Buğdayda rekolte az, verim düşük

Buğdayda rekolte az, verim düşük

DÜNYA 

Ekilen toprakların azalmasına ek olarak iklim koşulları da rekolteyi düşürdü, fiyatları artırdı.

Türkiye'nin buğday rekoltesinde 2015 yılında kırdığı 22 milyon tonluk Cumhuriyet tarihi üretim rekorunun ardından, gerileme sürecine girildi. İklimsel nedenlerle bu yıl biraz geciken buğday hasadı Çukurova'da tamamlandı. Güneydoğu'da ise sona yaklaşılıyor. Hasat yapılan bölgelerde verimde de kalitede de geçen yıla göre düşüş var. Özellikle Çukurova’da serin havaların ardından ani başlayan aşırı sıcaklıklar verimi düşürdü, kaliteyi bozdu. Yüksek verim beklenen Trakya bölgesinin devreye girmesiyle ülke ortalama verim kaybının telafi edilmesi bekleniyor. İç Anadolu bölgesinde ise verim kaybının bölgesel olarak kalacağı, dolu ve süne zararının verimde ve kalitede düşüklüğe neden olacağı tahminleri yapılıyor.

Genel olarak İç Anadolu’nun bazı bölgelerinde süne zararı, aşırı yağış alan bölgelerde sarı pas hastalığı, Çukurova gibi güney bölgelerde aşırı sıcaklar ve çoğu bölgede dolu zararı, buğday üretim miktarı ve kalitesine zarar verdi. Yüksek fiyatlar nedeniyle çiftçinin gübre kullanımından kaçınması da verimde düşüklüğe neden oldu. Çiftçinin bu yıl üretim maliyetinin düşük olduğu nohut ve mercimek gibi ürünlere yönelmesi de buğday üretimini olumsuz etkiledi. Kars, Ağrı, Iğdır, Erzurum ve Van gibi illerin bazı ilçelerinde yağışların ürünün ihtiyacı olduğu zamanda yağmamasından dolayı da tahıl rekoltesinde kimi bölgelerde yüzde 60-65’lere varan rekolte kaybı yaşanacağı tahmin ediliyor. Sektör temsilcileri, bu yıl buğdayda 19.5 milyon ton rekolte beklense de özellikle yüksek verim beklenen Trakya Bölgesi'nde kalitenin düşük olması ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde de makarnalık durum buğdayında yüzde 50'lik rekolte kaybı nedeniyle, ithalatın kaçınılmaz olduğunu ve yükselen fiyatlara karşı piyasayı rahatlatmak için kaliteli buğday ithal edilmesini talep ediyor.  

Rekolte 19.5 milyon ton

DÜNYA'ya açıklama yapan Ulusal Hububat Konseyi (UHK) Başkanı Özkan Taşpınar, Türkiye’de 2018-2019 sezonunda buğday ekim alanlarının geçen yıla göre %3 azalış gösterdiğini belirterek, “Buğday ekim alanlarındaki azalma eğiliminin nedeni 2017 ve 2018 yılları hasat sezonunda fiyatların düşük seyretmesi ve özellikle sulu tarım alanlarında alternatif ürünlerin (pamuk, patates, mısır, ayçiçeği, kanola vb.) karlılığının çok daha yüksek gerçekleşmesinden kaynaklanmakta. Makarnalık buğday ekiminde ise daralma yüzde 10 seviyesine ulaştı” dedi.

Buğday rekoltesinin bu sene biraz düşeceğini belirten Taşpınar, şu bilgileri verdi: “Türkiye genelinde 5.9 milyon hektar ekmeklik buğday, 1.1 milyon hektar makarnalık buğday olmak üzere toplam 7 milyon hektar dolayında buğday ekimi yapıldı. Mayıs kuraklığı özellikle İç Anadolu Bölgesi'nde etkili olmuş, mayıs ayının ilk haftasından sonra yaklaşık 30-35 günlük bir kurak dönem görülerek, son 20 yılın en kurak mayıs ayı geçirildi. Bu durum özellikle buğdayı olumsuz etkiledi ve beklenen verimi düşürdü. Haziran yağışları hububat ekim alanlarında bitkilerin halen yeşil olduğu bölgelerde ise verim üzerine olumlu etki yaptı. Ülke genelinde hasat işlemlerinin devam ettiği bugünlerde, buğday rekoltesinin mayıs ve haziran ayında yaşanan olumsuzluklar nedeniyle 19.5 milyon ton dolaylarında gerçekleşeceği tahmin ediliyor. "

Taşpıner, arpa ekim alanında ise %10'luk artış olduğunu ve bu yıl 2.9 milyon hektar alandan 7.5-8 milyon ton rekolte beklendiğini kaydetti.

Durum buğdayında rekolte kaybı yüzde 50

Güneydoğu Anadolu'da aşırı yağışlardan dolayı ekim yapılamadığını ve bunun da buğday rekoltesine olumsuz yandığını dile getiren Nizip Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Sarı, geçen yıl makarnalık durum buğdayında dönümde 700 kilogram alınan yerlerde bu yıl 300-350  kilogram alındığını söyledi. Sarı, “Yani yüzde 50 kayıp yaşıyoruz. Fakat çok kötü bir durum ki rekolte düşünce fiyatlarda çok fazla bir artış söz konusu oldu. 2018 yılında ton başına 1.100 lira olan makarnalık durum buğday alım fiyatı, 2019 yılında artarak 1.950 liraya kadar çıktı. Daha da yükselmeye devam ediyor.  Hasat zamanında olmamıza rağmen elimizde yetecek kadar buğday yok" açıklamasını yaptı.

Bu konuda Toprak Mahsulleri Ofisi ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığ'ına ciddi iş düştüğüne işaret eden Sarı, "Daha önce Toprak Mahsulleri Ofisi'nde stok bulunuyordu ve piyasada bir denge oluşturuyordu. Bu durum bu yıl olmadığından dolayı  piyasayı rahatlatmak adına Türkiye’ye ithal ürün getirmeleri gerekiyor” dedi.

Şok iddia: Buğday rekoltesi 12 milyon tonda kalacak

İbrahim Sarı, uzun yıllardan beri böyle bir sorunla karşılaşmadıklarını ve bu yıl çok ciddi bir sıkıntı yaşadıklarını ifade ederek, Türkiye’nin yıllık ortalama 20 milyon ton olan buğday üretiminin bu yıl 12 milyon tonlara ineceği iddiasında bulundu. Türkiye’nin 17 bin ton buğday tüketimi bulunduğunu, aradaki farkın da ancak ithalatla dengelenebileceğini ifade eden Sarı, "Devletimiz bu konuda gereken tedbirleri alarak bir an önce ithalatla piyasaya ürünü sürmeli. Aksi takdirde 3 ay sonra ürün bulamayabiliriz. Bu durumu fırsat bilip, yasal olmayan işlemlere kapı da açılabilir. Ürün fiyatı daha da artabilir ve bu da enflasyonu tetikler. Bu işten hem üreticiler hem devletimiz ciddi anlamda zarar görür.”

 'Taban fiyat artırılsın'

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru da 2018 yılında Adana’da 1 milyon 749 bin dekar buğday ekili alandan toplam 680 bin ton rekolte elde edilmesine karşın, bu yıl ekim alanlarının 1 milyon 530 bin dekara gerilemesi ve verimin de düşük gerçekleşmesi neticesinde rekoltenin 500 bin tonun altında kalacağını söyledi. Mayıs başında tonu 1.480 liraya kadar alıcı bulan ekmeklik buğdayın Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıkladığı fiyatın da etkisiyle hasatta 1.300 liraya kadar gerilediğine işaret eden Doğru, TMO'nun sanayicinin de önünü görerek piyasaya girmesini teşvik etmek için aylık buğday satış fiyatını kademeli olarak açıklamasını önerdi.