Maliye kayıtdışını ölçmek için yeni çalışma başlattı

17 Mart 2009 10:04 tsi
IMF'nin ısrarla üzerinde durduğu kayıtdışı ekonomiyle mücadele edilmesi çalışmaları öncesinde Maliye, kayıtdışı ekonominin boyutunu ölçmek için harekete geçti.

Maliye kayıtdışını ölçmek için yeni çalışma başlattı
17.03.2009 | Referans

 IMF'nin ısrarla üzerinde durduğu kayıtdışı ekonomiyle mücadele edilmesi çalışmaları öncesinde Maliye, kayıtdışı ekonominin boyutunu ölçmek için harekete geçti. Şimdiye kadar hep tartışma konusu olan kayıtdışı ekonominin oranı, yapılacak bir çalışma ile ortaya konulmaya çalışılacak. Çalışmanın mayıs-haziran ayına kadar bitirilmesi hedefleniyor.
Türkiye'de kayıtdışı ekonominin oranı konusunda kesin bir veri yok. Hem özel hem de kamu kesiminde değişik tahminler yapılıyor. Bazı uzmanların kayıt dışı ekonominin boyutunun yüzde 66 olduğuna kadar çeşitli iddiaları var. Şimdi Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtdışı ekonominin boyutunu ölçmek için çalışma başlattı. Çalışma Katma Değer Vergisi (KDV) üzerinden yapılacak. Yeni bir hesaplama yöntemi üzerinde durulduğunu anlatan yetkililer, son yıllarda KDV ile ilgili birçok değişiklik yapıldığını, bunun da çalışmalarda dikkate alınacağını söylediler.
 
Yöntem üzerinde çalışılıyor
KDV ile ilgili başta oran değişikliği olmak üzere, istisnalarda da bazı değişiklikler yapıldığını anlatan yetkililer, yöntem üzerinde çalışıldığını input-output (girdi-çıktı) yöntemi üzerinden çalışmanın yapılacağını bildirdiler. Ölçümde 2008 yılı esas alınacak ve geriye doğru gidilecek. Yani 2008'deki kayıtdışı oranı bulunacak ve geriye doğru geçmiş yıllardaki oran çıkarılacak. Dünyada yapılan çalışmaların da KDV üzerinden yapıldığını anlatan yetkililer, kurumlar ve gelir vergisinin çalışmalarda genelde kullanılmadığını anlattılar.
2005 yılında kayıtlıdışı ekonominin ölçülmesine yönelik Hesap Uzmanları Kurulu (HUK) bir çalışma yapmış, kayıtdışı ekonominin yarattığı tahribat rakamlara yansımıştı. HUK'un yaptığı çalışmaya göre 2004 yılında kayıtdışı ekonominin milli gelire oranı yüzde 30,07 olarak ölçülmüştü. 1998-2004 arası için yapılan çalışmada, kayıtdışı ekonominin milli gelire oranı yüzde 26 ile 37 arasında değişmiş, en yüksek oranın da 1998 yılında (yüzde 37,26) gerçekleştiği belirlenmişti. Ayrıca HUK'un tespitine göre; kişi başına 2004 yılında 1.250 dolar, çalışan başına ise 4.491 dolar kayıtdışı ekonomi düşüyordu. HUK'un yaptığı tahmin geçmişte düşük bulunmuştu. Bunun dışında uzmanların yaptığı tahminler ise birbirinden çok daha değişik. Yüzde 2 ile yüzde 66 arasında değişen tahminler var.
 
İnternet sitesi açılacak
Kayıtdışı ekonomiyle mücadele için hazırlanan eylem planının uygulanmasına yönelik de çalışmalar devam ediyor. Gelir İdaresi tarafından açıklanan 105 maddelik kayıt dışı eylem planının 3'er aylık uygulama sonuçları açıklanacak. Bunun öncesinde kayitliekonomiyegecis.gov.tr isimli bir internet sitesi açılacak. Yaklaşık bir ay sonra açılması planlanan bu sitede, plana ilişkin neler yapıldığı, kayıt dışı ekonominin denetimine ilişkin yapılan çalışmalar yer alacak.

HUK'un yaptığı kayıtdışı tahmin sonuçları (%)
	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004
Kayıtlı	62,74	66,54	73,88	68,52	70,26	70,39	69,93
Kayıtdışı	37,26	33,46	26,12	31,48	29,74	29,61	30,07

 

 

Bu haber 1,572 defa okundu.