Adana’da işsizlik sorununa 3’lü formül

Sahip olduğu avantajları, çok farklı sektörlerdeki üretim ve ihracatı ile hem yerli hem de yabancı yatırımcının ilgisini çeken Adana, Türkiye’nin ikinci İstanbul’u olmaya aday. Tarımdan mobilyaya, gıdadan makineye, plastikten tekstile, kimyadan enerjiye kadar sanayinin can damarını oluşturan her sektörde kendini gösterebilen Adana, teşvikte 2. bölgede yer olmanın dezavantajını büyük yatırımları çekerek atmaya hazırlanıyor. Kent, özellikle 3’lü formül olarak adlandırdığı tarım, tekstil, enerji sektörlerinde yapılacak yatırımlar için sektörel teşvik bekliyor. Türkiye’de işsizliğin en çok olduğu yerler arasında bulunan Adana’da iş dünyası teşvik hesapları yapılırken, işsizliğin çarpanının daha fazla olmasını da talep ediyor. 

Adana’daki sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, yüzde 20 gıda ürünleri, yüzde 8 makine ve ekipman, yüzde 8 kimyasal ürünlerin imalatı oluşturuyor. Sanayiye tekstil ile birlikte adım atan ancak son 20 yıldır sektörde ciddi bir duraklama yaşayan Adana’da artık çarklar yeniden dönüyor. Tekstil yatırımlarında yaşanan artış ile sektörde fasonculuktan markalaşmaya doğru geçiş yaşanıyor. Adana’da bulunan sanayi işletmelerinin yüzde 9’unu oluşturan tekstil sektöründe faaliyet gösteren firmaların 2012 yılında toplam 30 milyon dolarlık yatırım yaptığı belirtiliyor.

Havza modeli ile pamuk stratejik ürün olmalı

Adana’nın geleceğinde ‘tarım’ ve ‘tarıma dayalı sanayi’ en stratejik sektörler olarak öne çıkıyor. Adana’nın arazi dağılımına bakıldığında ise yüzde 38’lik bölümü tarım alanı, yüzde 39’u ormanlık ve fundalık olduğu görülüyor. Dünyanın en verimli ovalarından biri olan Çukurova’nın merkezinde yer alan Adana’da, yılda 3 kez hasat alınabilmekte. Ancak kentin en stratejik ürünü olan pamukta yeteri kadar ekim yapılmıyor. Tekstilin de hammaddesi olan pamuğun ekim alanlarının büyük bir kısmı mısıra kaymış durumda. Verilen teşviklerin yeterli olmayışı ve pamuk ithalatı sektörü zor durumda bırakıyor. Adana iş dünyası havza modelinin hayata geçmesini ve pamuğun Adana’da stratejik ürün olarak değerlendirilmesini istiyor. Bu yıl pamuk üretimi Türkiye genelinde 500 bin ton civarında kalırken, ithalatın ise 900 bin tonu bulacağı tahmin ediliyor. İthalatın rakamsal değeri ise 2 milyar dolar ve bu rakam pamukta rekor olarak belirtiliyor.

Adana geleceğin enerji üssü olmak istiyor

Adana’da gelişime açık ve en çok yatırımcı beklenen sektörler enerji, kimya, makine-otomotiv yan sanayi olarak öne çıkıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı ile enerji sektöründe önemli oranda yatırım çeken Adana, özellikle Enerji İhtisas ve Endüstri Bölgesi’nin tamamlanmasıyla petro-kimya ürünlerinin işleme merkezi ve enerji üssü olmayı hedefliyor. Ancak bölgedeki gelişmeler çok yavaş ilerliyor. Kamulaştırma çalışmaları biten bölge için yatırımcılar sırada beklerken, bölgede hangi sektörlerin yatırım yapmasına izin verileceği henüz netleşmiş değil. Adana’da ayrıca 169 MW kapasiteli Çatalan Hidro Elektrik Enerji Santrali ve 66 MW kapasiteli Seyhan Hidro Elektrik Enerji Santrali faaliyet gösteriyor. Taşkömürüne dayalı Türkiye’deki ilk özel yatırım olan İsken Sugözü Enerji Tesisi ise, 1,5 milyar dolar yatırım değeri ile Türkiye’nin en büyük doğrudan yabancı yatırımı konumunda. 

Adana OSB alanını büyütmeyi hedefliyor

Bin 590 hektar alana kurulan Adana Hacı Sabancı OSB, Türkiye’nin tek parçada bulunan en büyük ilk 10 organize sanayi bölgesinden biri. Türkiye’nin en iyi alt yapısına sahip olan Adana OSB’de 350’ye yakın firmada 30 bin kişi istihdam edilirken, bölge Adana’daki kayıtlı istihdamın yüzde 12’sini sırtlıyor. Arazilerin hepsi tahsis edildiği için yeni genişleme planları yapılan Adana OSB’de, 2 bin hektarlık genişleme alanını bünyesine katmak için Bilim Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na gerekli başvurular yapıldı. Bu genişleme ile Adana OSB ilk 3 organize sanayi bölgesi arasında girmeye aday. Türkiye’nin önemli serbest bölgeleri arasında yer alan Yumurtalık Serbest Bölgesi ise, yeni yatırımlar bekliyor. Özellikle gemi inşa sektörünün büyümesine büyük olanak sağlayan serbest bölgede, 17 firma faaliyet gösterirken, 27 firmanın da ruhsatı bulunuyor. 4,5 milyon metrekare kurulu alanı ile Türkiye’nin en büyük serbest bölgeleri arasında yer alan bölgenin genişleme alanı ise 47 milyon metrekare.

İhracatta ilk 10 il arasında

Adana, ihracatta Türkiye’de üst sıralarda yer alsa da rakamsal olarak istediği yerde değil. Geçen yıl yaklaşık 1,9 milyar dolar ihracat ile ilk 10 il arasında yer alan Adana’da, bu yıl bu rakamın 2 milyar doları bulması bekleniyor. Ancak ithalat- ihracat arasındaki dengesizlik de giderek artan kentler arasında Adana. Geçen yıl yaklaşık 5 milyar dolarlık bir ithalat söz konusu. Adana’da 2013 yılında 32 yerli bir yabancı olmak üzere 33 teşvik belgesi alınırken, sabit yatırımın tutarı toplam 621 milyon TL ve yarattığı istihdam ise bin 629 olarak belirlendi. Ancak ihracatta çeşitlilik potansiyeli yüksek olan Adana, Türkiye’de bu özelliği ile ilk 5 il arasında yer alıyor. Adana, bankalardaki kredi/mevduat oranı en yüksek illerin başında yer alıyor. Türkiye’deki kredi/ mevduat oranı yüzde 109 iken bu rakam Adana’da yüzde 165. Haziran 2013 verilerine göre Adana’daki toplam mevduat 12,5 milyar TL iken, toplam kredi 20,7 milyar TL. Adana bankadaki bu mevduat oranı ile de Türkiye’de 6’ncı sırada yer alıyor. Adana iş dünyası da bu mevduatın yatırıma dönmesini istiyor.  DÜNYA Gazetesi, Anadolu iş dünyasının nabzını tutmaya “Üreten Kentler Anlatıyor” yazı dizisiyle devam ediyor. Bu kapsamda 18 kentte incelemelerde bulunan DÜNYA Ekibi, şimdi de Adana’yı mercek altına aldı. Eskişehir, Kahramanmaraş, Konya, Çorum, Sakarya, Mersin, Antalya, Manisa, Diyarbakır, Gaziantep, Çanakkale, Kütahya, Van, Sivas, Giresun, Balıkesir, Trabzon ve Kastamonu’nun ardından Adana’daki sanayicilerle bir araya gelen DÜNYA ekibine Adana Sanayi Odası ev sahipliği yaptı. DÜNYA Gazetesi Yazarı Dr. Rüştü Bozkurt ve DÜNYA Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı ve Bölgeler Yayın Koordinatörü Talip Aktaş’ın katıldığı incelemelerde, kentin sanayisini temsil eden isimler sorularımızı yanıtladı.