İnternet Haber Çalışma Yaşamı
Bünyamin Esen

23 Aralık 2013

Ödediğiniz Primi SGKdan Nasıl İade Alabilirsiniz?

Ödediğiniz Primi SGKdan Nasıl İade Alabilirsiniz?

www.internethaber.com

Bursadan okurumuz Salih EMİROĞLU soruyor: Bünyamin bey, iki işyerinde şirket yöneticisi olarak çalışıyorum. Fazla ödenen primleri SGKdan geri alma hakkımız varmış. Doğru mudur? Ayrıntılı bilgi verir misiniz?

Sayın okurumuz, sosyal sigortalar primli ödeme sistemi üzerine kurulmuştur.

Primli sisteme göre sigortalı sayılan kişilerin ücretlerinden kesilen prim tutarları kısa ve uzun vadeli sigortalılık kollarından yapılan yardımlar olarak geri döner.

Kısa vadede hastalık, analık, iş kazası gibi hallerde yaşanan gelir kayıpları bu primlerle finanse edilir. Uzun vadede de gerekli koşulları sağlayan sigortalılar emekli olur, ömür boyu emekli maaşı alır.

Sigortalının sisteme katkısı, yani maaşından kesilen prim ne kadar yüksek ise o kadar fazla emekli maaşı alması primli sistemin temel mantığıdır.

Yani primli sistemde ne kadar ekmek, o kadar köfte mantığı geçerlidir.

Sigorta Primine Esas Kazanç Nedir?

Ancak primli sistemde sigortalıların ücretlerinden kesilecek prim tutarları sınırsız değildir.

Primli sosyal sigortalar sisteminde üzerinden prim kesilen ücrete Sigorta Primine Esas Kazanç, kısaca SPEK denir.

SPEK yalnızca alınan çıplak ücreti kapsamaz, bunun yanında ikramiye, fazla mesai, ayni yardımlar gibi 5510 sayılı Kanunda ayrıntılı olarak belirtilen pek çok ödeme SPEK tutarına dâhildir.

Ancak SPEK tutarı sınırsız değildir. Bir kişi ne kadar ücret alırsa alsın üzerinden prim kesilecek tutarın bir alt bir de üst sınırı vardır.

Ücretsiz çalışan ya da asgari ücretten düşük ücret alanların SPEK tutarı asgari ücrettir, buna taban ücret denir. 2013 yılı için 1021,50 TLdir.

Tavan ücret ise asgari ücretin 6,5 katıdır. Şuan için 6639,75 TL tavan ücrettir.

2014 yılbaşından itibaren bu tavan ve taban tutarları artacaktır.

Belirtmek gerekir ki bu tutarlar brüt yani giydirilmiş tutarlardır, çalışanın eline geçen daha az olabilir.

Tavandan Fazla Ücret Alanların Durumu

Bazı sigortalılar SPEK tavanı olan ücretten fazla gelir elde edebilmektedir.

Bu yalnızca bir işyerinde çalışan sigortalının rütbesi yada konumu dolayısıyla fazla maaş alması şeklinde olabileceği gibi sigortalıların birden fazla işyerinde çalışması şeklinde de olabilmektedir.

Sosyal güvenlik sistemimiz birden fazla işyerinde çalışmayı engellememiştir. Ancak birden fazla işyerinde bildirilen sigortalı her bir işyerinden ayrı ayrı sigortalı bildirilir.

Bu şekilde birden fazla işyerinde çalışan sigortalıların gün sayısı çalıştıkları gün sayılarının toplamı olarak hesaplanır, bu da toplamda aylık 30 günü geçemez.

Öte yandan sigortalının farklı işyerlerinde aldığı ücretler de toplanır; bu toplam tutar sigortalının üzerinden prim kesilecek SPEK tutarını belirler.

Emekli Maaşında Tavandan Fazlası Dikkate Alınmaz

Ancak şunun altını çizelim emekli maaşı ve sosyal güvenlikten yapılan tüm yardımlar için ücretin taban ve tavan değerleri arasındaki kısmı dikkate alınır.

Tavanı aşan primler üzerinden gelecekte emekli maaşı bağlanmaz. Tavanı aşan tutarlar emekli aylığı alırken etkisizdir.

Aylık 10 Milyar TL net ücret alsanız bile SGK size en fazla tavan ücret kadar maaş bağlar. Yana ne kadar fazla maaş alırsanız alın, hasta olup çalışamazsanız alabileceğiniz geçici iş göremezlik ödeneği tavan ücret üzerinden hesaplanan ile sınırlıdır.

Buradaki temel mantık alınacak emekli maaşının ve sosyal güvenlikten yapılacak yardımların bir üst sınırının olmasıdır.

Bu şekilde birden çok işyerinde çalıştığı için yüksek ücret üzerinden sigortalı olanların SGKya ödedikleri primlerden geriye alma hakları bulunmaktadır.

SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinden üzerinden maaş bağlayamadığı kısmı size geri iade eder.

Ancak uygulamada birçok çalışanın bu hakkını bilmediği için kullanmadığını görmekteyiz.

SGKdan Para İadesi Alabilir misiniz?

Peki prim iadesi nasıl olacak? Açıklayalım:

Tek işyerinde çalışan için sorun yoktur. Zira tavanı aşan ücretinden prim alınmaz.

Sigortalıların aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birçok işyerinde çalışmaları halinde ise her bir işyerinden ayrı ayrı SGKya prim ödenir.

İşte bu primlerin toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, yani az önce belirttiğimiz brüt 6659 TL 25 Kuruşu aşarsa geriye para iade hakkı doğar.

Bu aşan kısmın tamamının sigortalı hissesi çalışana ödenebilmektedir. Altını çizelim işveren hissesi değil yalnızca sigortalı hissesi geri alınabilir.

Uzun vadeli sigorta kolları sigortalı hissesi % 9dur. GSS primi oranı % 5tir. Toplamda % 14lük bir sigortalı tutarı vardır. Eğer işsizlik ödenmişse sigortası primi %1 sigortalı hissesi de geri alınabilir.

SGKdan Para İadesinin Hesabı Nasıl Olur?

Bir örnek ile SGKdan nasıl geriye para alabileceğiniz hesaplayalım.

Öncelikle şunu belirtelim ki SGKdan iade alınacak primi hesaplarken brüt ücretler üzerinden hesap yapılır.

İki ayrı işyerinde çalışıp 2013 yılı Kasım ayında toplamda 10 bin TL brüt ücret alan bir sigortalının primi tavan üzerinde olan 3340,75 TLlik kazancından;

3340,75 * 14 / 100 = 467,70 TL

3340,75 * 1 / 100 = 33,41 TL

toplamda 501,11 TL prim iadesi hakkı doğar. Bu demektir ki eğer isterseniz SGK size o ay için 501,11 TL parayı geri öder.

Bu tutar aslında sigortalının prim kesilirken kendi ücretinden ödediği tutar olduğundan geri ödenmektedir.

Primler İşverence Ödenmiş Olmalı!

Bu paranın ödenmesinin bir şartı tavanı aşan ücretlerin tutarının priminin SGKya işverence yatırılmış olmasıdır. Yani SGK almadığı parayı geri vermez.

Bir diğer şartta sigortalının talebidir, yani SGK sigortalı talep etmeden bu parayı iade etmez.

Bu ödeme sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde bir kerede ödenir.

Talep için bağlı olunan SGK İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezine dilekçe vermek gerekir.

Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez, yalnızca parasal tutar aynen geri ödenir.

Bu yazı 5,095 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.