12 Mayıs 2010

15 yıl ve 3600 prim gününü tamamlayan çalışan kıdem tazminatına hak kazanıyor

15 yıl ve 3600 prim gününü tamamlayan çalışan kıdem tazminatına hak kazanıyor

|Akşam Gazetesi| |11.05.2010|

 

Çalışanların hangi durumlarda kıdem tazminatına hak kazanacakları, 1475 sayılı (eski) İş Kanunu'nun 14. maddesinde sayılmış. Bunlardan biri de emeklilik için gereken üç koşuldan biri olan yaş dışındaki, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını tamamlayanların kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanıyor olmaları.
1475 sayılı (eski) İş Kanunu'nun halen yürürlükte olan 14. maddesine 8.9.1999 tarihinden itibaren emeklilik yaşını yükselten 4447 sayılı Kanunla eklenen (5) numaralı bende göre, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanun'un 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaş şartları dışında kalan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılanlara kıdem tazminatı ödenmesi gerekiyor.

506 sayılı SSK'nın 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentleri, ilk defa 8.9.1999 tarihinden itibaren sigortalı olanların; geçici 81. maddesi ise ilk defa 8.9.1999 tarihinden önce sigortalı olanların kademeli emeklilik şartlarını düzenliyor.

8.9.1999 tarihinden itibaren getirilen bu yeni durumunun uygulanmasında önceleri epey bir sıkıntı yaşandı. Yaşanan sıkıntılardan biri, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) belge vermek için çalışanların önce işten ayrılmalarını şart koşması, diğeri ise kısmi yaşlılık aylığı için gereken 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü tamamlayanlara bu belgeyi vermemesiydi.

'KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR' YAZISI
Emeklilik için gereken yaş dışındaki şartları tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılanların kıdem tazminatı alabilmeleri için SGK'dan bu durumu tevsik eden bir belge alarak işverenlerine ibraz etmeleri gerekiyor.
Ancak SGK bu belgeyi vermek için önceleri, işten ayrılmış olma şartı arıyordu. Oysa işten kendi isteği ile ayrılan kıdem tazminatına hak kazanamıyordu. Çalışanların kendi istekleri ile işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için emeklilik için gereken yaş dışındaki şartları sağladıklarına ilişkin belgeyi işten ayrılmadan önce işverene ibraz etmeleri gerekiyordu.

SGK yanlış uygulamadan vazgeçerek, söz konusu belgeyi vermek için önce işten ayrılmış olma şartını kaldırdı.

 

15 YIL VE 3600 GÜN SAYISI
SGK, başlangıçta sadece 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin (A) ve (B) bentlerine göre tam yaşlılık aylığı için gereken sigortalılık süresini ve prim gün sayısını tamamlayanlara bu belgeyi veriyor, geçici 81. maddenin (C) bendine göre kısmi yaşlılık aylığı için gereken 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim gününü tamamlayanlara kıdem tazminatı alabileceklerine ilişkin yazı vermiyordu. 

Ancak, açılan davaların SGK aleyhine sonuçlanması üzerine, SGK bu uygulamasından da vazgeçti. 10.7.2008 tarihli yazısı ile 8.9.1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için aylığa hak kazanma koşullarından yaş dışında en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısı koşullarını, 8.9.1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar için ise 60. maddenin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaş koşulu dışında kalan sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısı koşullarını yerine getirdikleri tarihte, kıdem tazminatına ilişkin yazının verilmesi yönünde uygulamayı değiştirdi.

Buna göre, 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim gün sayısını tamamlayanlar, kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanıyor. Bunun için SGK'dan alınacak 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesine göre 'Kıdem Tazminatı Alabilir' yazısının işverene ibraz edilmesi gerekiyor.

 

Soru ve Cevaplar

Dayım 15 yıl yurtdışı borçlanmasıyla emekli olabilir mi?
Dayım yurtdışında 15 yıla yakın çalıştı. Kesin dönüş yaptığında sanırım oradaki sigorta primlerini almış. Ama Türkiye'de bir işlem yapmamış. Şu anda emekli falan değil, çalışmıyor, işsiz. Gazetede 'Aklınızda bulunsun' köşesindeki yazıyı okuyunca aklıma geldi. Yaşı şu anda 67. Yurtdışında çalıştığı bu 15 yılı borçlansa emekli olabilir mi? İsmet Yaradanakul
Dayınız yurtdışı borçlanması yaparak emekli olabilir. Türkiye'de bir gün bile olsa sigortalılığı varsa ve yurtdışı çalışması Türkiye'de ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce ise sigorta başlangıcı borçlandığı süre kadar geri gider, 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim günüyle emekli olur. Yurtdışı çalışması Türkiye'de ilk defa sigortalı olduğu tarihten sonra ise bu defa 15 yıllık sigortalılık süresinin başlangıcı olarak Türkiye'de ilk defa sigortalı olduğu tarih esas alınır. Bu durumda prim gününü 3600 güne tamamlayacak kadar bir süreyi borçlanması yeterli olur.
Türkiye'de sigortalılığı yoksa, önce 4/a (SSK) kapsamında çalışmaya başlayıp, sonra yurtdışı borçlanma talebinde bulunması avantaj sağlar. Bu durumda 3600 prim günü yanında 15 yıllık sigortalılık süresi de gerektiğinden, 15 yıllık yurtdışı borçlanması yapması ya da 3600 gün (10 yıl) borçlanıp, 15 yılın dolması için beş yıl beklemesi gerekir.

 

AKLINIZDA BULUNSUN İşyeri devrinde işyeri açma izin harcı Ruhsatta belirtilen faaliyet konusu ve adresin değişmemesi kaydıyla işyerinin devredilmesi halinde, devralan kişinin başvurusu üzerine dosyadaki bilgi ve belgeler esas alınmak suretiyle yeni işletmeci adına tekrar ruhsat düzenleniyor, ancak devralınan işyerinde farklı faaliyette bulunulması halinde bu faaliyet ile ilgili olarak işyeri açma izni harcı ödenmesi gerekiyor.

 

GÜNÜN SÖZÜ 'Hayatta başarılı olmak; iyi bir ele sahip olmak değil, kötü eli akıllıca oynamaktır.'  Denis Waitley

Bu yazı 4,283 defa okundu.