Elektrik zammı sanayiciyi çarptı

16 Temmuz 2019 08:02 tsi
Elektrik fiyatlarına geçen yıldan beri gelen zamlar, sanayiciyi isyan noktasına getirdi.

Elektrik zammı sanayiciyi çarptı

DÜNYA 

Elektrik fiyatlarına geçen yıldan beri gelen zamlar, sanayiciyi isyan noktasına getirdi. 15 ayda elektrik maliyetinin yüzde 130 arttığını dile getiren OSB yetkilileri, haziran faturasını eline alan sanayicilerin öfkeyle OSB yönetiminin kapısına dayandığını belirtti.

Sanayiciler geçen yıl elektrik fiyatlarına gelen yüzde 40 zammın ardından bu yıl da 1 Temmuz itibariyle yüzde 15 ilave bir zam ile karşı karşıya kaldı. Haziran ayında reelde uygulanan zam oranı ise %37’yi buldu. Son Kaynak Tedarik Tarifesi nedeniyle aylık tüketim tutarı değişkenlik gösteren sanayicinin maliyet hesaplamada ciddi sorunlar yaşadığını vurgulayan organize sanayi bölgeleri yönetimleri, temmuz zammı da faturalara yansıdığında, sanayicinin daha da sıkıntılı bir sürece gireceğini dile getiriyor.

OSB'ler geçen yıl mart sonuna kadar Ulusal Tarife denilen 1 No’lu tarifeden elektrik alıyordu. 1 Nisan 2018 itibariyle değişen sistemle Son Kaynak Tedarik Tarifesi’ne geçildi. Buna göre OSB’lerin ve büyük tüketimi olan sanayi kuruluşlarının herhangi bir tedarikçiden elektrik alabilmesinin önü açıldı. İlk etapta avantajlı gibi görülen bu sistem, uygulamaya geçilmesiyle birlikte sorunları da beraberinde getirdi. Sanayicileri etkileyen en önemli unsur ise Son Kaynak Tedarik Tarifesi’nde sistemde oluşan fiyatların sürekli değişmesi ve OSB’lerin saatlik alım yapması. Bunun sonucunda da ödenecek bedeller her ayın sonunda faturalandırılıyor. Dolayısıyla sanayiciler üretmeden önce elektrik birim maliyetlerinin ne olacağını önceden bilme şansına sahip olmuyor.

YEKDEM yükü de sanayicinin sırtında

Öte yandan Son Kaynak Tedarik Tarifesi maliyetleri içinde yer alan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) da aylık faturalar içinde önemli bir yer tutuyor. Ay sonunda bir fatura hesaplanırken, ana hatlarıyla; sistemden alınan elektriğin ortalaması + o ayın tahmini YEKDEM bedeli + bir önceki ayın YEKDEM düzeltme bileşeni dikkate alınıyor. Son bir yılda dolar bazında artış kaydeden YEKDEM bedelleri ile bir ay önce oluşan düzeltme bileşeni de sanayi bölgelerinin elektrik faturasına eklendiğinde, alınan elektriğin maliyetinin yüzde 50'sini YEKDEM oluşturuyor.

Sanayici 15 ayda %130 enerji zammıyla karşı karşıya kaldı

Türkiye’nin üretim üsleri olan OSB’lerden alınan bilgiye göre 2018 Mart ayında tüm fonlar dahil, KDV hariç kWWh bedeli 23 kuruş civarındaydı. 2019 Haziran itibariyle bu rakam 53 kuruşa yükseldi. OSB müdürlükleri gelen zammın 15 ayda yüzde 130’u bulduğunu belirterek, devletin tarifeye yaptığı zammın yüzde 15 olduğunu, uygulamada ise haziran ayında sanayicilerin faturalarına %37-38 arasında zam yaptıklarını ifade ediyor.

Bölgeler, OSB’lere tanımlanmış bir tarifeye geçmek istiyor

Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Ersan Özsoy, “Burada iki temel sorunumuz var. Birincisi elektrik enerjisi için sanayimizin ödediği fatura anormal oranda arttı, ikincisi de o ay elektrikte maliyetin ne kadar olduğunu bilmiyoruz, ay sonunda görüyoruz. Bu da maliyet hesabı yapmamızı engelliyor. Son Kaynak Tedarik Tarifesi’nde geçtikten sonra DOSAB’da sanayicimizin elektrik için kWh başına ödediği bedel 15 ayda %131 oranında artış gösterdi. Mart 2018’de 21 kuruş olan elektrik birim fiyatı Haziran 2019 sonunda 48.8 kuruşa yükseldi. Tabii bu kadar kısa sürede elektrik enerjisinde birim başına bu kadar yüksek oranlı artış doğru değil. Bu genel çerçeve içinde önemli bir detay da yenilenebilir enerji katkı payının, geçen ay elektrik birim fiyatından daha yüksek bir bedele ulaşmış olması. Sanayicimiz bu kadar ağır yük karşısında doğal olarak feryat ediyor.

Bizler, enerjide fiyat artışlarının daha adil bir yöntemle, sanayiciye bu kadar ağır yük getirmeden çözülmesi gerektiğini ve YEKDEM maliyetlerinin düşürülmesi talebimizi en üst düzeyde, bakanlıklarımız ve EPDK nezdinde defalarca dile getirdik” dedi. Çözüm önerilerini de aktaran Özsoy şunları söyledi, “OSB’lerin acilen Son Kaynak Tedarik Tarifesi’nden çıkıp, tekrar ulusal tarifede OSB’lere tanımlanmış bir tarifeye geçmesini talep ediyoruz. Bu model uygulanamazsa YEKDEM bedelinin OSB’lerden alınmaması için Son Kaynak Tedarik Tarifesi içinde bir model oluşturulmasını istiyoruz.”

“Sanayiciler bu tarife ile adeta cezalandırılmış oldu”

Geçen yıl nisan ayı itibariyle, tüketimi 50 milyon kWh/yıl olan organize sanayi bölgeleri için Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması yürürlüğe girdi. 2019 yılı için bu tarifeye geçecek tüketiciler için alt limit 10 milyon kWh’a düşürüldü. Tarifeye göre elektrik fiyatının bir formülle hesaplandığını ve sanayicinin maliyetinin her ay değişkenlik gösterdiğini belirten Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi (HOSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Korun, YEKDEM’in de getirdiği ciddi bir yük olduğuna değindi. Sanayicinin rekabet gücünün giderek zayıfl adığının altını çizen Korun şöyle konuştu: “OSB’ler olarak YEKDEM yükünün çok olduğunu, bunun yüzde 50 oranında azaltılarak uygulanması gerektiğini çok söyledik. Şu ana kadar bir sonuç alınmadı. Ülkemizin üretim merkezleri konumundaki OSB’lerdeki sanayiciler bu tarife ile adeta cezalandırılmış oldu. Bir OSB dışındaki sanayi tesisi, eğer tüketim miktarı 10 milyon kWh/yıl altındaysa, dağıtım şirketinden bize göre daha uygun fiyatlı enerji alabiliyor. Bu durumda OSB’lerdeki sanayici cezalandırılmış oluyor. Oysa OSB’ler sanayinin düzenli ve rekabetçi ortamda olması için teşvik edilen bölgeler. Enerjide bu durum ise bunun tam tersini gösteriyor. HOSAB, her geçen gün büyüyen bir organize sanayi bölgesi. Gerek bölgemize katılan yeni tesisler, gerekse yatırımlar sebebiyle elektrik tüketimimiz son 5 yılda iki kat arttı. 2014 yılı tamamında 57 milyon kWh olan yıllık tüketimimiz 2018 yılında 113 milyon kWh olarak gerçekleşti. Elektrik satış fiyatları da son bir yıldaki tarife değişikliği döneminde yoğun olmakla birlikte 2014 ile 2018 döneminde iki kattan fazla artmış durumda.”

Fiyat ayarlayamıyoruz, dış pazarda müşteri kaybediyoruz

Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi (NOSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Erol Gülmez de şu bilgileri verdi: “OSB’mizde elektrik maliyetlerinde 2019 Mayıs-Haziran aylarında %37 oranında artış meydana geldi. 2018 Ocak-Aralık ayında % 45 olan elektrik maliyetlerindeki artış, 2019’un ilk 6 ayında yüksek seyir gösterdi. Bu açıdan bakıldığında 2019 üçüncü ve dördüncü çeyreği için sağlıklı bir öngörüde bulunmak zor. Umarım son maliyet artışlarıyla, elektrik fiyatları gerçek değerine ulaşmıştır. Aksi halde fiyat değişiklikleri 2019’un ikinci yarısında da dalgalı bir seyir izleyecektir. Henüz 1 Temmuz’da uygulamaya konulacak tarifeler devreye girmeden, haziran ayında piyasada elektrik fiyatları artmıştır. Bunda da global etkilerin ve Türkiye’nin içinden geçtiği sürecin payı olduğunu söylemek mümkün. Burada asıl dikkat çekilmesi gereken husus; YEKDEM teşviklerinin de son tüketiciye yansıtılmaması gerektiğidir. Zira elektrik fiyatlarındaki maliyet artışının öngörülebilir olmaması ve fiyat dalgalanmaları nedeniyle rekabet gücümüz azalmakta. Alış ve satış fiyatlarımızı ayarlamakta çektiğimiz güçlük, ihracatımızı etkilemekte ve dış pazarda müşteri kaybetmemize yol açmakta.”

“Maliyet hesabı yapamaz hale geldik”

Uludağ Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Aydın, “Sanayiciler için maliyet hesabı, hayati derecede önemli. Bu nedenle de elektrik fiyatlarına üst üste gelen zamlar ve kredi faizlerindeki artış nedeniyle sanayici, maliyet hesabı yapamaz hale geldi. Bu durum, sanayicinin kaldırabileceği bir yük olmaktan çıktı” dedi. Elektrik tüketiminde geçen yıla göre yüzde 8 civarında azalma görüldüğüne dikkat çeken Aydın, artan maliyetler karşısında firmaların üretimde küçülmeye gittiğini, üretimdeki azalmanın da vardiya sayılarında düşüşe yol açtığını kaydetti. Yunus Aydın, “Ülkenin daha fazla üretime ihtiyaç duyduğu bir zamanda, sanayici üretimden ve yatırımdan korkar oldu. Dolayısıyla bu zamların önümüzdeki süreçte hem üretime hem de buna bağlı olarak ihracata olumsuz yansıyacağını düşünüyorum, çünkü ihracatçının bu artan maliyetlerle malını satma şansı oldukça azalacaktır” değerlendirmesini yaptı. Elektrik üretiminde kullanılan kaynakların büyük kısmının ithal edildiğine işaret eden Aydın, şunları söyledi, “Dolayısıyla elektrik fiyatları birçok unsurdan etkilenir. Bunlar, elektrik üretim kaynak maliyetleri, mevsimsel etkenler ve döviz kurundaki değişimler olarak özetlenebilir. Ülkemiz kaynaklarının en iyi şekilde değerlendirileceği ve farklı elektrik üretim kaynaklarının birbirlerinin maliyetlerini sübvanse edecek biçimde fiyatlandırılmasını sağlayacak yeni bir düzene geçilmesi gerekmektedir.”

Faturayı alan sanayici OSB müdürlüklerine koşuyor

Son Kaynak Tedarik Tarifesi nedeniyle bazı OSB’lerin müdürlüklerinde de gergin anlar yaşanıyor. Alınan bilgilere göre elektrik faturası nedeniyle öfkelenen bazı sanayiciler OSB müdürlüklerine giderek ya da telefonla arayarak tepki gösteriyor. Bazı OSB’lerin yetkilileri, “Elektrik faturasını gören sanayici OSB müdürlüğüne geliyor. Bugüne kadar karşılaşmadığımız tepkilerle karşılaşıyoruz. Dün bir sanayici tabir yerindeyse OSB müdürlüğünü bastı. ‘Ben mayıs ayında 240 bin lira ödedim, haziran ayında bayram tatili nedeniyle daha az çalıştım. Buna rağmen 360 bin lira fatura geldi. Fabrikayı kapatacağım, üretimi durduruyorum’ dedi. Bu duruma çok acil bir çözüm bulunmalı. Sanayici artık resmen bağırıyor” diyor.

KOBİ’lerimiz işini kaybediyor faturalara taksitlendirme yapılsın

Eskişehir Sanayi Odası (ESO) Yönetim Kurulu Başkanı Celalettin Kesikbaş da sanayicilerin direkt girdi oluşturan enerji maliyetlerini kaldırabilecek seviyede olmadıklarına işaret ederek, şu görüşleri dile getirdi: “Girdi maliyetlerinde özellikle enerji kullanımı yüksek olan sektörlerdeki firmalarımız ürün maliyetinde ciddi sıkıntılar yaşamakta, rekabet gücünü kaybetmekte. Bir diğer önemli kısım; özellikle OSB’lerde üretim yapan firmalarımız yüzde 11 elektriğe daha fazla para ödemekte ayrıca OSB yönetimleri elektrik kullanım miktarının en az 3-4 katı teminat mektupları istemekte. Önemli sayıda şirketimizin elektriği kesilmiş, üretimleri durmuştur. Birçoğunda yasal takibat devam etmekte. Piyasadaki ödeme vadelerinin uzun olması; ancak enerjinin nakit olarak ödenmesi, sanayicimizi zora düşürmekte. En azından bu zamlar ülkemiz için kaçınılmaz ise de ödemede taksitlendirme yapılması, OSB’lerin teminat mektubu istememesinin sağlanması gibi önlemler alınmalı. Aksi takdirde zaten kar etme kaygısı olmayan sanayicilerimiz, özellikle KOBİ’lerimiz enerji maliyetlerini ve ödeme süreçleri sebebiyle işlerini kaybetme durumunda kalacaklar.”

“Üreticilere fiyat yetersizken, tüketiciler için can sıkıcı”

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Enerji Konseyi Başkanı ve Dağlıoğlu AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Erol Dağlıoğlu, özel sektörde enerji üreticilerinin üzerindeki artan maliyetler ve kur baskısı sebebiyle enerji sektöründeki firmaların zorlandığını söyledi. Dağlıoğlu, “Ülkemizdeki bitmek bilmeyen seçimler nedeniyle ertelenen elektrik zamları yeni yeni yapılmaya başladı. Ayrıca özel sektör elektrik üreticileri üzerindeki YEKDEM yükü çok fazla geliyor. Vatandaşa yansıyan zamlar, üreticiye aynı oranda yansımıyor. Piyasada oluşan üretim fiyatları hala başa baş noktasına gelmiş değil. Tüketici tarafından baktığımızda ise daha istikrarlı fiyatlar istenmekte. Çünkü sanayideki üretimin en önemli girdisi enerji maliyeti. Üreticilere fiyat yetersiz, tüketicilere ise can sıkıcı” dedi. 

Bu haber 1,536 defa okundu.