29 Aralık 2012

Staj sigortası erken emekli eder mi?

Dr. Resul KURT

info@resulkurt.com

            twitter/resulkurt34

 

Staj sigortası erken emekli eder mi?

            Okurumuz Fehmi ÇELEN, "25.06.1971 doğumluyum. 01.10.1986 ticaret lisesi çıraklık uygulaması ile SSK'lı olarak işe başladım. 25 sene hizmetimi tamamladım. Yaş olarak ne zaman emekli olabilirim? Bu sürede emeklilik maaşımın emekli olduğum zaman düşmemesi için SSK pirim bildirgesini kaç TL ücret üzerinden göstermem gerekiyor?" diyor.

            Öncelikle, staj döneminde ödenen primlerin emekliliğe bir faydasının olmadığını belirtmeliyiz. Ticaret Lisesinde yapılan staj süresince iş kazası meslek hastalığı ve hastalık sigorta primleri ödenmekte ve emeklilikle ilgili primler ödenmemektedir. Dolayısıyla staj sigortası, işe başlama tarihi olarak kabul edilemeyeceği gibi, gün sayısı olarak da dikkate alınmaz. İlk defa normal sigortalı olarak primlerin ödendiği tarihe göre emeklilik yaşı değişir.

      01.10.2008 sonrası çalışma süresi arttıkça emekli maaşı buna bağlı olarak her ay ortalama 2 TL düşüyor. Emekli aylığındaki bu düşüşten etkilenmemek için en azından aylık brüt SGK matrahının 2,500 TL civarında olması gerekiyor. Yani, aylık brüt SGK matrahının 2,500 TL’den daha düşük prim ödeyenlerin maaşlarında her geçen gün düşüş oluyor. Sigorta primlerini tavandan ödeyenlerin emekli aylıkları her ay 5 TL artıyor. Oysa asgari ücretliler için artma bir yana, her ay 2 lira civarında düşüş oluyor.

          ****

Bulgaristan göçmeni borçlanabiliyor

            Okurumuz Gül ATEŞ, "Ben annem için bir soru sormak istiyorum 1992 yılında Türkiye'ye geldik, annem 1966 doğumlu ve  Bulgaristan'dan günlerini borçlanarak emekli olabilir mi?" diyor.

            5754 sayılı Kanunla, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 01/01/1989 tarihinden 08/05/2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkanı getirilmiştir. Söz konusu borçlanma hakkından yararlandırılabilmek için;

            1- 01/01/1989 tarihinden 08/05/2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmaları,

            2- Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup, Türkiye’de ikamet ediyor olmaları,

            3-01/07/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç,Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre bağlanan aylıklar da dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamaları,

            4- Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmeleri,

            5- Borçlanma için yazılı başvuruda bulunmaları,

            6- Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemeleri, şarttır. İlgili yasalarda yalnızca     Bulgaristan’dan gelenler için “zorunlu göç” ifadesi kullanıldığından borçlanma hakkından bu ülkeden gelenler yararlanabiliyor. T.C. Kimlik numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sisteminden Kurumca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “..... tarih ve .... Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulunanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu aranmaz. Nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işletilerek vukuatlı nüfus kayıt örneği veya “Uyrukluk ve Aile Kütüğünde Kayıt Bildirgesi”nin SGK'na ibrazı istenmektedir.

            Borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık aylığı (5434 sayılı Kanuna göre bağlanan emekli aylıkları dahil) bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle, Bulgaristan’da geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepleri de kabul edilmemektedir. Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilir.

 

Bu yazı 3,929 defa okundu.