11 Mart 2025

İşçilere yapılan ramazan yardımları

Ramazan ayının gelmesiyle birlikte işverenler tarafından işçilere çeşitli sosyal yardımlar ve ek menfaatler sağlanmaktadır. Ramazan ayında işverenler tarafından çalışanlara yapılan yardımlar, genellikle nakdi veya ayni (gıda kolisi, alışveriş çeki vb.) şeklinde olabilir.

Bu yardımlardan en sık yapılanı, işçilere gıda kolisi veya yalnızca gıda alışverişine imkân tanıyan market kartı olarak karşımıza çıkmaktadır.

İşverenler tarafından çalışanlara sağlanan ek menfaatlerin veya yardımların ayni ve nakdi olarak iki şekilde kategorize edilmesi, sağlanan menfaat üzerinden sosyal sigortalar primi ve vergi kesintilerinin belirlenmesi bakımından önem arz etmektedir.

Ramazan yardımlarının sosyal güvenlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi yönünden kesintilerinin belirlenebilmesi için sağlanan menfaatinin ayni mi yoksa nakdi mi olduğunun belirlenmesi gerekmektedir.

SGK primi yönünden

Ayni yardım, direkt parasal olarak yapılmayan ve nakde dönüştürülemeyen yardımı ifade etmektedir.

Ayni yardımın söz konusu olabilmesi için işçiye, bir mal verilmesi (örneğin ramazan kolisi) veya sadece bir kategoride (sadece gıda gibi) kullanabileceği bir kart yardımı yapılması gerekmektedir.

Çünkü "ayın" kural olarak bir maldır ve çalışana söz konusu yardımı nakit olarak kullanma yönünde bir tercih hakkı vermemektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 80'inci maddesinde ayni yardımların prime esas kazanca tabi tutulmayacağı hüküm altına alınmıştır:

"b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz."

Dolayısıyla gıda kolisi veya yalnızca gıda alışverişinde kullanılabilecek market kartı ayni yardım niteliğindedir. Bu doğrultuda ayni yardımlar sosyal güvenlik priminden istisna olacaktır.

Ramazan yardımının market alışverişinde geçerli bir kart olarak verilmesi halinde, kartın yalnızca gıda alışverişinde geçerli olduğuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla gıda alışverişinde geçerli market kartı, gıda alışverişi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olmaması durumunda sağlanan menfaat sosyal güvenlik priminden istisna olacaktır.

Eğer market kartı gıda alışverişine ek olarak teknoloji, giyim gibi farklı kategorileri de içeriyorsa, herhangi bir müfettiş incelemesi ve denetimde risk yaşanmaması için ramazan yardımı nakit yapılmış gibi değerlendirilmelidir. Bu durumda ramazan yardımının nakdi olarak yapılması halinde de sosyal güvenlik primi kesintisine tabi tutulması gerekmektedir.

Vergi kesintisi yönünden

Gelir vergisi kesintisi yönünden ramazan yardımının nakdi, gıda kolisi veya gıda alışverişinde geçerli market kartı olarak yapılması önem arz etmemektedir. Ramazan yardımlarının nakdi veya ayni olarak yapılması halinde gelir vergisi kesintisi uygulanmalıdır.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 61'inci maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir." şeklinde tanımlanmıştır.

Para ile (nakit) ödeme dışında "ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler" de Gelir Vergisi Kanunu uyarınca ücret olarak kabul edilmektedir.

Nitekim Gelir Vergisi Kanunu yönünden gıda kolisi veya yalnızca gıda alışverişinde geçerli market kartı ücret niteliğindedir.

Ramazan yardımının nakdi, gıda kolisi ve gıda alışverişlerinde geçerli market kartı ile yapılması halinde damga vergisi kesintisi de yapılması gerekmektedir. Bu doğrultuda binde 7,59 oranında damga vergisi kesilecektir.

 

Bu yazı 82 defa okundu.