En Sıcak Konular

Uğur Tandoğan
Ekonomim.com

Uğur Tandoğan
20 Mayıs 2014

Ucuz atlattık



Ucuz atlattık

 

Dünya 



Hepimizin başı sağolsun. Soma’daki maden faciasında 300’den fazla insanımızı kaybettik. Ama geçmiş olsun, ucuz atlattık. Çünkü kazadan sonra yaşananları görünce, yetkililerin söylemlerini, olaya bakışlarını duyunca anladım ki, böyle bir yönetim anlayışıyla kayıplarımız daha da fazla olabilirdi. 

Ortada bir acı gerçek var. Maden ocağı yönetimi, çalışanlarının can güvenliğini sağlayamamış. Devlet de denetleme görevini lâyıkıyla yerine getirememiş. Gerçi yetkililer, madenin mart ayında denetlendiğini belirtmiş. “Teftiş neticesinde mevzuata aykırı bir durum olmadığı görülüyor” denmiş. Demek ki, mevzuat hazretleri bu ölümleri engelleyememiş.

İş güvenliği ve işçi sağlığı konusunda kamuda sorumluluk kimde?

Kömür madeni, iki bakanlığın sorumluluk alanına girmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 3146 sayılı kanun ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına “iş sağlığı ve güvenliğini düzenlemek, denetlemek” görevi verilmiştir. Sözü edilen kanun şöyle der: “Bakan, emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu olup, Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilâtı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. Bakan bu yetkisini iş mu¨fettişleri, bağlı ve ilgili kuruluşların mu¨fettişleri ve uygun göreceği diğer personel aracılığıyla kullanabilir.”

Öte yandan, 3154 sayılı kanun ile de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının teşkilat ve görevleri tanımlanmıştır. Söz konusu bakanlığa bağlı bir Maden İşleri Genel Müdürlüğü vardır. Sözü edilen kanunun 9. Maddesinin (d) fıkrası şöyle der:  “Faaliyetlerin iş güvenliği ve işçi sağlığı ilkelerine uygun yürütülmesini takip etmek.” Ve söz konusu kanunun 5. Maddesi de şunu der: “Bakan, emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu olup, Bakanlık merkez teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.”

Ayrılmaz üçlü ayrılırsa 

Demek ki, madenlerdeki iş güvenliği ve işçi sağlığı denetimi konusunda yetki ve sorumluluğun kimde olduğu yasa maddeleri ile açık ve nettir. Ancak kamudaki yönetim anlayışında, yetki ve sorumluluk konusunda yönetim bilimine ters düşen  durumlar bulunmaktadır.

Yönetim biliminde “Yetki, sorumluluk ve hesap verebilirlik” ayrılmaz üçlüdür. Ancak bu üçlü nedense bu ülkede birbirlerine hasretlik çekerler. Örneğin, hükümetler, meclise hesap vermekle yükümlüdür. Ancak meclis aritmetiği buna izin vermez. Meclis, denetleme görevini yapamaz. Bunun son örneğini Soma kazasında gördük. Muhalefet, bu kazadan aylar önce Soma madenleri ile ilgili bir araştırma önergesi vermiş, ancak bu önerge iktidar partisi milletvekillerince red edilmiş. Çünkü, bizdeki siyaset kültürü, spor takımı fanatikliğinden beterdir. Spor takımı fanatikleri bile gerektiğinde takımlarını eleştirebilirler. Siyasi partilerin mahallesine eleştiri hiç uğramaz. Körü körüne itaat ve biat kültürü, eleştiriyi yaklaştırmaz.

Sorumluluk konusu da ülkemizde sıkıntılıdır. Kendilerine verilen görevleri yerine getirmede başarı varsa, siyasi otorite masada gelmiş geçmiş ne varsa toplar,  kendine mal eder. Ancak sorumluluk alanında bir başarısızlık varsa, bunu hiç üstlenmez. Birden siyasi otorite “Teflon yönetici” olur, ve üstüne bir şey yapıştırmaz. Bir bakarsınız sorumlu kişiler, yetkili kişiler büyük bir pişkinlik içinde, olayın dışından bir gözlemci, ya da üniversiteden bir akademisyen gibi konuşurlar. Yukarda M. Akif’in mısralarında belirtilen anlayışı nedense hatırlamak istemezler. 

Kamuda yetki konusunda sıkıntı yoktur. Yöneticiler yetkilerini sonuna kadar kullanır. Tabii ki, bir bakan bizzat gidip bir madeni denetlemez. Bunu, kendisine bağlı, yetki devrettiği birimler aracılığı ile yapar. Ancak yönetim biliminde şöyle bir altın kural daha vardır. “Yetki devredilir, ama sorumluluk asla.” Başka bir deyişle, yetki devreden kişi, yapılan ya da yapılmayan işlerden sorumludur. Yetkililer bu gerçekle hiç yüzleşmezler. Yetkide atmaca olanlar, sorumluluk üstlenmede tavşan gibi ürkekleşirler.

Sonuç

Bu kazayı bir şekilde atlattık. Bir kömür madeninde kaza olduğunda sadece madendekiler ölüyor. Ancak şimdi ülkenin gündeminde nükleer santraller var. Düşünebiliyor musunuz: Eğer nükleer bir kaza olursa sadece santralda çalışanlar değil, çevredekiler de ölecek ve nasıl uzun soluklu bir çevre felaketi olacak? Ve düşünebiliyor musunuz: Bu santralları da bu anlayıştaki  bakanlıklar denetleyecek? Böyle bir kaza olursa yine “Teftiş neticesinde mevzuata aykırı bir durum olmadığı görülüyor” diyebilecekler. Bu kez herhalde Hiroshima, Nagasaki ve Chernobyl’de ölenlerin sayısı ile teselli bulacağız. 

Son söz

Sorumluluk, sadece yasa ile düzenlenmez. Yetkililerin, vicdani sorumluluklarının sesine de kulak vermesi dileğiyle...


Bu yazı 2,301 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 26 Mart 2024 Nereden nereye
    • 19 Mart 2024 Çalışma saatleri azalırken
    • 12 Mart 2024 Başarılı üç güzel insan
    • 5 Mart 2024 Çalışma düzeninde esneklik: Hibrit çalışma
    • 27 Şubat 2024 Bir cesur yürek daha durdu
    • 20 Şubat 2024 Akıllı telefona akılsızca bağımlılık
    • 13 Şubat 2024 Bulutlara nasıl bakıyorsunuz?
    • 6 Şubat 2024 İşten çıkarmalar üzücüdür
    • 30 Ocak 2024 Etik ve meslekler
    • 30 Ocak 2024 Etik ve meslekler
    • 23 Ocak 2024 Bir motor yolculuğu
    • 16 Ocak 2024 Yeni bir yıla başlarken (2)
    • 9 Ocak 2024 Yeni bir yıla başlarken
    • 26 Aralık 2023 Toplam ücret paketinde seyahat
    • 19 Aralık 2023 Mangal partisi
    • 12 Aralık 2023 Toplu işten çıkarmalarda iletişim
    • 5 Aralık 2023 Faydalı bir meyve ve zararlı üretimi
    • 28 Kasım 2023 Selden geçip kumda boğulmak
    • 21 Kasım 2023 İnsan sesine hasretim
    • 14 Kasım 2023 Taylor Swift diye bir yıldız




    BİZE ULAŞIN: info@resulkurt.com
    TWİTTER/resulkurt34

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    6,697 µs