Enerji dengesi için santral göçü

29 Ağustos 2019 10:34 tsi

Bölgeler arası arz-talep dengesizliklerinin giderilmesi için bazı elektrik santralleri yer değiştirecek. Kimi doğalgaz çevrim santralleri yerlerinden sökülüp en çok elektrik tüketilen bölgelere taşınacak.

Enerji dengesi için santral göçü

DÜNYA

Bölgeler arası arz-talep dengesizliklerinin giderilmesi için bazı elektrik santralleri yer değiştirecek. Kimi doğalgaz çevrim santralleri yerlerinden sökülüp en çok elektrik tüketilen bölgelere taşınacak.

Türkiye’nin toplam elektrik üretim kapasitesi, talebi karşılamaya yeterli olduğu gibi, ciddi bir arz fazlası da oluşturuyor. Ancak yaklaşık 90 bin MW’lik kurulu güce ulaşılmasına rağmen elektrik konusunda zaman zaman kesinti, kısıntı zorunlulukları ortaya çıkabiliyor. Bunun arkasında ise elektrikteki kurulu gücün dengesiz dağılması gerçeği yatıyor. Türkiye’de Kuzey Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu bölgeleri hidroelektriğe dayalı yüksek miktarlı elektrik üretim kapasitesine sahip olsa da, buralarda üretilen elektrik yerinde ya da yakın çevresinde tüketilemiyor. Dolayısıyla buralarda üretilen elektriğin, arz yetersizliği olan bölgelere taşınarak tüketilmesi gerekiyor.

Ülkenin yüksek elektrik tüketim talebine sahip İstanbul’u da içeren Kuzey Batı kesimi ise bunu karşılayacak üretim kapasitesinden yoksun. Bu durumda arzın yüksek, talebin düşük olduğu bölgelerdeki santrallerin ürettiği elektrik, iletim şebekesi üzerinden taşınarak kullanıma sunuluyor.

Elektriği taşımak da bir yere kadar

Elektriği üretildiği yerden tüketileceği yere taşımanın da bir maliyeti söz konusu. Bu maliyet sadece taşıma amaçlı yüksek gerilim hatları kurmaktan ve işletmekten ibaret değil tabii. Çünkü talebin çok arttığı dönemlerde şebekenin bu taşıma ihtiyacını teknik olarak gerçekleştiremeyeceği zaman dilimleri de ortaya çıkabiliyor.

Enerji kesintilerine bile yol açıyor

Teknik yetersizlikler ya da imkansızlıklar yüzünden elektriğin tüketileceği yere taşınamaması, yüksek yoğunluklu tüketim yapılan kimi bölgelerde zaman zaman elektrik kesintilerine yol açabiliyor. Bu kesintilerden bir kısmı, taşıyabileceğinden daha büyük yükler yüklenen şebekenin arıza yapmasından da ileri gelebiliyor.

Dengesizlik, maliyetleri de yükseltiyor

Elektriğin tüketildiği noktada yeterince üretilmeyişi, kimi bölgelerde arz fazlası varken, kimi bölgelerde arz yetersizliği yaşanması, birim başına elektrik maliyetlerini yukarıya çekebiliyor. Çünkü kimi zaman dilimlerinde ortaya çıkan arz açığını kapatmak için olağan dönemlerde yüksek maliyetli diye çalıştırılmayan kimi verimsiz santrallerin çalıştırılması zorunluluğu ortaya çıkabiliyor.

Tüketileceği yerde üretim

Sistem operatörü TEİAŞ ve enerji yönetimi bu soruna çözüm arayışına girince ortaya çıkan çözüm önerilerinden biri de, kapasite yoğunluğu bulunan yerlerden, kapasite yetersizliği bulunan bölgelere santral taşınması oldu. Hatta bu konuda sektördeki oyunculardan, santrallerini taşımaya sıcak bakanlardan teklifl er istendi. Çok sayıda oyuncu, ellerindeki kimi santralleri taşıyabileceklerini bildirdi.

Taşıyalım ama nasıl?

Öte yandan, bölgesel arz fazlasına yol açan bir santralleri demonte hale getirip bir başka bölgede yeniden kurmanın maliyetinin ne olacağı hesaplamaları da yapıldı. Bu maliyeti kimin hangi oranda nasıl karşılayacağı konusu da tartışma gündemine geldi. İlgili santrallerin taşınarak Elektrik Üretim AŞ’nin kullanımına verilmesi görüşü de ortaya atıldı. TEİAŞ’ın alım garantisi vermesi önerileri de ortaya atıldı. Ancak yöntem konusunda bir netliğe varılamadı.

EPDK taslak hazırladı

Bunun üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) arzu edilen santral taşınmalarının gerçekleşebilmesi için hukuki altyapıyı oluşturmak üzere harekete geçti. Sektör temsilcilerinden alınan öneriler ve geçmişte bu konuda yapılan tartışmalar ışığında Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Taslak hazırladı. Taslağı enerji sektöründeki oyuncuların incelemesine sunan EPDK, konuya ilişkin görüşlerin 16 Eylül 2019 günü mesai bitimine kadar kendisine ulaştırılmasını istedi.

İstanbul ve Marmara’yı beslemek

EPDK’nın düzenlemeyi çıkarmasından sonra TEİAŞ, İstanbul, Kocaeli ve Bursa başta olmak üzere, en yüksek elektrik talebinin bulunduğu illerde ilave üretim kapasiteki oluşturulması için harekete geçecek. TEİAŞ, taşınması üzerinde anlaşma sağlanacak santraller için, söz konusu illerde yeniden kurulum için arza/arazi bulacak. Daha sonra bu santraller, örneğin en az 10 yıl kalmak kaydıyla yeni yerlerine kurulacak. Bu taşınmanın maliyetinin en azından bir kısmı elektrik fiyatlarının içine yedirilerek lisans sahiplerine 10 yılda geri ödenecek.

Maliyetler düşecek, herkes kazanacak

Santrallerin taşınma operasyonları sonrasında elektrik şebekesindeki gerek bölgesel gerekse saatler arası dengesizlikler azalacak. Bu sayede elektrik üretim maliyetleri içindeki dengesizliğin yol açtığı sistem kullanım maliyetlerinin payı gerileyecek. Bu gerilemenin spot elektrik piyasasındaki fiyatları aşağı yönlü etkilemesi de bekleniyor.

Bu haber 1,454 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.