İnternet Haber Çalışma Yaşamı
Bünyamin Esen

30 Aralık 2015

İş Yaşamında Hakkının Aramanın İpuçları!

İş Yaşamında Hakkının Aramanın İpuçları!

İnternethaber.com

İstanbuldan okurumuz Beytullah Tekmenoğlu soruyor: Bünyamin bey, dört sene çalıştığım yer beni işten çıkarttı. Dört sene boyunca sigortasız çalıştırdığı için ne kıdem tazminatı aldım ne son ücretimi verdi, beni kapının önüne koydu. Maaşlarımı elden alıyordum. Hakkımı nasıl ararım? SGKya şikayet edeyim mi? Dava mı açmalıyım? Teşekkürler.

Sayın okurumuz, sizin gibi sigortasız çalıştırılma ne yazık ki ülkemizin gerçeği. Her on çalışandan dört tanesi sigortasız çalıştırılıyor.

Sigortalı çalışanların da çoğunluğu SGKya asgari ücret üzerinden bildiriliyor, primleri kaçırılıyor, gelecekte alacakları maaşlarından çalınıyor.

Çalışma yaşamındaki sorunlar bunlarla da sınırlı değil. Kıdem tazminatını, ihbar tazminatını hakkıyla alan çalışan sayısı çok az. Her on çalışandan dokuzu kıdem tazminatını dava açmadan hemen alamıyor, bu nedenle Yargıtay tıkanmış durumda.

Ücret alacakları konusundaki anlaşmazlıklarına da bu saydıklarımıza göre daha az da olsa sıkça rastlanıyor. Keza iş sağlığı ve güvenliği ihmal edilen, iş kazası geçiren çalışan sayısı çok fazla

Peki, tüm bunlarla karşılaşan biri çalışma yaşamında hakkını nasıl aramalı, nereye başvurmalı, nelere dikkat etmek gerekiyor. Okurlarımızdan en sık gelen on soruyla çalışma yaşamında hakkınızı nasıl alabileceğinizi açıklayalım.

Soru 1: Sigortasız çalıştırılıyorum, ne yapmalıyım?

İster halen çalışın, ister işten çıkmış olun sigortasız çalıştırıldığınız dönemleri SGKnın veya Çalışma Bakanlığının müfettişlerine/denetmenlerine şikâyet edebilirsiniz.

En hızlı yöntem, ücretsiz olan ALO 170 hattını arayıp şikâyette bulunmak. Keza ALO 150 BİMER hattını da ister cepten ister ev telefonundan ücretsiz olarak arayıp şikâyet etmeniz mümkün. Her ikisine de internetten de başvurabilirsiniz.

Hangisini ararsanız arayın sigortasız çalışma ile ilgili şikâyetiniz bir SGK denetmenine/müfettişine gider. Eğer ücretinizi alamadıysanız, iş güvenliğiniz yok ise, ücretiniz veya kıdem tazminatınız verilmediyse bu kez şikâyetiniz bir iş müfettişinin önüne gider.

Soru 2: Dilekçe ile şikâyet edebilir miyim?

İsterseniz SGKnın en yakın il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine veya çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerine doğrudan dilekçe de verebilirsiniz.

Dilekçenizi illaki birine yazdırmanıza gerek yok, kendiniz de ister elde ister daktilo veya bilgisayar ile yazabilirsiniz. Ama yaşadığınız sorunları anlatan dilekçelerinizi okunaklı yazmanız önemli.

Keza, kimlik ve adres bilgilerinin tam olarak doldurulmuş ve imzalı olmasına dikkat etmek gerekiyor. Şikâyet edilen işyerinin adres, unvan, işveren bilgilerinin eksiksiz girilmesi de çok önemli

Soru 3: Şikâyet ve ihbarlar nasıl olmalı?

Ayrıntılı olmalı! Yaşadığınız tüm sorunlar tek tek, şahitleri ile delilleri ile anlatılmalı

Sizin şikâyetinizin bir denetmenin/müfettişin eline gideceğini ve siz ne kadar açık ve ayrıntılı anlatmışsanız sorununuza çözüm bulma şansınızın o kadar yüksek olacağını unutmayın!

Sigortasız çalışma ile ilgili dilekçe ile yaptığınız şikâyetlerde işten çıkmadıysanız bunu belirtmeniz önemli. Zira halen çalışıyorsanız SGK Denetmenleri/müfettişleri buna göre işyerinize gelip denetim yapacak. Keza Denetmenlerin işyerinde sizi bulabilmesi için gece mesaisi gibi farklı zamanlarda çalışıyorsanız bunu da dilekçede belirtmeniz yararlı olacak.

Soru 4: Şikâyet ederken ismimi gizli tutabilir miyim?

Telefon veya internet üzerinden yapacağınız şikâyetlerde isminizi gizli tutma hakkınız var.

Öte yandan dilekçelerde isminizi belirtmeniz gerekiyor. Ancak isminizin gizli tutulmasını istediğiniz özel olarak belirtin.

Soru 5: Müfettişler işverene benim şikâyet ettiğimi söyler mi?

Siz belirtmeseniz bile, SGK Denetmeni/Müfettişi denetim yaparken isminizi gizli tutacaktır. Zira müfettişler hiçbir şekilde şikâyetçinin ismini işverene söylemez, yasaktır!

İş kazası gibi, kıdem tazminatı gibi şahsa bağlı konuları içeren şikâyetlerinizi belirtirken isminizi gizlemeyin ki müfettiş/denetmen sizin işinizi soruşturabilsin

Soru 6: Hangi hallerde SGKya başvurmak gerekiyor?

Sigortasız çalıştırılıyor iseniz SGK Sosyal Güvenlik Merkezlerine ve SGK İl Müdürlüklerine başvurmalısınız.

Daha fazla ücret almanıza karşın SGKya asgari ücretten bildiriliyorum diyorsanız SGK Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurmalısınız.

Çalışmadığınız bir işyerinden sigortalı bildiriliyor iseniz SGK Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurmalısınız. Keza, yine çalışmadığım halde SGKya çalışma bildirimi yapılıyor diyorsanız SGK Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurmalısınız.

Son olarak da, SGK hizmet dökümünüze baktığınızda giriş-çıkış görüyorsanız ve habersiz giriş-çıkışım yapılıyor diyorsanız SGK Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurmalısınız.

Soru 7: Hangi hallerde doğrudan İş-Kura başvurmak gerekiyor?

Peki, hangi hallerde İŞKUR İl Müdürlüğüne başvurmanız ve dilekçe vermeniz gerekiyor:

Haksız yere iş akdim feshedildi, haksız olarak işten çıkartıldım diyorsanız; Çalışma ve İş Kurulu İl Müdürlüklerine başvurmanız gerekiyor.

Kıdem ve/veya ihbar tazminatım verilmedi diyorsanız, Çalışma ve İş Kurulu İl Müdürlüklerine başvurmanız gerekiyor.

Fazla mesai ücretim ödenmiyor, ücretim geç veriliyor veya verilmiyor diyorsanız; Çalışma ve İş Kurulu İl Müdürlüklerine başvurmanız gerekiyor.

Yıllık izin, resmi tatil izni gibi konularda sorun yaşıyorum diyorsanız, Çalışma ve İş Kurulu İl Müdürlüklerine başvurmanız gerekiyor.

Çalışırken iş sağlığı ve güvenliğinize dikkat edilmiyor ise, yine işyerinizin bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvuracaksınız başvurmanız gerekiyor.

Bu hallerde iş müfettişleri inceleme yapıyor.

Soru 8: Hangi belgeler ücretimi tespite yarar?

Şikâyetlerinizi ispata yarar her türlü belgeyi şikâyet dilekçesine ekleyin.

Eğer sigortasız çalıştırıldı iseniz mutlaka sonradan düzenlenebilir nitelikte olmayan belgeler sunmanız gerek ki müfettiş/denetmen işinizi çözebilsin. Bunlar, bordro, banka ücret yazısı, banka maaş dökümü, ücret ödeme makbuzu gibi evraklar olmalı

Eğer işten çıktıysanız veya çıkarıldıysanız sigortasız çalıştırıldığınız dönem ile ilgili resmi evrağınız varsa bunu muhakkak belirtin. Ücretinizi banka üzerinden aldıysanız hangi banka olduğunu, maaş hesabınızı da belirtmelisiniz.

Soru 9: Müfettiş/denetmen sorumu çözebilir mi?

Sonradan düzenlenebilir nitelikte olmayan evraklarınız yoksa denetmenin/müfettişin yalnızca şahitlere bakarak sizin sigortalılığınızı sağlaması mümkün değil. Zira müfettişler/denetmenler resmi evraklara bakarak karar veriyor, vicdani kanaat ile değil.

Öte yandan, eğer sigortasız çalışmaya devam ediyorsanız işyerinize gelen müfettişe/denetmene isminizi yazdırarak bir yıla kadar geriye doğru hizmet kazanmanız mümkün oluyor.

Yani çalışırken şikayet etmek avantajlı

Soru 10: İş Mahkemesine ne kadar zaman içinde dava açmalıyım?

Eğer SGK veya iş müfettişi/denetmeni sorununuza çözüm getiremez ise yahut da doğrudan yetkili iş mahkemesine dava açma hakkınız var.

Sigortasız çalıştırıldıysanız hizmet tespit davası açmanız gerekiyor. Bunun için işten ayrıldığınız yılsonundan itibaren beş yıllık süreniz var.

Bu süreyi kaçırırsanız mahkeme açma hakkınız yanar

Mahkemeler müfettişler/denetmenler gibi yalnızca evraka bakmaz, şahitleri de dinler ve vicdani kanaati ile karar verir

---

Kıssadan Hisse

Fırsatlar gün doğumu gibidir. Eğer çok beklerseniz, kaçırırsınız.

William Arthur Ward

---

Bu yazı 2,333 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.