NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?

Milliyet

Hemen herkes bir gün emekli olabilme hayaliyle çalışıyor. Çoğu çalışan sakin bir sahil kasabasındaki emekliliğini düşünerek işe gidiyor. Bu yüzden yazı dizimizin ilk bölümünde Ne zaman emekli olabilirim? sorusuna cevap aradık

Çalışma hayatında en çok merak edilen konu emeklilik şartlarıdır. Bu aslında çok normal. Hepimiz bir gün emekli olabilmek hayaliyle çalışıyoruz. Pazartesi sabahları çoğu kez emekliliğimizde sakin bir sahil kasabasına yerleşme hayali kurarak işe gidiyoruz.

Dolayısıyla hepimizin çalışma hayatında en çok merak ettiği konu emeklilik şartları. Bu nedenle, kimlerin hangi şartlarla emekli olacağını, emekli maaşının nasıl hesaplandığını ve nasıl artırılabileceğini ve Türkiyedeki emeklilerin genel durumunu bir yazı dizisi ile ele almak istedik. Dizinin ilk gününde emekli olma şartları ve Ne zaman emekli olabilirim? sorusunun cevabı üzerinde duracağız.

7 milyon emeklimiz var

Türkiyede Ağustos 2013 verilerine göre 7 milyon 333 bin 646 emekli var. Emeklilerimizin 4 milyon 432 bini eski SSKlı, yeni 4/alılar. 1 milyon 588 bini eski Bağ - Kurlu, yeni 4/bliler. 1 milyon 306 bini eski emekli sandığı mensupları, yeni 4/cliler. Bu sayılara banka ve borsa sandıklarından emekli olanlar dâhil değil.

Emeklilerin yaşadıkları il nüfusuna oranı açısından en yüksek orana sahip il Zonguldak. Zonguldaktaki her 4 kişiden birisi emekli. Emeklilerin il nüfusuna oranının en düşük olduğu il ise Şırnak. Şırnakta nüfusun sadece yüzde 2si emeklilerden oluşuyor. En çok emekli ise 1 milyondan fazla emeklinin yaşadığı İstanbulda var. İstanbulu, İzmir, Ankara, Bursa ve Kocaeli izliyor.

Emeklilik için 3 şart gerekli

Bütün çalışanlar, yani işçi, memur ve kendi hesabına çalışan tüm kişiler için emeklilik hakkına kavuşabilmek temelde üç şartın yerine getirilmesiyle mümkün olabiliyor.

Bunlardan ilki belirli bir süre sigortalı olma koşulu. Sigortalılık süresinin yanında belirli bir yaşın da tamamlanması gerekiyor. Emeklilikte üçüncü koşul ise prim ödeme gün sayısı. İşte bu üç koşul bir arada sağlandığında emekli olmaya hak kazanılıyor.

Dolayısıyla ne zaman emekli olunacağının bilinmesinde iki tarih çok önemli: Doğum tarihi ve ilk kez sigortalı olunan tarih. Ayrıca prim ödeme gün sayısı da bilinmeli. Emeklilikte belirli bir yaşın tamamlanması şartı doğum tarihine göre şekillendiği için doğum tarihini özellikle gün, ay ve yıl olarak emeklilik hesabında kullanmamız gerekiyor.

İlk kez sigortalı olunan tarih sigortalı süreyi ve hangi şartlara tabi olunduğunu belirlemesi açısından önemli. Prim ödeme gün sayısı ise emekli maaşını belirleyen çok önemli bir unsur. Bu 3 tarih emeklilikte çok şeyi belirliyor.

Bu tarihe dikkat edin!

Bu 3 koşulun kimlere, nasıl uygulanacağı ise farklılık gösteriyor. Emeklilik şartlarında 4/alılar, yani eski adıyla SSKlılar için çok önemli iki tarih söz konusu: 8 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008...

Bu tarihten önce ve sonra sigortalılık giriş tarihleri, emeklilik şartlarında önemli farklılıklar yaratabiliyor. Örneğin 8 Eylül 1999da ilk kez sigortalı olan bir kişi emekli olabilmek için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmak ve 7000 gün prim ödemek zorunda. Buna karşılık 7 Eylül 1999da ilk kez sigortalı olan kişi, kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurduğunda ve 5975 gün prim ödediğinde emekli olabiliyor. Dolayısıyla emekli olma şartlarında en önemli husus, ilk kez sigortalı olunan tarih.

Sık değişmemeli

Türkiyede emeklilik hakkının popülist yaklaşımlar ve siyasi amaçlarla kullanıldığına geçmişte sıkça şahit olduk. İlk kez 1986da getirilen süper emeklilik ile pek çok kişi çalışmayı bırakıp emekli olmayı tercih etti.

Bu şekilde genç emekliler cenneti haline gelen ülkemiz, ne yazık ki daha sonra bu dönemlerde yapılan hataların bedellerini ödedi ve ödemeye de devam ediyor.

1999da emeklilik şartları yeniden düzenlendi ve ilk kez 8 Eylül 1999dan sonra sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlendi.

Daha sonra sosyal güvenlik reformu kapsamında yeniden bir düzenleme yapıldı ve bu sefer 30 Nisan 2008den sonra ilk kez sigortalı olanlar için, kademeli bir geçiş ile emeklilik yaşı 2036 yılından sonra her yıl bir yaş artırılarak 2048 yılında kadın ve erkeklerde 65e çıkarıldı. Bunun yanında emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısı da artırıldı. Yani emekli olabilmek için yaş ve prim ödeme gün sayısı şartı yükseltildi.

Ülkemizde emekli olabilme şartları 2 kez ciddi olarak değişime uğradığı için kısa yoldan kimin ne zaman emekli olabileceğini söylemek çok kolay değil. Bunun için bazı geçiş hükümleri ve düzenlemeleri dikkate alarak kişinin bilgileri üzerinden hesaplama yapmak gerekiyor. 4/alıların (SSK), 4/blilerin (Bağ-Kur) ve 4/clilerin (Emekli Sandığı) emeklilik hesaplamaları da farklı.

İnternetten hesaplanabiliyor...

Yukarıdaki ve yandaki tablolardan yararlanarak kendi emeklilik tarihinizi bulmanız mümkün. Ancak tablolardaki bilgiler dışında doğum borçlanması, askerlik borçlanması, malullük ve yıpranma payı gibi bazı hususlar emeklilik tarihini etkiliyor. Bu nedenle emeklilik yaşı ve emeklilik tarihini kişilerin kendi bilgileri üzerinden hesaplamakta fayda var.

Bunun için SGKnın internette bir uygulaması var. Bu uygulama ile erken yaşlanma, malullük, askerlik borçlanması ve birkaç sigorta kurumuna bağlı süreler gibi tüm detaylar girilerek emekli olunacak tarih bulunabilir.

http://uyg.sgk.gov.tr/nezaman/ adresindeki bu uygulama ile 4/alıların, 4/blilerin ve 4/clilerin, kendi hesabına çalışanların ve memurların emekli olabilecekleri tarihler hesaplanabiliyor. Çalışanlar bu uygulamayla emeklilik şartlarını detaylı olarak öğrenebilir.

Prim ödenen son 7 yıl nereden emekli olunacağının belirlenmesi için önemli

Emeklilikte, aylığı bağlayıp ödeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen son 7 yıllık fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gün) süresi esas alınıyor.

Daha basit bir anlatımla, sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresi içerisinde en fazla hangi kurumda hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 1261 prim ödeme günü hangi kurumda geçmişse, o kurumdan emekli olunuyor.

Son 7 yıl hizmet süresi eşitse sigortalının bağlı olduğu son kurumca emeklilik aylığı bağlanıyor.

Örneğin, sigortalının hem SSK, hem Bağ-Kur prim ödemesi varsa, son 7 yıllık fiili prim ödeme süresi içinde en fazla SSK statüsünden prim ödemişse SSKdan, en fazla Bağ-Kur statüsünden prim ödemesi varsa Bağ-Kurdan emekli aylığı bağlanıyor. Primler eşitse son sigortalılığı hangi statüde ise o statüden emekli aylığı bağlanıyor.

Son 7 yıl, sigortalılık süresi veya yaş şartının yerine getirildiği tarihten geriye doğru 7 yıl değil, son prim ödeme tarihinden geriye doğru prim ödenen 7 yıl. Diğer deyişle, toplam prim gün sayısının son 2520 günü.

Bu konu çalışanlarca bilinmediği için, emeklilik döneminde kötü sürprizlerle karşılaşanlar olabiliyor.

Yaştan emeklilik

SSK şartlarından yaş haddiyle emekli olma koşulları şöyle:

Sigorta başlangıç tarihi, prim sayısı ve kişinin belli bir yaşı tamamlaması. Bu üç koşul bir araya geldiğinde emekli olabilirsiniz.

8 Eylül 1999dan önce sigortalı olanlar 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 5060 arasında değişen yaşı doldurduğunda yaştan emekli olabilir.

8 Eylül 19991 Mayıs 2008 arası sigortalı olanlar 25 yıl sigorta, 4500 gün prim ve kadın ise 58, erkek ise 60 yaş şartını birlikte sağladıkları tarihte emekli olabiliyor.

1 Mayıs 2008den sonra sigortalı olanlar ise primini 1 Ocak 2036ya kadar 5400 güne tamamlaması şartıyla, 63 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabiliyor. 5400 gün koşulu da bir kademeye tabi ve 4600 günden başlayan kademe her yıl için 100 gün artışla 5400 günde sabitleniyor. Bu yolla SSK ve Bağ-Kur sigortalıları aynı prim gününe tabi tutuluyor.

Bağ-Kur şartlarından emeklilikte yaş haddiyle emekli olma koşulları şu şekilde sıralanır:

8 Eylül 1999dan önce sigortalı olanlar 15 tam yıl sigorta yani 5400 gün prim ve 5068 arasında değişen yaşı doldurduğunda yaş haddinden emekli olabilir.

8 Eylül 1999 - 1 Mayıs 2008 arası sigortalı olanlar 15 tam yıl sigorta/5400 gün prim ve kadın ise 60, erkek ise 62 arası değişen yaşı doldurduğunda yaştan emekli olabilir.

1 Mayıs 2008den sonra sigortalı olanlar primini 1 Ocak 2036ya kadar 5400 güne tamamlaması şartıyla, kadın ise 61, erkek ise 63 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.

Bu yazı 3,043 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.