nedenlerle prim günleri görünmeyebilmektedir.

Eğer, işe giriş bildirgesi verilip prim belgeleri verilmemişse mutlaka hizmet tespit davası açılması gereklidir. Genellikle Yargıtay, işe giriş bildirgesi verilen ve prim belgeleri verilmeyen işçiler için en azından bir günlük (işe başladığı gün) hizmet vermektedir.

Hizmet tespit davalarında zaman aşımı süresi beş yıl olmakla birlikte, sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmiş olması durumunda 5 yıllık hak düşürücü süre aranmayacaktır.

Hizmet tespiti davalarında çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilir. Çalışıldığını kanıtlayacak kişiler tanık olarak gösterilebilir. Ancak Yargıtay tanık olarak özellikle çalışıldığı iddia edilen dönemde işyerinde çalışmış bulunan bordro tanıklarının (aynı dönemde Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirimi yapılmış olan diğer işçilerin) dinlenilmesi ile birlikte işyerinde çalışan bordro tanığı bulunması halinde dahi çalışmanın tespiti istenilen dönemde işyerine komşu işverenlerin dinlenilmesini de aramaktadır. Mahkeme kararı ile hizmet tespit davası kazanılmadan 1983 yılı esas alınamayacaktır. Mutlaka hem SGK ve hem de işverene yönelik hizmet tespit davası açmanız gereklidir.

Bu yazı 6,898 defa okundu.