2 Nisan 2024

Yalan söylemenin yeni biçimleri

Bir olay

Geçen ay İngiltere’de Kraliyet Ailesi’nden bir çift, sosyal medya hesaplarından bir fotoğraf paylaştı. Aynı fotoyu, fotoğrafın içinde yer alan prenses kendi hesabından da paylaştı. Bir süre sonra basında ve sosyal medyada fırtınalar koptu. Sonunda prenses özür diledi. Ama olay teknoloji dünyasında da önemli bir konuyu gündeme getirmiş oldu.

Olayın kahramanı, Galler Prensesi Catherine ya da İngiltere’de çağrıldığı biçimde Prenses Kate idi. Olayın gelişimi şöyle oldu.  Ocak ayı içinde Kensington Sarayı’ndan bir açıklama yayınlanmıştı. Prenses Kate’in alt batından bir ameliyat geçireceği ve 31 Mart tarihine kadar dinleneceği bildirilmişti. Ancak Mart ayına gelinmiş, başka hiç bir açıklama yapılmamış ve Prenses Kate de ortalıkta görünmemişti. Bunun üzerine Prenses Kate’in sağlığı ve evliliği ile ilgili spekülasyonlar yapılmaya başlandı. Sonunda sözü edilen fotoğraf Birleşik Krallıktaki Anneler Günün’de, 10 Mart’ta sosyal medyada çıktı. Fotoğraf, annesi ve üç çocuğu ile masum bir aile pozu idi. Peki ne oldu da bu foto bu kadar tartışma çıkardı?

Fotoğraf çıkar çıkmaz apartta bekleyen medyacılar hemen üstüne atılıp fotoyu didik didik ettiler. Evet, fotonun masumiyeti bozulmuştu; foto ile oynanmıştı. Prenses Kate’nin sağlık durumunun merak edildiği bir dönemde böylesine bir fotoğraf şüpheli görüldü. Eğer üstünde “kalem oynatılmamış” bir fotoğraf, daha doğrusu fotonun orijinali paylaşılsaydı tüm spekülasyonlar kesilecekti. Ancak uzmanlar böyle bir fotonun olamayacağını belirttiler. Çünkü söylediklerine göre foto,  parçalı bir bulmaca (jigsaw puzzle) gibiydi. Foto, başka fotolardan alınan parçalarla bir araya getirilmiş bir kolajdı. Prenses Kate, çoğu amatör fotoğrafçının yaptığı gibi foto ile oynadığını itiraf edip kamu-oyundan özür diledi.

Prenses Kate, 22 Mart günü yayınladığı video mesajında da kanser hastalığını ve tedavi olduğunu açıkladı.

Saray mı, Kate mi?

Fotoğrafla oynama olayında Kensington Sarayı’nın Halkla İlişkiler Bölümü suçlandı. Ancak ilgili bölümün teknolojinin bu kadar ilerlediği bir devirde bu yalanın kolayca ortaya çıkacağını bilmeyecek kadar toy olacaklarını sanmam. Hele hele İngiltere tahtı varisi Prens Williams’ın eşinin üzülmesine neden olacak kadar öngörüsüz olamazlar. Geriye fotoğrafa dijital müdahalenin Prenses Kate tarafından yapıldığı seçeneği kalmaktadır. Prenses Kate’in, içinde bulunduğu ruhsal durum nedeniyle bu yanlışı yapmış olabileceği söylenebilir.

Fotoğrafın üstünde oynamak

Eldeki teknolojilerle bir fotoğrafın üsünde değişik düzenlemeler yapmak mümkündür. Örneğin, dijital müdahale ile aşağıdaki düzenlemeler yapılabilir.

Renk ve Işık Düzenlemeleri: Fotoğrafın renk dengesi ayarlanabilir, doygunluğu artırılabilir veya azaltılabilir, kontrastı artırılabilir veya azaltılabilir.

Filtreler ve Efektler: Fotoğrafa farklı filtreler ve efektler uygulayarak farklı bir atmosfer oluşturulabilir. Siyah beyaz filtreler, eskitme, bulanıklaştırma gibi değişik seçenekler kullanılabilir.

 Nesne Ekleme veya Kaldırma: Fotoğraftan istenmeyen nesneler kaldırılabilir veya eklenebilir. Bu, fotoğrafın kompozisyonunu iyileştirmenize veya hikâyeyi değiştirmenize yardımcı olabilir.                                        

Boyama ve Çizim: Fotoğraf dijital olarak yeniden boyanabilir veya çizebilir.

Kolaj Oluşturma: Birden fazla fotoğrafı bir araya getirerek bir kolaj oluşturulabilir.                       .

Yorum

Fotoğrafa dijital müdahale, gerçekleri değiştirmek demektir, yalan bir beyandır. Teknolojinin gelişimi ile birlikte yalan söylemeye yeni araçlar eklendi. Yapay zeka teknolojisi ile daha büyük yalanlar söylemek, her şeyi ile uyduruk görsel malzemeler, fotoğraflar ve videolar üretmek artık mümkün. Bu sahte ürünlerin yayıldığı ortam ise sosyal medya platformları. Bizde bir de seçim meydanlarında kara propaganda aracı olarak da kullanıldı.

Dijital müdahale ile bir fotoğraftaki nesnenin, örneğin insanın görünüşünü değiştirebiliyorsunuz. Bir de tıbbı müdahale ile nesnenin kendisini değiştirmek mümkün. Örneğin, kişilerin yüzlerine, dudaklarına bir şeyler sıkarak şişiriyorlar. Bu da başka türlü bir gerçek değiştirmek. Bunu insanlar, çoğunlukla da kadınlar güzelleşmek amacıyla yaptırıyorlar ve belki de güzelleştiklerini sanıyorlar. Bu yüzden masallarda sözü edilen “Bir dudağı yerde, bir dudağı gökte” tipi karakterleri çevremizde görüyoruz.

Gerçekleri saklamamak, gerçekleri değiştirmemek gerek diye düşünüyorum. Doğruluk ve doğallık modası geçmeyecek bir güzelliktir.

 

Bu yazı 94 defa okundu.