14 Ekim 2011

Kaçak elektriğin faturası dürüstlere

Kaçak elektriğin faturası dürüstlere

Ülkemizde kaçak elektrik kullanımıyla sıkça karşılaşılıyor. Bu fiil, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) 'hırsızlık' suçları arasında yer alıyor. Kanundaki düzenlenme biçimine göre, kaçak elektrik kullanımı (elektrik hırsızlığı), 'nitelikli hırsızlık' kapsamına giriyor. Kaçak elektrik kullananların tespiti halinde, TCK'nın 142. maddesinin birinci fıkrasının f bendine göre iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilebiliyor.
 Kanunlarda suç olarak düzenlense bile toplum olarak bazı fiillere karşı duyarsız durumdayız. Ancak, hırsızlık fiili bunlar arasında yer almıyor. Hırsızlık, değer yargılarımıza göre son derece aşağılayıcı bir suç durumunda. Böylesi bir toplumsal yapıda hırsızlık fiillerinin de daha az işlenmesi beklenir.

KAÇAK TABLOSU
TEDAŞ'ın 2010 yılı faaliyet raporunda çeşitli bilgilerin yanı sıra kaçak elektrik kullanımına ve bunun illere göre dağılımına ilişkin bilgiler de yer alıyor. TEDAŞ'ın raporuna göre (www.tedas.gov.tr adresinde), 2010 yılında tüketilen elektriğin yüzde 18,6'sı kaçak olarak kullanılmış.
 Aynı verilerden hareket edildiğinde kaçak elektriğin değerinin 4 milyar TL'ye yaklaştığı ortaya çıkıyor. Buradaki kayba devletin uğradığı vergi kaybı da eklendiğinde, kaçak elektriğin ortaya çıkardığı toplam kayıp 5 milyar TL'ye ulaşıyor. 

YÖNTEMLER ŞAŞIRTICI
 Kaçak elektrik kullanımı bu kadar yaygın olmasında kullanılan yöntemlerin de katkısı bulunuyor. Sayacın arkasından ayrı hat çekme veya sayacın film itilerek yavaşlatılması en çok başvurulan yöntemler arasında. Bu yöntemlerin tespiti kolay olduğundan yurdum insanı farklı yöntemler de geliştirmiş. Yöntemlerden birisi, kapıya bağlı bir sistemle çalışıyor. Kaçak ekibi sayacı kontrol için içeriye girdiğinde açılan kapı, kaçak bağlantıyı devre dışı bırakıp şebeke bağlantısını çalıştırıyor. Ekip kontrolünü bitirip evden ayrılınca kapanan kapı, bu kez kaçak bağlantıyı devreye sokuyor. Benzeri bir sistemle fayansa dokunmatik devre kesici yerleştirilmesi yöntemi, basına malzeme de olmuştu.

FATURA DÜRÜSTLERE
Elektrik hırsızlığı yöntemlerinin gelişmesi, bunların tespitini de zorlaştırıyor. Hırsızlık yöntemi açığa çıktığında, yeni bir yöntem devreye giriyor. Tespitteki zorluk dışında, tespiti yapan görevlilerin karşı karşıya oldukları riskler de belirleyici durumda. Geçtiğimiz yıllarda kaçak tespitini yapan bir görevliye yapılan saldırı ölümle sonuçlanmıştı.
Kaçak elektrik kullanımının ortaya çıkardığı kayıp konusunda 'işin kolayı' bulunmuş. Kaçağın faturası, ülke genelindeki müşterilere paylaştırılıyor. Elektrik faturasını dikkatle incelerseniz, 'K.K.Bedeli' diye ayrı bir ödeme kaleminin var olduğunu göreceksiniz. Abonenin tepkisini çekmemek için yapılan bu kısaltmanın açılımı; 'Kaçak Kullanım Bedeli'.
'Biz kaçak elektrik kullanmıyoruz ki bedeli olsun' diye düşünebilirsiniz. Haklısınız, bu uygulamanın hedefi zaten başkasının kullandığı kaçak elektriğin bedelini size ödetmek. Faturaya bu ibareyi yaparak dürüst abonenin zan altında bırakılması ise uygulamanın ayrı bir yönü. Kaçak kullanım bedelinin faturalara yansıtılması yoluyla dürüst vatandaşların elektrik faturasında yüzde 8'e yakın bir artış ortaya çıkıyor.

Şantiye elektriği sorun çıkarabilir
ÖZELLİKLE yeni binalarda inşaat aşamasında alınmış 'şantiye aboneliğinin' bireysel aboneliğe dönüştürülmemesi durumunda görevliler, kaçak kullanım tutanağı düzenliyorlar. Tutanağa dayalı olarak hatırı sayılır miktarda para cezasına muhatap olunması söz konusu. İş bununla da kalmıyor, ayrıca suç duyurusunda bulunuyor ve iddianame hazırlanması halinde ceza mahkemesinde yargılama yapılması söz konusu. Aslında, şantiye elektriğinin daha pahalı olması nedeniyle burada suç oluşmuyor. Ancak tutanak düzenleyen görevliler, bu konuda oldukça katı. Yargıtay konu ile ilgili vermiş olduğu kararlarda elektrik hırsızlığı suçunun oluşumu için mutlaka 'bedelsiz kullanım' veya 'düşük bedelli kullanım' olması gerektiğine hükmediyor. Bu koşulların oluştuğu saptanmadan verilen mahkumiyet kararlarını bozuyor.

SORU VE CEVAPLAR

56 yaşınızı doldurduğunuzda emekliliğe hak kazanırsınız
22.04.1979 doğumluyum. 01.08 1996'da SSK girişim var, halen sigortalılığım devam ediyor. Ne zaman, hangi yaşta emekli olabilirim? Ali Elmalı
01.08.1996 sigorta başlangıcıyla 4/a (SSK) statüsünden emekli olabilmeniz için 25 yıllık sigortalılık süresi, 56 yaş ve 5825 prim günü şartlarına tabisiniz.
5825 gün prim ödemiş olmak koşuluyla, 56 yaşınızı dolduracağınız 22.04.2035 tarihinde emekliliğe hak kazanırsınız.

Anneniz 51 yaşını doldurduğunda SSK'dan emekli olur
Annem 04.02.19961 doğumlu. SSK'ya girişi 01.06.1994. 27.08.2008 tarihine kadar isteğe bağlı sigorta yatırdı, 5115 günü var. 5675 günü tamamlaması lazım, 560 gün eksiği var. Bu 560 günü isteğe bağlı Bağ-Kur'dan yatırırsa SSK'dan mı yoksa Bağ-Kur'dan mı emekli olur? Bağ-Kur'a sadece 560 gün prim yatırmış olacak. Ne zaman emekli olabilir? Mustafa Yılmaz
Anneniz 01.06.1994 sigorta başlangıcıyla SSK statüsünden emeklilik için 20 yıllık sigortalılık süresi, 51 yaş ve 5750 prim günü şartlarına tabi. Yani prim günü eksiği 560 değil, 635 gün. Sorunuzdan mevcut prim ödemelerinin tamamının, bir bölümü isteğe bağlı olmak üzere SSK statüsünden olduğu anlaşılıyor. Buna göre 635 günlük eksiğini isteğe bağlı Bağ-Kur statüsünden prim ödeyerek tamamlaması emeklilik şartlarını değiştirmez. 20 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağı 01.06.2014 tarihinde SSK statüsünden emekliliğe hak kazanır. 

 

Bu yazı 2,917 defa okundu.