16 Ocak 2025

Sigorta primi peşin ödemelerine ince ayar

Resmi Gazete’nin 15 Ocak tarihli sayısında yayımlanan 7538 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinde bir değişiklik yapıldı. Bu değişiklikle uzunca bir zamandır uygulanagelen ve sigorta pirim ödemelerinde tahsilat oranının yükselmesinde önemli ölçüde etkisi olan yüzde 5’lik süresinde ödeme indirim oranı yüzde 4’e düşürüldü. Aynı kanunun 17. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 108’inci madde ile de bu indirimin imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalarda 2026 yılı sonuna kadar yüzde 5 olarak devamı sağlandı. Cumhurbaşkanına bu süreyi bir yıl daha uzatma yetkisi de yine aynı geçici maddede yer aldı. Düzenleme, 2025 Şubat ayından geçerli olmak üzere yürürlüğe giriyor. Böylece ilk uygulama mart ayında verilecek şubat sigorta prim bildirgelerinde yapılacak. 
 Sigorta primlerinin süresinde ödemesinde sağlanan ve özel sektör işverenine indirim olarak yansıyan bu tutar, esasen yapılan indirim kadar bir tutarın Hazinece karşılanması anlamına geliyordu. Bu düzenlemenin Hazine’nin transfer harcamalarında bir tasarruf amacı taşıdığı görülüyor. 

Halen ülkemizde sigortasız işçi çalıştırma alışkanlıkları tam olarak ortadan kalkmadı. Peşin ödeme indirimi çalışma hayatında sigorta primi ödemelerinde önemli ölçüde düzenlilik sağlanmasında en temel etken durumundadır. 
 İlk bakışta indirimde bir puanlık azalış çok önemli görülmese bile öteden beri alışkanlık ve peşin ödemede önemli etkisi olan bu tür uygulamalarda yapılan değişikliklerin, özellikle de indirimin kısıtlanmasına yönelik olduğunda, prim tahsilatını olumsuz etkileme riski bulunuyor. En azından imalat sanayiinde 5 puanın aynen korunması bu anlamda doğru ve yerinde olmuştur. 

 

VERGİ ÖDEMELERİNDE DE İNDİRİM UYGULAMASI VAR

 

Vergi ödemelerinde de vergisini düzenli ödeyenlere indirim, uzun yıllar tartışıldı ve en son 2018 yılı itibarıyla bugün uygulanan haline geldi. 6824 sayılı Kanunun 4. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121. maddesi yeniden düzenlenerek; gelir, kurumlar, katma değer, özel tüketim vergileri ile muhtasar beyannamelerini süresinde veren ve vergi borcu bulunmayan mükellefler yıllık gelir veya kurumlar vergilerini beş puan indirim uygulanmak suretiyle ödeyebiliyor. Ancak, vergide uygulanan indirimde sigorta primlerinden farklı olarak bir üst sınır var. Güncel tutarı ifade etmek istersek, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren verilecek beyannamelerde bu tutar 9 milyon 900 bin TL’yi aşamaz. Bunun anlamı 198 milyon ve daha altında gelir veya kurumlar vergisi hesaplanan mükellefler, bu indirimden yüzde 5 oranında yararlanabiliyor demektir. Aslında önemli bir mükellef kesimi vergisini düzenli ödemek ve temel beyannamelerin süresini vermek kaydıyla bu indirimden yararlanabiliyor. İndirimden yararlanmak için vergi borcunun bulunmaması ve Vergi Usul Kanunu 359. maddesindeki kaçakçılık suçlarının işlenmemiş olması gerekiyor. Vergi borcunu tecil ve taksitlendirmeye tabi tutan mükellefler de bu indirimden yararlanabiliyor. 

Banka sigorta şirketleri ve emeklilik şirketleri ile emeklilik yatırım fonları bu indirimin kapsamında değil. 

Bu uygulama, vergi tahsilatında düzenli ödeme gayretinin önemli bir parçası olmaya devam ediyor.

 

DEĞERLENDİRME

 

Özel sektör işverenleri için imalat sanayinde aynı durumun korunması, buna karşılık diğer faaliyet alanlarında iştigal eden işverenler açısından peşin ödeme indiriminde bir puanlık azalma, sigorta primleri ödemesinde şimdilik ödeme alışkanlığını önemli ölçüde bozmayabilir. Ancak bu tür teşvik düzenlemelerinin değiştirilmesi kolay başvurulan bir yol olarak değerlendirilmemeli.

Bu yazı 116 defa okundu.