Ekonomim.com
Uğur Tandoğan
8 Temmuz 2014
Girişimci var, girişen var
Girişimci var, girişen var
Neden inanmıyor? Üniversitede bir derse misafir sanatçı (!) olarak girecektim. Konu Girişimcilik idi. Hazırlığımı yaptım ve yanıma bir makalemi alarak derse girdim. Michael Dellin hikayesini anlatan makaleyi sınıfa dağıttım ve okumalarını istedim. Michael, dişçi bir baba ve borsacı bir annenin oğlu idi.
Aile onun doktor olmasını istiyordu. Tıp öncesi eğitimine University of Texas at Austinde başlamıştı. Ancak ondaki bilgisayar aşkı her şeyin önüne geçmiş ve ikinci sınıftan sonra ayrılarak kendi firmasını kurmuştu. Ve bilgisayar dünyasındaki dev şirket olmuştu. (Dell Şirketinin 2013 geliri 57 milyar dolar; çalışan sayısı 111 bin 300. Michael Dellin bugünkü servetinin değeri ise 18.5 milyar dolar.)
Öğrenciler makaleyi okurken ben de derste anlatacaklarımın planına göz atıyordum. Makaleye gelebilecek Hocam, demek ki zengin olmak için diplomaya gerek yok. Ne diye üniversitede zaman harcıyoruz ki? cinsinden sorulara kafamda yanıt hazırlıyordum. Okumalar bitti. Sordum:
Nasıl, Michael Dellin yaşam öyküsünü ilginç buldunuz mu? Yorumunuz var mı? Kalantor görünüşlü bir öğrenci parmak kaldırdı ve şöyle konuştu: Dellin hikayesini güzel anlatmışsınız. Ama Hocam, çok inandırıcı değil. Bir adam tek başına bu kadar servet kazanamaz. Muhakkak arkasında bir devlet desteği vardır. Böyle bir soru beklemiyordum...
Üniversiteli gencin bu yorumu, bazı acı gerçekleri ortaya koyması açısından ilginçti. Münferit bir olay; bir kişi böyle düşünebilir düşüncesine abone olsam, güler geçerdim. Ama böyle bir algı bayağı büyük bir çoğunlukta olduğu için daha da ilginçti. Ve de bir ülkede gençlerin böyle düşünmesi kaygı verici idi. Neden mi? Tabi ki Michael Dell bu serveti tek başına yapmamıştı. Ama girişimci ruhu ile kurduğu şirketini başarılı bir biçimde yöneterek yapmıştı. Eğer bir ülkede gençler böyle bir serveti tek kişinin yapabileceğine inanmazsa o ülkede kolayına girişimci çıkmaz. Girişimcilik, gelişmenin motorudur. Girişimci, sadece para kazanacağım diye bir işe kalkışmaz. Ama o işten gelecek kazanç girişimcinin motivasyonunu artırır. Diyelim ki bir genç, bir kişinin Michael Dellinki gibi bir serveti, çalışarak kazanmasına inanmıyor. Ama içinde zengin olma hayali de var. O zaman, zengin olmak için helal yolların dışındaki yollara sapacaktır. İşte bu, kaygı vericidir.
Kaygılanmama ikinci neden, devletle ilgili olan algıdır; ve de bu algıdaki gerçeklik payıdır. Devlet, ekonomide önemli ve güçlü bir oyuncudur.
Elbette bu kadar büyük kaynağı elinde tutan bir oyuncuyla iş yapan kişinin kazancı da büyük olacaktır. Ancak destek sözcüğünün altında büyük anlamlar yatmaktadır. Siyasetçi ve iş adamı sıcak ilişkisi bu desteği artırır. Bizim gibi ülkelerde devlet desteği ile dönem zenginleri yaratılır. Örneğin, demokrat parti döneminin her mahallede bir milyoner sloganı bu desteği temsil eder.
Bir ülkenin gelişmesi, ilerlemesi ekonomik gelişme ile olur. Ekonomik gelişmede de girişimcilik önemli bir boyuttur. Ekonomik iklim, girişimcilik ruhunu kamçılar veya köreltir. Adil rekabet, girişimciliği teşvik eden ekonomik iklim için olmazsa olmaz koşuldur. Mevcut ve potansiyel oyuncuların bu adil rekabete inanması ve güvenmesi gerekir.
Devlet, adil rekabet iklimini yaratan ve destekleyen olmalıdır. Elinde tuttuğu büyük ekonomik gücü adil olarak kullanmalıdır. Bunun için devlet yönetiminde şeff afl ık, denetime açıklık ve hesap verebilirlik gerekir .
Siyasetin finansmanı da şeffaf ve denetime açık olmalıdır. Yoksa Michael Dell gibi girişimciler değil de, siyasetçi ile halvet olup devletten destek alan ve siyasetçiye destek veren, ülke kaynaklarına şehvetle saldıran girişen ler türer. Bu tür girişenler de ülkeyi değil, siyasetçileri zenginleştirirler. Serbest rekabetin çetin ortamında değil de, siyasetçinin kucağında büyüyen bu girişenlerin de ömrü siyasetçiler kadar olur.
Bu yazı 2,230 defa okundu.
Diğer köşe yazıları
Tüm Yazılar
-
26 Mart 2024
Nereden nereye
-
19 Mart 2024
Çalışma saatleri azalırken
-
12 Mart 2024
Başarılı üç güzel insan
-
5 Mart 2024
Çalışma düzeninde esneklik: Hibrit çalışma
-
27 Şubat 2024
Bir cesur yürek daha durdu
-
20 Şubat 2024
Akıllı telefona akılsızca bağımlılık
-
13 Şubat 2024
Bulutlara nasıl bakıyorsunuz?
-
6 Şubat 2024
İşten çıkarmalar üzücüdür
-
30 Ocak 2024
Etik ve meslekler
-
30 Ocak 2024
Etik ve meslekler
-
23 Ocak 2024
Bir motor yolculuğu
-
16 Ocak 2024
Yeni bir yıla başlarken (2)
-
9 Ocak 2024
Yeni bir yıla başlarken
-
26 Aralık 2023
Toplam ücret paketinde seyahat
-
19 Aralık 2023
Mangal partisi
-
12 Aralık 2023
Toplu işten çıkarmalarda iletişim
-
5 Aralık 2023
Faydalı bir meyve ve zararlı üretimi
-
28 Kasım 2023
Selden geçip kumda boğulmak
-
21 Kasım 2023
İnsan sesine hasretim
-
14 Kasım 2023
Taylor Swift diye bir yıldız
Yorumlar
+ Yorum Ekle