11 Aralık 2023

Asgari ücrette denge ve satın alma gücü

Asgari ücret çalışma hayatının en önemli konularından bir tanesi. Ocak ayından itibaren geçerli olacak asgari ücret için komisyon görüşmeleri bugün başlıyor. Süreç Aralık ayı içerisinde sona erecek ve rakam belli olacak. Asgari ücrette dengenin korunması ve çalışanların satın alma güçlerinin korunması ise temel hedef.

Asgari ücret, çalışma hayatında işverenin işçiye ödeyebileceği en düşük ücreti ifade ediyor. Dolayısıyla işgücü piyasasına ilk kez girecek kişiler için asgari ücret çok önemli. Diğer yandan asgari ücret yalnızca asgari ücret üzerinden gelir elde edenleri etkilemiyor. İşgücü piyasasında asgari ücret diğer çalışanlar için de çok önemli bir belirleyici. İlk kez çalışmaya başlayacak bir kişiye ödenecek ücret belirlendiğinden bu bir baz etkisi yaratıyor ve 3 5 yıldır aynı işyerinde çalışmakta olan kişiler de bu seviye üzerinden kendileri için ücret belirlemesi yapıyorlar ve yılbaşı zam beklentisi bu yönde oluşuyor. Bu nedenle asgari ücret, herkesin gözünün üzerinde olduğu bir unsur.

Refah belirleyicisi

Asgari ücretin miktarı elbette önemli. Ancak asgari ücretin miktarından daha önemli olan, asgari ücretlilerin satın alma güçlerinin korunması. Bu nedenle asgari ücretin 2024 yılının ocak ayında ne kadar olacağından daha önemlisi, asgari ücretlilerin tüm yıl boyunca satın alma güçlerinin korunabilmesi ve refahlarının sağlanabilmesi. Dolayısıyla asgari ücret rakamının satın alma gücü açısından da korunabilmesi için enflasyona yönelik tedbirlerin sıkı sıkıya uygulanmasına ihtiyaç var.

Asgari ücret çalışma hayatında çok önemli bir belirleyici. İşverenlerin istihdam kararlarında işgücü maliyetleri belki de en önemli nokta. Diğer yandan çalışanların elde edecekleri gelirin ve satın alma güçlerinin korunması da gerekiyor. Bu nedenle asgari ücretteki hassas dengenin sağlanması pamuk ipliğine bağlı.

Hem istihdam düzeyini düşürmeyen hem de çalışanların refahını koruyacak bir dengenin tutturulması şart. Aksi taktirde asgari ücretteki artışın toplam istihdamda bir azalmaya neden olması söz konusu olabilir. Bu nedenle asgari ücretin işverene maliyetini azaltan uygulamalardan bir tanesi olan asgari ücret desteği 2016 yılından beri uygulanıyor. Bu yıl da asgari ücret desteğinin devam etmesi bekleniyor. İstihdamın korunması adına destek önemli.

İşverene maliyeti ne?

Asgari ücret, çalışma hayatında en düşük seviyede ödenen ücret olduğu için temel olarak işverenlerin de işgücü maliyetlerini hesaplamasında temel aldıkları bir unsur. Asgari ücretteki bir artış işverenlerin işgücü maliyetlerini de etkiliyor. 2023 yılı için 13.414,5 TL olan brüt asgari ücretin işverene maliyeti 15.762,04 TL. Dolayısıyla işçinin eline geçen net rakam ile işverene maliyet arasında önemli bir fark var.

İşverenin işgücü maliyetlerindeki artışlar işgücü piyasasında istihdam dengesini belirleyen çok önemli bir unsur. İşgücü maliyetleri arttığında işverenlerin işten çıkarma eğilimine yönelmeleri ya da yeni istihdam kararlarını ertelemeleri gündeme gelebiliyor.

İşverene destek devam etmeli...

2016’dan beri işverenlerin işgücü maliyetlerini azaltmak için asgari ücret desteği uygulaması devrede. Bu çerçevede 2016 yılında 100 TL olarak uygulanmaya başlanan asgari ücret desteği 2023 yılında 499.8 TL olarak uygulandı. 2016 yılında asgari ücretin işverene maliyetinin yüzde 5.16’sına denk gelen destek tutarı, 202 yılında asgari ücretin işverene maliyetinin ancak yüzde 3.17’sine denk geldi. Dolayısıyla asgari ücret desteği devam etmekle birlikte azaldı. İşveren cephesinin bu konuda bir beklentisi var ve bu yıl destek tutarının artırılarak devam etmesi gerektiğini ifade ediyorlar.

Hızlıca çözülebilir

Asgari ücret tespit komisyonunda karar alınırken oy çokluğu prensibi benimseniyor. Komisyonun 15 üyesinden 8’inin onay vermesi halinde asgari ücret ve asgari ücrete ilişkin hususlar belirlenebiliyor. Bu yıl hem işveren, hem işçi tarafının ortak noktada olduğu pek çok konu var. Bunlardan en önemlisi asgari ücretlilerin üzerindeki vergi yükünün azaltılması. Dolayısıyla işçi ve işveren cephesi ortak taleplerini komisyonda karar haline getirebilirler.

Bu konuda devletin bütçe gelirleri de göz önünde bulundurularak önemli adımlar atılabilir. Bu şekilde atılacak adımlar yalnızca bu yıl için değil önümüzdeki yıllarda da asgari ücretlilerin refahının korunmasında önemli olacaktır. 

Bu yazı 177 defa okundu.